Hà nội, thủ đô của Việt nam là một bông hoa xoè ra năm cánh cửa ô, là ngôi sao toả năm tia sáng từ trung tâm đồng bằng châu thổ sông Hồng đến khắp miền đất nước rộng lớn. Nơi đây còn nổi tiếng là một thành phố xinh đẹp, thành phố “xanh”. Hà nội lúc nào cũng lung linh những mặt hồ cho trời mây nghìn thuở đùa chơi, cho mặt người soi bóng: Hồ Tây, hồ Trúc Bạch, hồ Hoàn Kiếm… cùng với những di tích lịch sử, văn hoá cách mạng đã làm say mê biết bao du khách trong và ngoài nước.

Hà nội có tiềm năng du lịch rất lớn, trên thực tế, số lượng du khách đến với Hà nội trong những năm qua tăng lên rõ rệt, kéo theo sự phát triển của hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật và dịch vụ phục vụ cho du lịch. Trong hướng phát triển chung hiện nay, tỷ trọng của ngành dịch vụ- mà cụ thể ở đây là du lịch- ngày càng chiếm một vị trí lớn. Chính vì vậy, trong định hướng quy hoạch tổng thể kinh tế- xã hội Hà nội thời kỳ 1995-2000 đã xác định rõ: Du lịch có vai trò đặc biệt quan trọng và sẽ trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn của thành phố trong giai đoạn đầu của thế kỷ XXI.

Tuy nhiên, sự phát triển du lịch của Hà nội trong thời gian qua vẫn chưa tương xứng với những tiềm năng hiện có. Còn rất nhiều vấn đề được đặt ra cho công tác tổ chức, quản lý đối với cảnh quan môi trường, cũng như việc khai thác, sử dụng các di tích văn hoá, danh lam thắng cảnh. Những vấn đề này đòi hỏi phải được xem xét một cách kỹ lưỡng và toàn diện để có thể đưa ra được những định hướng, giải pháp đứng đắn nhằm đưa du lịch Hà nội theo hướng bền vững.

Trong tình hình chung đó, việc khai thác tiềm năng các hồ trong nội thành Hà nội nhằm phát triển du lịch bền vững cũng là một vấn đề rất được quan tâm, đã được xác định rõ ràng trong Định hướng Quy hoạch phát triển du lịch Hà nội trong những năm sắp tới.

Hà nội vốn nổi tiếng là một trong những thủ đô có nhiều ao, hồ, đầm nhất thế giới. Không những thế mà trong nước Hà nội cũng là thành phố có số lượng ao, hồ vào loại nhiều nhất. Những hồ này không chỉ có giá trị về mặt tự nhiên, cảnh quan mà còn có giá trị về văn hoá, lịch sử luôn gắn liền với với giữ gìn bảo vệ và xây dựng đất nước hào hùng của dân tộc ta. Có lẽ chính vì vậy mà trong lịch sử phát triển hàng nghìn năm, các thế hệ ông cha chúng ta đã luôn chú trọng giữ gìn bảo vệ và tô điểm thêm cho vẻ đẹp của các hồ này, để ngày nay chúng ta có thể tự hào về thành phố Hà nội- một thành phố xanh, sạch, đẹp, thành phố của hoà bình với những mặt hồ nước trong xanh thơ mộng.

Tuy nhiên, trong thời gian đô hộ nước ta, thực dân Pháp đã tiến hành san lấp nhiều hồ để xây dựng nhà cửa, đường phố, mà tiêu biểu là một phần hồ Hoàn Kiếm và hồ Thiền Quang.Đến những năm gần đây với sự phát triển của cơ chế thị trường, người Hà nội đã phần nào coi nhẹ các giá trị tự nhiên này và đã có những hành động mang tính ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thống hồ Hà nội mà điển hình nhất là tình trạng ô nhiễm nước hồ. Hiện nay toàn bộ hệ thống hồ trong nội thành Hà nội đang bị ô nhiễm nặng. Những cơ sở sản xuất, y tế, trường học xung quanh hồ thường xuyên đổ rác thải sinh hoạt xuống hồ; trong khi hồ lại thiếu hệ thống thoát nước, thu gom rác thải. Những việc làm này đã dẫn tới tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng các hồ, ảnh hưởng tới hệ sinh thái, cảnh quan, hệ động thực vật sống dưới hồ và nhất là ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống sinh hoạt của người dân sinh sống xung quanh khu vực các hồ.

Một tình trạng cũng rất phổ biến hiện nay đó là hiện tượng lấn chiếm diện tích mặt nước hồ và xâm phạm vào các di tích lịch sử văn hoá kiến trúc khu vực xung quanh hồ để xây dựng nhà cửa trái phép. Do nhiều nguyên nhân khác nhau àm tình trạng này vẫn còn ngang nhiên tồn tại, gây rất nhiều khó khăn cho công tác quản lý, khai thác hồ nhằm phát triển du lịch bền vững.

Trước tình hình bức xúc như vây, yêu cầu về nghiên cứu, xây dựng và đề xuất những định hướng, giải pháp nhằm khai thác một cách bền vững những tiềm năng hiện có của hồ Hà nội đang là vấn đề cấp thiết hơn bao giờ hết.

Là sinh viên của Khoa Du lịch với mong muốn được đóng góp một phần công sức nhỏ bé vào việc thúc đẩy du lịch Thủ đô ngày một phát triển, em chọn đề tài “Tiềm năng du lịch hồ ở Hà nội, thực trạng và giải pháp nhằm phát triển du lịch hồ theo hướng bền vững”. Hy vọng khoá luận này có thể đóng góp một phần nhỏ bé vào công tác khai thác, bảo vệ các hồ trong phạm vi nội thành Hà nội một cách hợp lý và bền vững, giữ gìn được vẻ đẹp thơ mộng, thanh bình của thủ đô Hà nội.