Đề án môn học                                                                                  Khoa: Kế toán

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU              20

PHẦN 1:Lí LUẬN CHUNG VỀ TRỌNG YẾU, RỦI RO KIỂM TOÁN VÀ VIỆC ĐÁNH GIÁ TRỌNG YẾU, RỦI RO KIỂM TOÁN TRONG            KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH              22

1.1.              Lý luận chung về trọng yếu và rủi ro kiểm toán              22

1.1.1.              Lý luận về trọng yếu              22

       Theo từ điển Tiếng Việt “ trọng yếu chỉ sự vật, hiện tượng then chốt, thiết yếu. Sự vật, hiện tượng hay địa danh đi kèm với trọng yếu đều mang ý nghĩa quan trọng”. Trong mỗi lĩnh vực khác nhau trọng yếu mang những nét khác nhau.              22

      Theo văn bản chỉ đạo kiểm toán quốc tế ( IAG ) 25: “ Trọng yếu là khái niệm về tầm cỡ, bản chõt của sai phạm ( kể cả bỏ sót ) thông tin tài chính hoặc là đơn lẻ, hoặc là theo từng nhóm, mà trong bối cảnh cụ thể nếu dựa vào các thông tin này để xét đoán thì sẽ không chính xác hoặc là sẽ rút ra những kết luận sai lầm”              22

       Theo CMKT quốc tế ISA 320: “ Thông tin là trọng yếu nếu việc bỏ sót hoặc sai sót của thông tin đó có thể ảnh hưởng tới quyết định của người sử dụng báo cáo tài chính. Tính trọng yếu phụ thuộc vào mức độ quan trọng của các khoản mục hay sai sót được đánh giá theo bối cảnh cụ thể tạo ra việc bỏ sót hoặc sai sót đó. Vì thế tính trọng yếu là một ngưỡng hoặc một điểm định tính cơ bản mà thông tin hữu ích cần phải cú”              22

       Theo CMKT Việt Nam VSA 320 về tính trọng yếu và rủi ro trong kiểm toán: “ Thông tin đ­ược coi là trọng yếu có nghĩa là nếu thiếu thông tin đó hoặc thiếu tính chính xác của thông tin đó sẽ ảnh hư­ởng đến các quyết định của ngư­ời sử dụng báo cáo tài chớnh”              22

1       PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1Như vậy “ trọng yếu” là thuật ngữ dùng để chỉ tầm quan trọng của thông tin, tài liệu kế toán mà trong bối cảnh cụ thể, nếu thiếu nú hoặc thiếu tính chính xác của thông tin đó sẽ ảnh hưởng đến người sử dụng thông tin và ra quyết định quản lý. Sai lệch được coi là trọng yếu nếu chúng làm thay đổi nhận định của người sử dụng.PAGE1PAGE1Điều đó đồng nghĩa với việc có thể lược bỏ những vấn đề khôngPAGE1 cơ bản, không bản chất màPAGE1PAGE1kPAGE1hPAGE1ôPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1ảPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1hPAGE1ưPAGE1ởPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1tPAGE1ớPAGE1iPAGE1PAGE1vPAGE1iPAGE1ệPAGE1cPAGE1PAGE1nPAGE1hPAGE1ậPAGE1nPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ứPAGE1cPAGE1PAGE1đPAGE1ầPAGE1yPAGE1PAGE1đPAGE1ủPAGE1PAGE1vPAGE1àPAGE1PAGE1đPAGE1úPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1đPAGE1ắPAGE1nPAGE1PAGE1đPAGE1ốPAGE1iPAGE1PAGE1tPAGE1ưPAGE1ợPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1oPAGE1áPAGE1nPAGE1.PAGE1PAGE1NPAGE1gPAGE1ưPAGE1ợPAGE1cPAGE1PAGE1lPAGE1ạPAGE1iPAGE1,PAGE1PAGE1nPAGE1ếPAGE1uPAGE1PAGE1bPAGE1ỏPAGE1PAGE1qPAGE1uPAGE1aPAGE1PAGE1nPAGE1hPAGE1ữPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1đPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1cPAGE1ốPAGE1tPAGE1PAGE1yPAGE1ếPAGE1uPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1oPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1kPAGE1hPAGE1iPAGE1PAGE1hPAGE1ưPAGE1ớPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1úPAGE1PAGE1ýPAGE1PAGE1nPAGE1hPAGE1iPAGE1ềPAGE1uPAGE1PAGE1vPAGE1àPAGE1oPAGE1PAGE1nPAGE1hPAGE1ữPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1đPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1kPAGE1hPAGE1ông có vị trí xứng đáng và khônPAGE1g thuộc bản chất của đối tượng PAGE1thì PAGE1sẽ có những nhận thức saiPAGE1 về đối tượng doPAGE1 đó cóPAGE1 nhữngPAGE1 quyết định sai trong quản lý.PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1              22

