TÓM TẮT LUẬN VĂN

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn này là xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của trang trại chăn nuôi tỉnh Bến Tre, từ đó gợi ý chính sách nhằm phát triển trang trại chăn nuôi của tỉnh. Đề tài sử dụng mô hình hồi qui Cobb Douglas để xác định mối tương quan giữa thu nhập và các yếu tố ảnh hưởng. Kết quả hồi qui cho thấy hình thức tổ chức sản xuất (nông hộ/trang trại), qui mô đàn, vốn đầu tư tài sản cố định, kiến thức nông nghiệp và loại hình sản xuất (chăn nuôi thuần/kinh doanh tổng hợp) có ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của trang trại.

Trên cơ sở kết quả mô hình hồi qui tác giả đề xuất một số chính sách phát triển trang trại chăn nuôi tỉnh Bến Tre như sau: sửa đổi tiêu chí định lượng phân loại hộ/trang trại chăn nuôi cho phù hợp với tình hình phát triển kinh tế; qui hoạch vùng chăn nuôi, nâng cao chất lượng con giống, hỗ trợ vay vốn đầu tư để tạo điều kiện phát triển qui mô đàn – thay đổi công nghệ trong chăn nuôi ; nâng cao trình độ quản lý, chuyên môn kỹ thuật cho chủ trang trại; khuyến khích đa dạng hóa loại hình sản xuất kinh doanh, liên kết sản xuất – kinh doanh, phát triển loại hình kinh doanh cung cấp dịch vụ bảo hiểm rủi ro trong nông nghiệp.

MỤC LỤC

Trang

MỞ ĐẦU .1

1-Đặt vấn đề:.8

2-Mục tiêu nghiên cứu: .10

3-Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: .10

4-Phương pháp nghiên cứu: 10

4.1-Phương pháp thu thập và xử lý số liệu:..10

4.2-Thước đo hiệu quả kinh tế trang trại 11

4.2.1- Tổng thu nhập của hoạt động kinh tế trang trại/nông hộ (Total Revenue – TR).12

4.2.2-Lợi nhuận của hoạt động kinh tế trang trại/nông hộ (Profit - P):..12

4.2.3-Thu nhập lao động gia đình của hoạt động kinh tế trang trại/nông hộ

(Family Labor Income - FLI): .12

4.2.4-Tỉ suất lợi nhuận (Profit – Cost Ratio, PCR): .12

4.3-Mô hình kinh tế lượng - giải thích các biến trong mô hình và giả thiết giá trị

