MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .5

DANH MỤC BẢNG BIỂU 6

DANH MỤC HÌNH VẼ .7

PHẦN MỞ ĐẦU 8

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN .10

1.1 Một số nguyên nhân của rủi ro thị trường 10

1.1.1 Môi trường kinh tế thay đổi . 10

1.1.1.1 Biến động của thị trường chứng khoán 10

1.1.1.2 Biến động tỷ giá hối đoái 11

1.1.1.3 Biến động lãi suất 11

1.1.1.4 Biến động giá cả hàng hóa 11

1.1.2 Hoạt động đầu tư ngày càng tăng . 11

1.1.3 Khoa học kỹ thuật phát triển 12

1.2 Một số phương pháp tính toán rủi ro 12

1.2.1 Phân tích Gap . 13

1.2.2 Phân tích Duration 13

1.2.3 Phân tích triển vọng . 14

1.2.4 Lý thuyết danh mục đầu tư 14

1.2.5 Đo lường rủi ro phái sinh . 16

1.2.6 Phương pháp VaR . 17

1.2.6.1 Nguyên tắc phương pháp VaR 17

1.2.6.2 Sự khác biệt giữa VaR và lý thuyết danh mục đầu tư. . 19

1.3 Các mô hình đo lường rủi ro trên thị trường .20

1.3.1 Sử dụng độ lệch chuẩn để tính toán rủi ro 20

1.3.1.1 Cách tính . 20

1.3.1.2 Ưu/nhược điểm của độ lệch chuẩn 21

1.3.2 Sử dụng các cận biên để tính toán rủi ro 21

1.3.2.1 Mô hình 21

1.3.2.2 Ưu/nhược điểm của mô hình . 25

1.3.3 Sử dụng các mô hình lấy ARCH làm gốc: . 26

1.3.3.1 ARCH(q) 26

1.3.3.2 GARCH(p,q) . 26

1.3.3.3 EGARCH 27

1.3.3.4 GJR . 28

1.3.3.5 APARCH 28

Chương 2. TÌNH HÌNH THỰC TIỄN RỦI RO THỊ TRƯỜNG

VÀ ĐO LƯỜNG RỦI RO THỊ TRƯỜNG Ở VIỆT NAM .30

2.1 Các nhân tố tác động đến rủi to thị trường ở Việt Nam .30

2.1.1 Các biến số vĩ mô 30

2.1.1.1 Lạm phát 30

2.1.1.2 GDP . 31

2.1.1.3 Tỷ giá . 32

2.1.1.4 Lãi suất 33

2.1.1.5 Tỷ lệ dữ trữ bắt buộc 36

2.1.2 Thị trường tài chính Thế giới . 38

2.2 Tình hình biến động thực tế ở thị trường tài chính Việt Nam .39

2.2.1 Giai đoạn từ ngày khai trương 20/07/2000 đến cuối tháng 6/2001 . 39

2.2.2 Từ đầu tháng 7/2001 đến đầu tháng 12/2004 . 39

2.2.3 Giai đoạn từ tháng 1/2005 đến 2007 40

2.2.4 Giai đoạn thăng trầm năm 2008 và bước hồi phục năm 2009 . 41

2.2.5 Thị trường chứng khoán năm 2010 42

2.2.6 Thị trường những tháng đầu năm 2011 42

2.3 Công cụ đo lường rủi ro phổ biến: Độ lệch chuẩn 44

2.3.1 Ưu điểm 44

2.3.2 Nhược điểm . 44

Chương 3. TÌM KIẾM MÔ HÌNH TÍNH TOÁN RỦI RO THỊ TRƯỜNG

PHÙ HỢP CHO VIỆT NAM . 47

3.1 Cơ sở dữ liệu .47

3.2 Lựa chọn mô hình đo lường rủi ro phù hợp cho thị trường Việt Nam48

3.2.1 Xác định dạng mô hình đo lường phù hợp . 48

3.2.2 Chọn các thông số cho mô hình . 51

3.2.2.1 Lựa chọn độ trễ p, q trong mô hình ARIMA(p,q) . 51

3.2.2.2. Lựa chọn biến số trong các mô hình họ ARCH 52

3.3 Kiểm định mô hình trên thị trường Việt Nam 56

3.4 Ý nghĩa mô hình .57

Chương 4: HẠN CHẾ VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN MÔ HÌNH

TRONG TƯƠNG LAI 58

4.2 Định hướng phát triển mô hình trong tương lai .60

PHẦN KẾT LUẬN 62

TÀI LIỆU THAM KHẢO .63

PHỤ LỤC 66

Phụ lục 1: Bảng thống kê giá trị t-prob không phù hợp của các mô hình

GARCH(p,q) .66

Phụ lục 2: Bảng kết quả các mô hình GJR(p,q) theo phân phối student .67

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do nghiên cứu

Trên thị trường tài chính nói chung, vấn đề được nhà đầu tư quan tâm nhiều nhất

khi tiến hành lựa chọn một danh mục đầu tư là xác định được rủi ro và tỷ suất

sinh lợi của danh mục đó. Đã có rất nhiều bài nghiên cứu tìm hiểu về các vấn đề

này, tuy nhiên với đặc thù các thị trường tài chính khác nhau cũng như tại những

giai đoạn khác nhau, mà thị trường không luôn đúng với một mô hình đo lường

rủi ro nào cả.

