MỤC LỤC

Trang

Chương 1 GIỚI THIỆU 1

1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 1

1.1.1 Tính cấp thiết của đề tài 1

1.1.2 Cở sở khoa học, thực tiễn .2

1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU .4

1.2.1 Mục tiêu chung .4

1.2.2 Mục tiêu cụ thể .4

1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU .4

1.3.1 Phạm vi không gian 4

1.3.2 Phạm vi thời gian 4

1.3.3 Đối tượng nghiên cứu .5

1.4 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU 5

Chương 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 7

2.1 PHƯƠNG PHÁP LUẬN 7

2.1.1 Khái niệm về thanh toán quốc tế và vai trò của thanh toán quốc tế đối

với hoạt động xuất nhập khẩu .7

2.1.1.1 Khái niệm thanh toán quốc tế (TTQT) .7

2.1.1.2 Vai trò của thanh toán quốc tế đối với hoạt động xuất nhập khẩu7

2.1.2 Các phương tiện thanh toán quốc tế .9

2.1.2.1 Hối phiếu (Bill of Exchange) 9

2.1.2.2 Séc (cheque) 10

2.1.2.3 Lệnh phiếu (Promissory Note)11

2.1.2.4 Thẻ thanh toán.11

2.1.3 Các phương thức thanh toán quốc tế 12

2.1.3.1 Phương thức trả tiền mặt (In cash)12

2.1.3.2 Phương thức ghi sổ (Open Account) 12

2.1.3.3 Mua bán đối lưu (Counter Trade) .13

2.1.3.4 Phương thức nhờ thu (Collection of Payment) .13

2.1.3.5 Phương thức chuyển tiền (Remittance) 16

2.1.3.6 Đổi chứng từ lấy tiền (Cash Against Doccuments) 17

2.1.3.7 Phương thức tín dụng chứng từ (Letter of Credit hay L/C) 18

2.2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .21

2.2.1 Phương pháp thu thập số liệu .21

2.2.2 Phương pháp phân tích số liệu21

Chương 3 TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN MÊ KÔNG 24

3.1 GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN MÊ KÔNG24

3.1.1 Lịch sử hành thành và quá trình phát triển .24

3.1.2 Chức năng và nhiệm vụ của công ty.25

3.1.3 Cơ cấu tổ chức, bộ máy quản lý của công ty 26

3.1.3.1 Sơ đồ bộ máy tổ chức của công ty 27

3.1.3.2 Chức năng, nhiệm vụ của các phòng ban và đơn vị trực thuộc 27

3.1.3.3 Tình hình nhân sự của công ty 30

3.2 KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA CÔNG TY 31

3.2.1 Đặc điểm kinh doanh của công ty.31

3.2.2 Tình hình xuất khẩu gạo của công ty trong những năm gần đây (2008

– 2010) 32

3.2.2.1 Hoạt động thu mua32

3.2.2.2 Hoạt động xuất khẩu gạo 38

Chương 4 CÁC PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN QUỐC TẾ VÀ HIỆU QỦA CỦA TỪNG PHƯƠNG THỨC TRONG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU GẠO CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MÊ KÔNG. 50

4.1 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ TRONG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU GẠO CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MÊ KÔNG.

50

4.1.1 Tình hình áp dụng các phương thức thanh toán của công ty trong hoạt

động xuất khẩu gạo từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010 50

4.1.1.1 Tình hình sử dụng các phương thức thanh toán tại công ty50

4.1.1.2 Tình hình sử dụng các phương thức thanh toán của công ty theo thị trường xuất khẩu 53

4.1.2 Các phương thức thanh toán dùng trong hoạt động xuất khẩu gạo của

công ty.59

4.1.2.1 Thanh toán quốc tế theo phương thức chuyển tiền .59

4.1.2.2 Thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ (L/C) .63

4.1.2.3 Thanh toán quốc tế theo phương thức CAD .65

4.2 ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ CỦA TỪNG PHƯƠNG THỨC THANH TÓAN QUỐC TẾ CỦA CÔNG TY 66

4.2.1 Đánh giá chung về hiệu quả của hoạt động thanh toán quốc tế của

công ty.66

4.2.2 Hiệu quả của từng phương thức thanh toán quốc tế .67

4.2.2.1 Phương thức chuyển tiền .67

4.2.2.2 Phương thức tín dụng chứng từ 69

4.2.2.3 Phương thức CAD 70

4.3 NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ CỦA CÔNG TY 72

4.3.1 Nhân tố khách quan 72

4.3.2 Nhân tố chủ quan 74

Chương 5 GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ TRONG VIỆC XUẤT KHẨU GẠO CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MÊ KÔNG 75