kỳ vọng của biến độc lập: ..13

CHƯƠNG I. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ THỰC TIỄN.16

1.1. Các lý thuyết liên quan trong quá trình phân tích của đề tài: ..16

1.1.1. Lý thuyết lợi thế kinh tế theo qui mô: 16

1.1.2. Lý thuyết về chuyển giao công nghệ sản xuất nông nghiệp: .17

1.1.3. Mô hình Harrod- Domar18

1.1.4. Mô hình phân phối lại cùng với tăng trưởng của World Bank: 18

1.2. Các khái niệm cơ bản và xu hướng phát triển trang trại gia đình trên thế giới: .19

1.2.1. Các khái niệm cơ bản : ..19

1.2.2. Xu hướng phát triển trang trại gia đình ở một số nước Châu Âu:20

1.2.3. Xu hướng phát triển trang trại gia đình ở một số nước Châu Á:..21

1.3.Thực tiễn ở Việt Nam: ..23

1.3.1. Quá trình nhận thức và lý luận phát triển kinh tế trang trại ở Việt Nam .23

1.3.1.1 Kinh tế trang trại và kinh tế nông hộ trong nông nghiệp nông thôn Việt

Nam ..23

1.3.1.2. Tính tất yếu khách quan trong việc phát triển kinh tế trang trại ở Việt

Nam: .28

1.3.1.3. Vai trò của kinh tế trang trại trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn Việt Nam: ..31

1.3.2. Thực tiễn phát triển kinh tế trang trại ở Việt Nam: .32

1.3.2.1- Thực trạng phát triển kinh tế trang trại giai đoạn trước khi có NQ

03/2000/NQ-CP: .32

1.3.2.2-Thực trạng phát triển kinh tế trang trại giai đoạn sau khi có Nghị quyết

03/2000/NQ-CP ..33

CHƯƠNG II-PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG .38

2. 1.Tổng quan tình hình kinh tế xã hội tỉnh Bến Tre:..38

2.1.1.Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên:.38

2.1.2. Điều kiện kinh tế xã hội tỉnh Bến Tre: ..39

2.1.3. Tổng quan về tình hình phát triển nông nghiệp tỉnh Bến Tre: ..41

2.2.Quá trình hình thành và phát triển kinh tế trang trại tỉnh Bến Tre: 43

2.2.1- Quá trình hình thành và phát triển: .43

2.2.2. Phân tích hiệu quả phát triển kinh tế trang trại: 45

2.2.2.1. Phân tích sơ bộ kết quả điều tra, khảo sát: ..45

2.2.2.2. So sánh hiệu quả kinh tế của trang trại và nông hộ:52

2.3. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động sản xuất - kinh doanh nông nghiệp trong khu vực điều tra: ..53

CHƯƠNG III. HỆ THỐNG CÁC GIẢI PHÁP ..59

3.1.Cơ sở của việc xây dựng giải pháp .59

3.1.1.Tính tất yếu của việc phát triển mô hình kinh tế trang trại ..59

3.1.2. Quan điểm và định hướng phát triển kinh tế trang trại ....60

3.2. Nội dung các giải pháp: ..61

3.2.1. Các vấn đề cụ thể cần xem xét sau kết quả phân tích, đánh giá:..61

3.2.2. Gợi ý giải pháp: .62

KẾT LUẬN .60

Tài liệu tham khảo62

Phụ lục 163

Phụ lục 264

Phụ lục 365

MỞ ĐẦU

1-Đặt vấn đề:

Trang trại là loại hình cơ sở sản xuất nông nghiệp của hộ gia đình nông dân, được hình thành và phát triển trong điều kiện nền kinh tế thị trường. Hay nói một cách khác trang trại được hình thành từ cơ sở của các hộ tiểu nông sau khi phá bỏ cái vỏ bọc sản xuất tự túc, tự cấp khép kín vươn lên sản xuất nhiều nông sản hàng hóa, tiếp cận với thị trường, từng bước thích nghi với nền kinh tế cạnh tranh. Trải qua hàng mấy thế kỷ đến nay, kinh tế trang trại gia đình tiếp tục phát triển từ những nước tư bản công nghiệp lâu đời đến các nước đang phát triển, các nước công nghiệp mới và đi vào các nước xã hội chủ nghĩa với cơ cấu và qui mô sản xuất khác nhau. Ngày nay loại hình trang trại gia đình đã khẳng định là loại hình có qui mô hiệu quả nhất trong sản xuất nông nghiệp thay thế dạng nông hộ phân tán và xí nghiệp tư bản qui mô lớn.

Ở nước ta, trang trại đã hình thành và phát triển từ rất sớm nhưng có những giai đoạn việc phát triển loại hình kinh tế này chưa được coi trọng. Tuy nhiên từ khi có chủ trương đổi mới cơ chế quản lý trong nông nghiệp theo nền kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa, Đảng và Nhà nước đã có rất nhiều chính sách khuyến khích phát triển nên số lượng trang trại tăng lên nhanh chóng, hình thức tổ chức sản xuất và cơ cấu thành phần chủ trang trại cũng ngày càng đa dạng.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, đến nay cả nước có khoảng 120.000 trang trại, bình quân mỗi năm số trang trại tăng gần 6%, diện tích đất sử dụng trên 900.000 ha, đa số trang trại là quy mô nhỏ. Các trang trại chuyên trồng cây nông nghiệp chiếm

55,3%, chăn nuôi gia súc, gia cầm chiếm 10,3 %, lâm nghiệp chiếm 2,2%, nuôi trồng thuỷ sản chiếm 27,3% và sản xuất kinh doanh tổng hợp chiếm 4,9%. Hàng năm, các trang trại tạo khoảng 30 vạn việc làm thường xuyên và 6 triệu ngày công lao động thời vụ, đóng góp cho nền kinh tế trên 12.000 tỷ đồng giá trị sản lượng. Việc phát triển

nhanh cả số lượng lẫn chất lượng trang trại đã góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế

nông nghiệp nông thôn.