       Để giải quyết các yêu cầu trên , trong khái niệm “trọng yếu” đã bao hàm hai mặt: Quy mô hay tầm cỡ ( mặt lượng ) và vị trí hay tính hệ trọng ( mặt chất ) của đối tượng              23

       Về quy mô:  Được xét trong quan hệ với mức độ ảnh hưởng của các khoản mục đến kết luận kiểm toán từ đó ảnh hưởng tới việc ra quyết định của người sử dụng thông tin đã được kiểm toán. Quy mô bao gồm hai loại là quy mô tuyệt đối và quy mô tương đối.              23

       Quy mô tuyệt đối là việc kiểm toán viên sử dụng con số tuyệt đối để đánh giá tính trọng yếu. Nhưng KTV ít khi sử dụng con số tuyệt đối như một tiêu chuẩn để đánh giá tính trọng yếu, vì với một con số cụ thể có thể trọng yếu đối với công ty này nhưng lại quá nhỏ đối với công ty khác.              23

       Quy mô tương đối là mối quan hệ tương quan giữa đối tượng cần đánh giá với một số gốc. Tựy từng tình huống cụ thể mà số gốc được lựa chọn sao cho phù hợp. Với BCKQKD, số gốc thường được chọn là khoản mục lợi nhuận sau thuế, bình quân thu nhập trong những năm gần đây; với BCĐKT số gốc có thể là tài sản cố định, tài sản lưu động…              23

       Về mặt tính chất: Khái niệm trọng yếu gắn với tính hệ trọng của vấn đề cần xem xét. Xem xét mặt định tính chỉ cần thiết khi nú ảnh hưởng đến bản chất của khoản mục hay vấn đề đang được đánh giá. Liên quan tới vấn đề này, tất cả các khoản mục được xem là trọng yếu bao gồm:              23

       Các khoản mục có gian lận hoặc chứa đựng khả năng gian lận như:              23

·              Các hoạt động đấu thầu và giao thầu, giao dịch không hợp pháp              23

·              Các hoạt động thanh lý tài sản              23

·              Các hoạt động về tiền mặt              23

·              Các hoạt động mua bán và thanh toán              23

·              Các hoạt động bất thường              23

·              Các hoạt động phân chia quyền lợi…              23

       Các khoản mục, nghiệp vụ có sai sót hệ trọng:              24

·              Các khoản mục, nghiệp vụ có phát hiện sai sót ở quy mô lớn hoặc có chênh lệch lớn với các kỳ trước              24

·              Các khoản mục, nghiệp vụ vi phạm nguyên tắc kế toán và pháp lý nói chung              24

·              Các khoản mục, nghiệp vụ có sai sót lặp lại nhiền lần              24

·              Các khoản mục, nghiệp vụ có ảnh hưởng nghiêm trọng đến kỳ sau              24

·              Các khoản mục, nghiệp vụ gây hậu quả liêm quan đến nhiều khoản mục khác.              24