5.1 MỤC TIÊU VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA CÔNG TY TRONG THỜI GIAN TỚI 75

5.2 GIẢI PHÁP GÓP PHẦN HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ TRONG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU GẠO CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN MÊ KÔNG .75

5.2.1 Giải pháp góp phần hoàn thiện việc sử dụng các PTTT tại công ty .75

5.2.2 Giải pháp cho các phương thức thanh toán tại công ty 76

5.2.2.1 Phương thức chuyển tiền 76

5.2.2.2 Phương thức tín dụng chứng từ 77

5.2.2.3 Phương thức CAD 78

Chương 6 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 79

6.1 KẾT LUẬN79

6.2 KIẾN NGHỊ.80

vii

6.2.1 Đối với nhà nước 80

6.2.2 Đối với công ty .81

TÀI LIỆU THAM KHẢO 83

Chương 1

GIỚI THIỆU

1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1.1 Tính cấp thiết của đề tài

Trong bối cảnh hiện nay, xu thế hội nhập và tự do hóa thương mại diễn ra mạnh mẽ trong mỗi khu vực và trên toàn thế giới. Cùng với xu thế đó, Việt Nam bằng những thành tựu phát triển kinh tế trong tiến trình đổi mới cũng đã và đang tích cực hội nhập với nền kinh tế thế giới. Bằng chứng cho thấy đó là những năm gần đây, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đã gia tăng đáng kể. Về xuất khẩu hàng hoá, năm 2007, xuất khẩu đạt mức cao nhất từ trước đến nay và tăng trưởng với tốc độ cao. Kim ngạch xuất khẩu đạt 47,7 tỷ USD, tăng 21% so với năm2006. Năm 2008, giá trị xuất khẩu hàng hoá ước đạt 65 tỷ USD, tương đương73% GDP, tăng 33,9% so với năm 2007. Tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá của năm 2008 đạt mức cao gấp nhiều lần so với những năm trước đó. Năm 2007

– 2008, tốc độ xuất khẩu tăng nhanh hơn 2 lần so với tốc độ tăng GDP; Tổng kim ngạch xuất khẩu và nhập khẩu cao gấp 1,6 lần so với tổng giá trị GDP. Tuy nhiên, năm 2009, do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế thế giới, xuất khẩu năm này giảm còn 56,58 tỷ USD.

Việc mở ra các quan hệ ngoại thương ngày càng rộng rãi đặt ra những cơ hội và thách thức cho các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu của Việt Nam. Trong quá trình buôn bán với nước ngoài, thanh toán quốc tế là công việc rất quan trọng mà mọi nhà xuất nhập khẩu đều hết sức quan tâm. Chất lượng của hoạt động thanh toán sẽ có ảnh hưởng quyết định đến hiệu quả kinh tế của hoạt động kinh doanh ngoại thương. Hơn nữa, thông qua hoạt động thanh toán quốc tế các doanh nghiệp ngày càng thu hút nhiều khách hàng và có cơ hội khẳng định vị thế của mình trên trường quốc tế, tăng thu nhập và phát triển ổn định trong môi trường cạnh tranh. Trong kinh doanh ngày nay, thanh toán quốc tế đang ngày trở nên phổ biến. Những phương thức thanh toán truyền thống như tiền mặt đã dần được thay thế bằng những phương thức thanh toán hiện đại hơn, nhanh chóng hơn. Những phương thức thanh toán quốc tế ngày nay ngày càng nhiều.

