MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC BẢNG, MÔ HÌNH, BIỂU ĐỒ,

PHỤ LỤC DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

LỜI MỞ ĐẦU

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ THẺ THANH TOÁN VÀ RỦI RO

TRANG

TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THẺ .. 1

1.1 Tổng quan về thẻ thanh toán . 1

1.1.1 Nguồn gốc ra đời và phát triển của thẻ thanh toán ... 1

1.1.2 Khái niệm, cấu trúc và phân loại thẻ thanh toán.. 2

1.1.2.1 Khái niệm thẻ thanh toán.... 2

1.1.2.2 Cấu trúc thẻ thanh toán. 2

1.1.2.3 Phân loại thẻ thanh toán ..... 3

1.1.3 Các chủ thể tham gia trong quá trình phát hành và thanh toán thẻ 3

1.1.3.1 Tổ chức thẻ quốc tế 3

1.1.3.2 Ngân hàng phát hành thẻ .... 4

1.1.3.3 Chủ thẻ 4

1.1.3.4 Ngân hàng thanh toán thẻ .. 4

1.1.3.5 Đơn vị chấp nhận thẻ ... 5

1.1.3.6 Trung tâm thẻ ... 5

1.1.4 Qui trình phát hành, chấp nhận và thanh toán thẻ .... 5

1.1.4.1 Qui trình phát hành thẻ 5

1.1.4.2 Qui trình chấp nhận và thanh toán thẻ . 6

1.2 Rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ. ... 9

1.2.1 Khái niệm về rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ . 9

1.2.2 Các loại rủi ro và nguyên nhân rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ ... 9

1.2.2.1 Xem xét rủi ro từ góc độ vĩ mô ..... 9

1.2.2.2 Xem xét rủi ro từ góc độ NHTM .. 10

1.2.2.3 Rủi ro do gian lận 12

1.3 Tình hình rủi ro thẻ thanh toán trên thế giới.... 17

1.3.1 Tại Châu Âu 18

1.3.2 Tại Mỹ Latinh.... 18

1.3.3 Tại Bắc Mỹ . 19

1.3.4 Tại khu vực Châu Á Thái Bình Dương (AP)..... 19

1.4 Sự cần thiết phải hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại

Các NHTM VN .... 21

Kết luận chương 1 .... 22

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG

KINH DOANH THẺ TẠI NHCT VIỆT NAM (VIETINBANK) . 23

2.1 Giới thiệu về NHCT VN và trung tâm thẻ NHCT VN.... 23

2.1.1 Giới thiệu về NHCT VN ..... 23

2.1.2 Giới thiệu về trung tâm thẻ NHCT VN . 24

2.1.3 Hoạt động kinh doanh của NHCT VN giai đoạn 2005-2008..... 25

2.2 Thực trạng hoạt động kinh doanh thẻ tại NHCT VN .... 32

2.2.1 Các sản phẩm thẻ của NHCT VN 32

2.2.1.1 Thẻ tín dụng quốc tế ... 32

2.2.1.2 Thẻ ghi nợ E-Partner .. 34

2.2.2 Họat động kinh doanh thẻ của NHCT VN giai đoạn 2005-2008 ..... 35

2.2.2.1 Số lượng thẻ NHCT VN phát hành ... 36

2.2.2.2 Doanh số thanh toán thẻ của NHCT VN .. 38

2.2.2.3 Mạng lưới giao dịch thẻ của NHCT VN... 39

2.3 Thực trạng rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại NHCT VN . 40

2.3.1 Tình hình rủi ro thẻ thanh toán tại Việt Nam .... 41

2.3.1.1 Những khó khăn tạo điều kiện cho rủi ro trong kinh doanh thẻ tại VN41

2.3.1.2 Những thuận lợi để hạn chế rủi ro trong kinh doanh thẻ tại VN... 43

2.3.2 Thực trạng rủi ro thẻ tín dụng quốc tế tại NHCT VN.... 43

2.3.2.1 Rủi ro trong hoạt động phát hành thẻ tín dụng quốc tế..... 43