Đối với TTCK Việt Nam, tuy mới ra đời hơn 10 năm nhưng được đánh giá là thị

trường mới nổi rất tiềm năng, nên đã thu hút được rất nhiều nhà đầu tư tham gia

vào thị trường. Từ đó nhu cầu tìm ra một phương pháp đo lường rủi ro thị trường

để nhà đầu tư có cơ sở có thể tin cậy dùng định giá tài sản tài chính các ngày

càng trở thành một nhu cầu thiết yếu.

Tuy nhiên do nhiều lý do đặc thù nên việc đánh giá rủi ro thị trường ở Việt Nam

còn rất nhiều hạn chế, về nguồn dữ liệu, về tính chất nhà đầu tư, nên việc đo

lường rủi ro thị trường tại thị trường tài chính ở Việt Nam rất khó khăn, chính vì

vậy nhóm nghiên cứu quyết định tiến hành nghiên cứu đề tài “Đo lường rủi ro thị

trường tài chính ở Việt Nam”.

2. Xác định vấn đề nghiên cứu

Đề tài này tập trung chủ yếu nghiên cứu các phương pháp đo lường rủi ro và đưa

ra một số mô hình để đo lường các rủi ro đó đang được áp dụng trên Thế giới. Từ

đó nhóm nghiên cứu tiến hành lựa chọn một mô hình phù hợp nhất với thị trường

tài chính - ở đây là TTCK Việt Nam. Từ kết quả đạt được, nhóm rút ra những kết

luận về những vấn đề còn tồn tại và những đặc điểm của TTCK Việt Nam.

3. Câu hỏi và mục đích nghiên cứu:

Đề tài nghiên cứu này được thực hiện nhằm trả lời cho các câu hỏi sau:

- Những nguyên nhân nào gây nên rủi ro thị trường trên Thế giới và ở Việt

Nam?

- Có những phương pháp tính toán rủi ro nào?

- Những mô hình nào đang được áp dụng để tính toán những rủi ro đó? Ở

Việt Nam phương pháp được áp dụng hiện nay là gì?

- Các đặc thù ở thị trường Việt Nam là gì và với các đặc thù đó, mô hình

tính toán rủi ro nào phù hợp nhất cho TTCK Việt Nam?

Trong quá trình đi tìm lời giải cho những câu hỏi đó, bài nghiên cứu tập trung

vào các đối tượng sau đây:

- Tìm hiểu về lý thuyết danh mục đầu tư và phương pháp VaR

- Tìm hiểu họ các mô hình ARCH, xác định mô hình phù hợp nhất cho thị

trường Việt Nam.

- Kiểm định sự phù hợp của mô hình, từ đó đưa ra những nhận xét về các

đặc điểm của TTCK Việt Nam.

4. Phương pháp nghiên cứu

Bài nghiên cứu chủ yếu sử dụng phương pháp định tính, định lượng, thống kê, so

sánh và tổng hợp nhằm làm rõ các vấn đề cần nghiên cứu. Đối với nghiên cứu

định lượng được sử dụng trong bài nghiên cứu này, nhóm nghiên cứu dùng

phương pháp tự hồi quy tương quan GARCH với sự trợ giúp của phần mềm

G@RCH 6.0.

5. Nội dung nghiên cứu

Chương 1: Đưa ra một số nguyên nhân dẫn đến rủi ro thị trường trên Thế giới.

Đưa ra một số phương pháp tính toán rủi ro, tập trung chủ yếu vào lý thuyết danh

mục đầu tư và lý thuyết VaR. Xét phương pháp dùng hệ số Độ lệch chuẩn để tính

rủi ro theo lý thuyết danh mục đầu tư và mô hình dùng cận biên và các mô hình

họ ARCH để tính toán rủi ro thị trường theo lý thuyết VaR.

Chương 2: Xét tình hình rủi ro thị trường tài chính thực tiễn ở Việt Nam và tình

hình đo lường rủi ro phổ biến ở Việt Nam hiện nay bằng hệ số Độ lệch chuẩn.

Chương 3: Lựa chọn và kiểm định sự phù hợp của mô hình GARCH(2,1) trên

TTCK Việt Nam.

Chương 4: Những đặc điểm của thị trường tài chính Việt Nam dẫn đến hạn chế

trong việc đo lường rủi ro thị trường tài chính