Các doanh nhân cũng sử dụng chúng một cách thông dụng hơn trong hoạt động giao thương của mình. Tuy nhiên, do tính chất đặc biệt của nó nên hoạt động thanh toán quốc tế rất dễ gặp rủi ro. Vì vậy, yêu cầu đặt ra đối với các doanh nghiệp là cần có kiến thức vững chắc về phương thức thanh toán quốc tế nhất định được áp dụng trong từng lần giao thương. Chính vì vậy, việc tổng kết thực tiễn tìm ra các giải pháp nhằm tìm ra các giải pháp để hoàn thiện hoạt động thanh toán quốc tế là một điều hết sức cần thiết.

Là một doanh nghiệp mới Cổ Phần Mê Kông phần hóa và tham gia vào thị trường xuất khẩu trong thời gian gần đây. Tuy vậy, công ty Cổ Phần Mê Kông đã đạt được những kết quả đáng kể trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, trong đó có sự đóng góp không nhỏ của sự thành công của hoạt động thanh toán quốc tế. Tuy nhiên, do bản chất của hoạt động thanh toán quốc tế, hoạt động này khó tránh khỏi những rủi ro. Vì vậy, việc nghiên cứu kỹ lưỡng về những phương thức thanh toán quốc tế mà công ty áp dụng và qua đó đánh giá hiệu quả của chúng đối với hoạt động xuất nhập khẩu của công ty là điều hết sức cần thiết. Vì thế, em đã chọn đề tài “Nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế trong hoạt động xuất khẩu gạo của công ty Cổ Phần Mê Kông” để có thể đi sâu nghiên cứu cách thức thanh toán của công ty với các đối tác nước ngoài. Đồng thời phân tích hiệu quả của từng phương thức thanh toán trong hoạt động xuất khẩu gạo của công ty. Từ đó có thể đánh giá được những lợi thế cũng như hạn chế của từng phương thức mà có thể áp dụng phù hợp vào việc kinh doanh của công ty nhằm góp phần làm tăng hiệu quả kinh doanh của công ty Cổ Phần Mê Kông.

1.1.2 Cở sở khoa học, thực tiễn

Trong xu hướng toàn cầu hóa nền kinh tế hiện nay, khi các quốc gia đều đặt kinh tế đối ngoại lên hàng đầu, coi hoạt động kinh tế đối ngoại là con đường tất yếu trong chiến lược phát triển kinh tế đất nước thì hoạt động của TTQT ngày càng đóng một vai trò quan trọng không thể thiếu và trở thành một hoạt động cơ bản trong kinh doanh xuất nhập khẩu. Hoạt động TTQT là một mắt xích không thể thiếu trong toàn bộ dây chuyền thực hiện một hợp đồng ngoại thương. Vì thế, việc nghiên cứu để nắm vững nghiệp vụ thanh toán quốc tế là một yêu cầu cần thiết đối với nhà kinh doanh xuất nhập khẩu để giúp họ có thể nắm rõ đặc điểmvà cân nhắc để vận dụng phương thức thanh toán nào hợp lý hơn trong từng trường hợp cụ thể.

Là một nước đang phát triển với tốc độ tăng trưởng kinh tế đứng thứ ba khu vực, sau Trung quốc và Ấn độ, Việt Nam đã và đang không ngừng mở rộng hoạt động ngoại thương cới các nước trên thế giới. Những năm gần đây, doanh thu từ xuất khẩu đã mang lại nguồn ngoại tệ đáng kể cho đất nước. Đặc biệt là từ việc xuất khẩu các mặt hàng nông sản, đáng nói đến chính là mặt hàng gạo. Với những điều kiện tự nhiên thuận lợi Việt Nam đã ngày càng khẳng định danh hiệu nước xuất khẩu gạo đứng thứ 2 trên thị trường thế giới. Đối với Đồng Bằng Sông Cửu Long, là vựa lúa lớn nhất cả nước, xuất khẩu gạo hàng năm luôn dẫn đầu cả nước về sản lượng và giá trị, hoạt động xuất khẩu gạo của các doanh nghiệp ở Đồng Bằng Sông Cửa Long đã và đang phát triển mạnh mẽ. Cùng với xu thế xuất khẩu đó đó, hoạt động thanh toán quốc tế cũng gia tăng về số lượng và ngày càng cải thiện được chất lượng.