1.1.2.              Lý luận chung về rủi ro kiểm toán              24

1.1.2.1.              Khái niệm về rủi ro kiểm toán              24

Có rất nhiều quan điểm khác nhau về rủi ro:              24

       Theo từ điển Tiếng Việt: “ Rủi ro là tính từ để chỉ sự không may xảy ra”.              24

       Theo từ điển Bách khoa toàn thư Việt Nam: “ Rủi ro là hậu quả gây thiệt hại ít nhiều có thể dự kiến được của một hành vi mà việc thực hiện không chỉ phụ thuộc vào ý chí của bên đương sự. Người thực hiện hành vi phải chịu trách nhiệm về thiệt hại gây nên cho người khác. Người nào chấp nhận sự rủi rotrong việc thực hiện hành vi có thể gây thiệt hại cho mình thì người đó mất quyền khởi tố đòi bồi thường thiệt hại”              24

1       PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1Theo văn bản chỉ đạo kiểm toán quốc tế (IAG) số 25: “Rủi ro kiểm toán là rủi ro mà KTV có thể mắc phải khiPAGE1PAGE1đPAGE1ưPAGE1aPAGE1PAGE1rPAGE1aPAGE1PAGE1ýPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ếPAGE1nPAGE1PAGE1nPAGE1hPAGE1ậPAGE1nPAGE1PAGE1xPAGE1éPAGE1tPAGE1PAGE1kPAGE1hPAGE1ôPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1xPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1đPAGE1áPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1vPAGE1ềPAGE1PAGE1cPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ôPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1tPAGE1iPAGE1nPAGE1PAGE1tPAGE1àPAGE1iPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1íPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1vPAGE1àPAGE1PAGE1đPAGE1óPAGE1PAGE1lPAGE1àPAGE1PAGE1sPAGE1aPAGE1iPAGE1PAGE1sPAGE1óPAGE1tPAGE1PAGE1nPAGE1gPAGE1hPAGE1iPAGE1êPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ọPAGE1nPAGE1gPAGE1”PAGE1.PAGE1PAGE1VPAGE1íPAGE1PAGE1dPAGE1ụPAGE1:PAGE1PAGE1KPAGE1TPAGE1VPAGE1PAGE1cPAGE1óPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ểPAGE1PAGE1đPAGE1ưPAGE1aPAGE1PAGE1rPAGE1aPAGE1PAGE1ýPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ếPAGE1nPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1ấPAGE1pPAGE1PAGE1nPAGE1hPAGE1ậPAGE1nPAGE1PAGE1tPAGE1oPAGE1àPAGE1nPAGE1PAGE1pPAGE1hPAGE1ầPAGE1nPAGE1PAGE1vPAGE1ềPAGE1PAGE1mPAGE1ộPAGE1tPAGE1PAGE1BPAGE1CPAGE1TPAGE1CPAGE1PAGE1mPAGE1àPAGE1PAGE1kPAGE1hPAGE1ôPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1bPAGE1iPAGE1ếPAGE1tPAGE1PAGE1rPAGE1ằPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1bPAGE1áPAGE1oPAGE1PAGE1cPAGE1áPAGE1oPAGE1PAGE1nPAGE1àPAGE1yPAGE1PAGE1cPAGE1óPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1ứPAGE1aPAGE1PAGE1nPAGE1hPAGE1ữPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1sPAGE1aPAGE1iPAGE1PAGE1pPAGE1hPAGE1ạPAGE1mPAGE1PAGE1nPAGE1gPAGE1hPAGE1iPAGE1êPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ọPAGE1nPAGE1gPAGE1.PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1              24

       Theo CMKT Việt Nam số 400 “Đỏnh giá rủi ro và kiểm soát nội bộ”: “Rủi ro kiểm toán là rủi ro do KTV và công ty kiểm toán đưa ra ý kiến nhận xét không thích hợp khi báo cáo tài chính đã được kiểm toán còn có những sai sót trọng yếu”.              25