2.3.2.2 Rủi ro trong hoạt động thanh toán thẻ tín dụng quốc tế.... 46

2.3.3 Thực trạng rủi ro thẻ ghi nợ E-Partner tại NHCT VN .. 50

2.3.3.1 Các rủi ro ảnh hưởng đến uy tín, thương hiệu 50

2.3.3.2 Các rủi ro gây thiệt hại về vật chất ..... 52

2.3.4 Các trường hợp rủi ro thực tế xảy ra tại NHCT VN 54

2.4 Đánh giá hoạt động kinh doanh thẻ và rủi ro trong hoạt độngkinh doanh thẻ tại NHCT VN ..... 59

2.4.1 Những thành quả đạt được .. 59

2.4.2 Những hạn chế tồn tại ... 60

2.4.3 Nguyên nhân gây nên rủi ro trong kinh doanh thẻ tại NHCT VN ... 61

2.4.3.1 Nguyên nhân từ nội bộ ngân hàng 61

2.4.3.2 Nguyên nhân do yếu tố công nghệ ..... 62

2.4.3.3 Nguyên nhân từ người sử dụng .... 62

2.4.3.4 Nguyên nhân từ các đơn vị chấp nhận thẻ 63

2.4.3.5 Nguyên nhân do yếu tố pháp lý .... 63

Kết luận chương 2 .... 64

CHƯƠNG III : GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TRONG HOẠT

ĐỘNG KINH DOANH THẺ TẠI NHCT VN .. 65

3.1 Phương hướng, mục tiêu phát triển dịch vụ thẻ của NHCT VN .... 65

3.1.1 Phương hướng ... 65

3.1.2 Mục tiêu 66

3.2 Giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tạiNHCT VN .... 66

3.2.1 Nhóm giải pháp liên quan đến ngân hàng ..... 66

3.2.1.1 Giải pháp đối với nghiệp vụ phát hành thẻ ..... 66

3.2.1.2 Giải pháp đối với nghiệp vụ thanh toán thẻ .... 69

3.2.1.3 Giải pháp quản lý, bảo vệ tại các máy ATM . 72

3.2.1.4 Giải pháp đầu tư đổi mới, ứng dụng kỹ thuật công nghệ thẻ .. 75

3.2.1.5 Giải pháp chống tấn công an ninh phần mềm. 76

3.2.1.6 Giải pháp nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ thẻ . 77

3.2.1.7 Giải pháp chống gian lận từ nội bộ ngân hàng ..... 78

3.2.1.8 Giải pháp lập quỹ dự phòng rủi ro 78

3.2.2 Nhóm giải pháp liên quan đến khách hàng ... 78

3.2.2.1 Giải pháp bảo quản thẻ .... 79

3.2.2.2 Giải pháp bảo mật thông tin thẻ.... 79

3.2.2.3 Giải pháp an toàn khi rút tiền tại máy ATM ... 80

3.2.2.4 Giải pháp thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ tại ĐVCNT 80

3.2.2.5 Giải pháp thanh toán qua mạng Internet ... 81

3.3 Kiến nghị với các cơ quan hữu quan 81

3.3.1 Kiến nghị với Chính phủ ..... 82

3.3.2 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam . 82

3.3.3 Kiến nghị với Hiệp hội thẻ Việt Nam.... 83

3.3.4 Kiến nghị với NHCT VN .... 84

Kết luận chương 3 .... 85

Kết luận chung.... 86

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......... 87

PHỤ LỤC 91

LỜI MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Ngành ngân hàng Việt Nam trong những năm gần đây phát triển mạnh, đặc biệt là hoạt động phát hành và thanh toán thẻ không ngừng gia tăng về nhiều mặt như số lượng chủ thẻ, doanh số thanh toán, số lượng máy ATM, số lượng ĐVCNT, các tính năng tiện ích của thẻ,….Dịch vụ thẻ ngân hàng phát triển mang lại nhiều tiện ích cho cả người sử dụng, ngân hàng và cho toàn xã hội.