Tuy nhiên, hiện tại, ở Việt Nam nói chung Đồng Bằng Sông Cửu Long nói riêng, nhiều doanh kinh doanh xuất nhập khẩu vẫn còn mắc phải những sai lầm do chưa vận dụng hợp lý các phương thức thanh toán thích hợp với những trường hợp cụ thể, gây nhiều thiệt hại cho bản thân hoặc tăng chi phí kinh doanh do phải thay đổi chứng từ. Nhìn chung, điểm yếu của nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu này còn là thiếu kinh nghiệm giao dịch trên thị trường quốc tế. Phần lớn không xem xét kỹ hoặc hiểu hết những rủi ro về luật pháp có thể xảy ra từ những điểm chưa rõ ràng trong hợp đồng xuất nhập khẩu. Một số doanh nghiệp, vẫn còn nhiều hạn chế khi làm ăn với các đối tác nước ngoài, do không nắm rõ về tình hình kinh tế chính trị của những nước đối tác hoặc do chính sách của họ thay đổi thường xuyên, cũng còn nhiều quốc gia hiện có chính sách, luật lệ không rõ ràng. Điều này cho thấy, công tác nghiên cứu, tìm hiểu về các phương thức thanh toán quốc tế trong các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam nói chung Đồng Bằng Sông Cửu Long nói riêng vẫn chưa được chú trọng đúng mức. Cho nên việc nghiên cứu và phân tích hiệu quả của các phương thức thanh toán quốc tế trong hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu ở Việt Nam nói chung, Đồng Bằng Sông Cửu Long nói riêng, đơn cử là Công ty Cổ Phần MêKông Cần Thơ. Việc phân tích này sẽ giúp công ty phát hiện ra được những ưu điểm cũng như những hạn chế của từng phương thức thanh toán để có thể áp dụng hợp lý mỗi phương thức vào từng đối tác, từng thị trường cụ thể.

1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

1.2.1 Mục tiêu chung

Đề tài có mục tiêu chung là tập trung phân tích các phương thức thanh toán quốc tế mà công ty Cổ Phần Mê Kông đã sử dụng và hiệu quả của chúng trong hoạt động xuất khẩu gạo của công ty. Đồng thời tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả của việc thanh toán quốc tế nhằm có biện pháp phòng ngừa rủi ro và vận dụng có hiệu quả các phương thức thanh toán vào từng hợp đồng cụ thể để nâng cao hiệu quả kinh doanh của công ty.

1.2.2 Mục tiêu cụ thể

Đề tài tập trung vào những mục tiêu cụ thể như sau:

Tìm hiểu về công ty và hoạt động xuất khẩu gạo của công ty Cổ Phần MêKông.

Phân tích các phương thức thanh toán quốc tế mà công ty đã áp dụng và hiệu quả của từng phương thức trong trong quá trình kinh doanh xuất khẩu gạo của công ty.

Nghiên cứu những nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả của việc thanh toán quốc tế của công ty

Đề ra một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động thanh toánquốc tế của công ty.

1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU

1.3.1 Phạm vi không gian

Đề tài được nghiên cứu tại công ty Cổ Phần Mê Kông Cần Thơ.

1.3.2 Phạm vi thời gian

Số liệu sử dụng trong đề tài này được thu thập từ năm 2008 đến 6 tháng đầu năm 2010.

Thời gian thực hiện đề tài từ 09/09/2010 đến ngày 15/11/2010.

1.3.3 Đối tượng nghiên cứu

Đề tài tập trung nghiên cứu các phương thức thanh toán quốc tế mà công ty Cổ Phần Mê Kông áp dụng và hiệu quả của từng phương thức thanh toán đó đối với hoạt động xuất khẩu mặt hàng gạo của công ty từ năm 2008 đến nửa đầu năm

2010.

1.4 LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU

Đề tài có tham khảo các luận văn tốt nghiệp sau:

Luận văn tốt nghiệp: “Phân tích tình hình tiêu thụ và hiệu quả hoạt động kinh doanh tại công ty Cổ Phần Mê Kông Cần Thơ”, Hồ Thái Bảo (2009), sinh viên trường đại học Tây Đô thực hiện.