Kinh tế trang trại ở tỉnh Bến Tre, cũng như các địa phương khác trong cả nước, đã và đang từng bước khẳng định vai trò – vị trí của nó trong sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, do việc phát triển kinh tế trang trại ở Bến Tre thời gian qua mang tính tự phát nên tính bền vững không cao, đa số trang trại gặp khó khăn trong tổ chức liên kết sản xuất, áp dụng khoa học kỹ thuật, tìm kiếm thị trường, định hướng đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh. Những vấn đề vướng mắc cần nhanh chóng giải quyết để phát triển kinh tế trang trại, đặc biệt là trang trại chăn nuôi, trong giai đoạn hiện nay ở Bến Tre là:

Các loại hình trang trại phát triển một cách tự phát, thiếu qui hoạch, phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên. Việc sử dụng khai thác nguồn tài nguyên chưa hiệu quả, chưa quan tâm đến vấn đề bảo vệ môi trường sinh thái, đa dạng hóa sinh học.

Năng lực chuyên môn, tay nghề, trình độ quản lý, khả năng tiếp cận thị trường, tiếp thu – vận dụng kiến thức khoa học kỹ thuật còn yếu, kiến thức về pháp luật, đặc biệt là về các chủ trương chính sách phát triển kinh tế trang trại của các chủ trang trại còn hạn chế.

Chất lượng sản phẩm hàng hóa của trang trại chưa cao, chủ yếu dưới dạng nông sản thô; sản phẩm tiêu thụ khó khăn. Nhiều chủ trang trại chưa nắm được nhu cầu của thị trường nên sảu xuất còn thụ động, hiệu quả thấp. Tuy nhiên đa số trang trại còn e ngại trong việc mở rộng sản xuất, liên kết tiêu thụ sản phẩm.

Đề tài tập trung nghiên cứu hiệu quả của kinh tế trang trại trong nông nghiệp nông thôn tỉnh Bến Tre có so sánh với hiệu quả kinh tế hộ để góp phần nghiên cứu tìm phương án giải quyết những vướng mắc, tồn đọng từ đó khẳng định tầm quan trọng của việc phát triển kinh tế trang trại trong quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn.

2-Mục tiêu nghiên cứu:

- Đánh giá thực trạng phát triển của kinh tế trang trại tỉnh Bến Tre trong bối cảnh kinh tế xã hội của cả nước và với xu hướng toàn cầu hóa có so sánh với hiệu quả kinh tế trang trại với kinh tế hộ từ đó rút ra nhận định về những thành tựu, hạn chế và tiềm năng phát triển.

- Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của trang trại chăn nuôi tỉnh Bến Tre.

- Trên cơ sở lý thuyết, thực tiễn kiến nghị, đề xuất các giải pháp phát triển trang trại chăn nuôi.

3-Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

- Đối tượng nghiên cứu: Là các yếu tố ảnh hưởng đến doanh thu của loại hình trang trại chăn nuôi tại Bến Tre.

- Phạm vi nghiên cứu: đề tài tập trung vào phân tích, định lượng các yếu tố tác động đến doanh thu của trang trại và nông hộ để so sánh đối chiếu. Nghiên cứu hiện trạng và đề xuất các giải pháp phát triển trang trại căn cứ trên kết quả định lượng các yếu tố tác động thông qua việc chạy mô hình hồi quy trong phạm vi số liệu trang trại chăn nuôi và nông hộ tỉnh Bến Tre.

- Địa bàn khảo sát: đề tài chỉ tập trung phân tích đánh giá số liệu thống kê, số

liệu điều tra thu thập của tỉnh Bến Tre có so sánh với số liệu chung của cả nước.

4-Phương pháp nghiên cứu:

Thu thập, thống kê, tổng hợp tài liệu, số liệu lịch sử. Điều tra trực tiếp, khảo sát thực tế. Thống kê mô tả, ứng dụng mô hình kinh tế lượng. Phân tích, đối chiếu, so

sánh.