Với những tiện ích mang lại từ thẻ thì thời gian gần đây bọn tội phạm về thẻ cũng có chiều hướng gia tăng. Các rủi ro trong hoạt động thẻ ngày càng đa dạng và phức tạp như lấy cắp thông tin làm thẻ giả, bẫy thẻ, bẫy tiền, đảo ngược giao dịch,…. Khi rủi ro xảy ra sẽ làm suy giảm hiệu quả kinh doanh, ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của ngân hàng.

Vì vậy an ninh thẻ hiện nay đang là thách thức với các NHTM và thu hút sự quan tâm của đông đảo người sử dụng. Xây dựng một hệ thống cảnh báo rủi ro để đảm bảo các giao dịch thẻ được thực hiện một cách an toàn nhất là điều mà các ngân hàng đang quan tâm.

Là một trong bốn NHTM lớn của Việt Nam, cũng như các NHTM khác, tốc độ phát triển nhanh nhưng kinh nghiệm quản lý rủi ro chưa nhiều. Với dự đoán thị trường thẻ tại Việt Nam sẽ ngày càng phát triển mạnh, khi đó các loại rủi ro xảy ra là một điều tất yếu. Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề đã nêu, tôi mạnh dạn chọn đề tài “Giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại Ngân Hàng Công Thương Việt Nam.” để làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp của mình.

2. Mục tiêu của đề tài

Tìm hiểu về lý luận một cách tổng quan về thẻ thanh toán và rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ của các NHTM. Sau đó phân tích thực trạng rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại NHCT VN. Trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết và tình hình thực tế, đưa ra các giải pháp, kiến nghị để hạn chế tối đa những rủi ro tronghoạt động kinh doanh thẻ, nhằm góp phần nâng cao uy tín, thương hiệu và hiệu quả kinh doanh của NHCT VN.

3. Phương pháp nghiên cứu

Các phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn gồm: phương pháp hệ thống hóa, so sánh, thống kê, phân tích, tổng hợp và luận giải nhằm làm sáng tỏ những vấn đề đặt ra trong quá trình nghiên cứu.

Nguồn dữ liệu được thu thập từ các báo cáo của trung tâm thẻ, của NNHCT VN, các tạp chí, các website có liên quan do chính tác giả tổng hợp và xử lý.

4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

Hoạt động kinh doanh thẻ đa dạng, phức tạp, bao gồm nhiều hoạt động. Trong giới hạn của đề tài, luận văn nghiên cứu và giải quyết các vấn đề liên quan đến rủi ro trong quá trình phát hành và thanh toán các loại thẻ tại NHCT VN.

5. Kết cấu, nội dung của đề tài

Chương 1: Tổng quan về thẻ thanh toán và rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ. Đây là phần cơ sở lý luận cho toàn bộ nội dung nghiên cứu xuyên suốt đề tài, bao gồm: Tổng quan về thẻ thanh toán, rủi ro trong kinh doanh thẻ, tình hình rủi ro thẻ thanh toán trên thế giới.

Chương 2: Thực trạng rủi ro trong hoạt động kinh doanh tại NHCT VN. Chương này trình bày thực trạng và đánh giá hoạt động kinh doanh thẻ, rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại NHCT VN.

Chương 3: Giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại NHCT VN. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, thực tế rủi ro đã xảy ra và định hướng phát triển thẻ của NHCT VN. Chương 3 đưa ra giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ, bao gồm nhóm giải pháp liên quan đến ngân hàng, nhóm giải pháp liên quan đến khách hàng và các kiến nghị với các cơ quan hữu quan, với NHCT VN để hạn chế rủi ro trong kinh doanh thẻ.