Là một trong bốn ngân hàng thương mại quốc doanh lớn nhất ở Việt Nam thành lập ngày 26 tháng 04 năm 1957 theo quyết định số 177/TTg của Thủ tướng Chính phủ lấy tên là Ngân hàng Kiến thiết Việt Nam.

Năm 1981 đổi tên là ngân hàng đầu tư và xây dựng Việt Nam và năm 1991 đổi tên là Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam. Năm 1996 bắt đầu hoạt động theo mô hình Tổng công ty Nhà nước, doanh nghiệp Nhà nước hạng đặc biệt. Ngân hàng đã hình thành hệ thống ngân hàng thương mại Nhà nước với 67 chi nhánh, 03 công ty độc lập, 2 Trung tâm và 03 liên doanh gồm Ngân hàng liên doanh VID Public vói Malaysia (1992), Ngân hàng liên doanh Lào – Việt với Lào và công ty liên doanh bảo hiểm Việt – úc (1999).

Ngân hàng phát triển nguồn nhân lực với 6500 cán bộ, thành lập Công đoàn Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (1998); thành lập trung tâm đào tạo (1999); Hội nghị thi đua lần thứ nhất (04/2000).

Ngân hàng đã đón nhận huân chương Độc lập hạng III do thành tích 10 năm đổi mới phục vụ đầu tư phát triển (1990 – 1991). Năm 2000, đón nhận danh hiệu đơn vị anh hùng lao động thời kỳ đổi mới ghi nhận 43 năm phục vụ và phát triển kinh tế xã hội.

Từ ngày đầu thành lập, bộ máy tổ chức của Ngân hàng mới chỉ có 8 chi nhánh với trên 200 CBCNV. Năm 1990 có 45 chi nhánh với 2000 cán bộ nhân viên. Đến nay mô hình tổng công ty đã được hình thành theo 04 khối: Ngân hàng thương mại nhà nước với 67 chi nhánh trực thuộc tại tất cả các tỉnh và thành phố trên cả nước, 03 công ty độc lập ( Công ty chứng khoán, Công ty cho thuê tài chính và Công ty quản lý nợ và khai thác tài sản), 03 đơn vị liên doanh ( Ngân hàng liên doanh VID Public, ngân hàng liên doanh Lào – Việt, Công ty bảo hiểm Việt – úc) và 02 đơn vị sự nghiệp (Trung tâm công nghệ thông tin và trung tâm đào tạo). Trong đó ngân hàng liên doanh Lào – Việt không chỉ là thành quả hợp tác của 2 ngân hàng góp vốn mà còn đánh dấu hoạt động của NHĐT&PT tại nước ngoài, cùng với sự phát triển về hệ thống, số CBCNV đã lên tới 6500 người, trong đó 70% có trình độ đại học và trên đại học.