Đề tài này tập trung phân tích những biến động về tình hình tiêu thụ và đánh giá tình hình xuất khẩu mặt hàng gạo của công ty trong 3 năm 2007- 2009. Đồng thời, thông qua việc phân tích chi phí, doanh thu và lợi nhuận bằng những phương pháp so sánh số tương đối và số tuyệt đối để thấy được sự tăng giảm để đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh của công ty trong 3 năm nói trên và tìm ra những nhân tố ảnh hưởng. Từ đó, tác giả đưa ra những biện pháp cho công ty để thúc đẩy quá trình tiêu thụ giúp nâng cao kết quả hoạt động kinh doanh của công ty trong hiện tại lẫn tương lai. Qua phân tích, tác giả đã tìm ra được những nguyên nhân ảnh hưởng đến tình hình tiêu thụ gạo của công ty, nêu ra được nguyên nhân chủ quan như tình hình cung cấp đầu vào, chất lượng sản phẩm, phương thức bán hàng và chiến lược tiếp thị. Bên cạnh đó còn có những nguyên nhân khách quan như Chính sách tỷ giá hối đoái có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động xuất khẩu xủa công ty qua đó ảnh hưởng gián tiếp đến tình hình tiêu thụ gạo của công ty. Ngoài ra, còn có các nhân tố khách quan khác như đối thủ cạnh tranh, thị hiếu người tiêu dùng, …

Luận văn tốt nghiệp: “Phân tích hoạt động thanh toán quốc tế của công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn Xuất Nhập Khẩu Thuỷ Sản Cần Thơ”, Phương Thị Hồng Loan (2009), sinh viên lớp ngoại thương 1, khoá 32, khoa Kinh Tế - Quản Trị Kinh Doanh, trường đại học Cần Thơ thực hiện.

Đề tài này tập trung phân tích hoạt động thanh toán quốc tế mà công ty

Cafish đã sử dụng trong quá trình kinh doanh và tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởngđế việc thanh toán. Để tìm ra những ưu nhược điểm của từng phương thức nhằm có biện pháp phòng ngừa rủi ro và vận dụng có hiệu quả các phương thức thanh toán vào từng hợp đồng cụ thể. Qua phân tích, tác giả đã tìm ra được một số nhân tố tiêu biểu ảnh hưởng đến hoạt động thanh toán quốc tế của công ty như hợp đồng xuất nhập khẩu, bộ chứng từ thanh toán, và một số nhân tố khác như việc lựa chọn phương thức thanh toán, uy tín cũng như tình hình tài chính của khách hàng.

Luận văn tốt nghiệp: “Phân tích thực trạng hoạt động thanh toán tiền hàng xuất khẩu tại Công ty Nông Sản Thực Phẩm Xuất Khẩu Thành Phố Cần Thơ”, Nguyễn Kim Hoàng Quyên (2009), sinh viên lớp ngoại thương 2, khoá 32, khoa Kinh Tế - Quản Trị Kinh Doanh, trường đại học Cần Thơ thực hiện.

Trong đề tài này, tác giả đã sử dụng phương pháp thống kê mô tả và phương pháp so sánh các số liệu thứ cấp được cung cấp từ công ty như: báo cáo hoạt động xuất khẩu hàng hóa, bộ chứng từ, các tờ khai hải quan… kết hợp với các bài báo, sách chuyên ngành khác để tổng hợp, nhận xét và giải thích các vấn đề để giải quyết mục tiêu chung là tìm hiểu tình hình thanh toán tiền hàng xuất khẩu của công ty Nông Sản Thực phẩm Xuất Khẩu thành Phố Cần Thơ, qua 3 năm 2007, 2008 và 2009, phân tích các nhân tố ảnh hưởng và các rủi ro thường gặp để từ đó đưa ra những giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán cho công ty. Đề tài tập trung phân tích 3 phương thức thanh toán quốc tế chủ yếu mà công ty áp dụng là L/C, T/T, D/P và tình hình biến động của từng phương thức qua các năm theo từng thị trường, từng mặt hàng, giá trị từng hợp đồng, … Qua đó cho thấy, phương thức T/T mặc dù có nhiều rủi ro nhưng vẫn được công ty ưa chuộng sử dụng do đơn giản, dễ áp dụng, ít tốn chi phí hơn và do công ty có nhiều khách hàng quen thuộc và lâu năm.