Như vậy rủi ro kiểm toán xuất phát từ những sai lệch tiềm ẩn trong BCTC đã vượt qua HTKSNB của đơn vị và không bị các thử nghiệm cơ bản của KTV phát hiện. Rủi ro kiểm toán luôn luôn tồn tại,ngay cả khi cuộc kiểm toán được lập kế hoạch một cách chu đáo và thực hiện một cách thận trọng. Trong thực tế, rủi ro kiểm toán thường xảy ra do giới hạn về quản lý, về kiểm toán mà trực tiếp là chi phí kiểm toán. Trong mối quan hệ này rủi ro kiểm toán và chi phí kiểm toán có mối quan hệ tỷ lệ nghịch với nhau thể hiện qua sơ đồ sau:              25

Sơ đồ1.1. Quan hệ giữa rủi ro kiểm toán với chi phí kiểm toán              25

                                              (bằng chứng kiểm toán)              25

1. 1. 2. 2. Các loại rủi ro              25

       Do đối tượng kiểm toán là những thông tin được kiểm toán qua nhiều giai đoạn bằng các bộ máy kiểm toán khác nhau nên rủi ro kiểm toán cũng được xác định tương ứng với đối tượng kiểm toán từng loại. Cụ thể rủi ro kiểm toán được chia làm ba loại: Rủi ro tiềm tàng, rủi ro kiểm soát và rủi ro phát hiện              25

1.1.2.3              . Mô hình rủi ro kiểm toán              26

1.1.3.              Mối quan hệ giữa trọng yếu và rủi ro kiểm toán trong kiểm toán báo cáo tài chính              28

1.2. Đánh giá trọng yếu và rủi ro kiểm toán trong kiểm toán báo cáo tài chính              28

1.2.1. Đánh giá trọng yếu              28

       Trong giai đoạn lập kế hoạch, KTV xác định mức độ trọng yếu để ước tính mức độ sai sót của BCTC có thể chấp nhận được, xác định phạm vi cuộc kiểm toán và đánh giá ảnh hưởng của các sai sót lên BCTC để từ đó xác định bản chất, thời gian và phạm vi các thử nghiệm kiểm toán. Như vậy, KTV cần đánh giá mức trọng yếu cho toàn bộ BCTC và phân bổ mức đánh giá đó cho từng khoản mục trên BCTC.                                                             Các bước đánh giá trọng yếu có thể được khái quát qua sơ đồ sau:              28

Sơ đồ 1.2. Các bước đánh giá trọng yếu              28

Ước lượng ban đầu về tính trọng yếu              28

Phân bổ mức ước lượng ban đầu cho các khoản mục              28

Ước tính tổng sai sót cho từng khoản mục              28

Ước tính sai số kết hợp của toàn bộ BCTC              28

So sánh sai số tổng hợp ước tính với ước lượng ban đầu về tính trọng yếu              28

1.2.1.1. Ước lượng ban đầu về tính trọng yếu              29

       Mức ước lượng ban đầu về tính trọng yếu là lượng tối đa mà KTV tin rằng ở đó các BCTC có thể bị sai nhưng vẫn chưa ảnh hưởng đến các quyết định của người sử dụng, hay nói cách khác đó chính là sai sót có thể chấp nhận được đối với toàn bộ BCTC.              29

       Việc ước lượng ban đầu về tính trọng yếu giúp cho KTV lập kế hoạch thu thập bằng chứng kiểm toán thích hợp, nếu KTV ước lượng mức trọng yếu càng thấp thì thì số lượng bằng chứng kiểm toán thu thập phải càng nhiều và ngược lại. Để hỗ trợ cho KTV trong việc đánh giá tính trọng yếu, các công ty kiểm toán thường đưa ra hướng dẫn về việc lựa chon các chỉ tiêu làm số gốc và tỷ lệ tính trong các trường hợp cụ thể:              29

Bảng 1.1. Bảng quy định về mức trọng yếu              29

Vị trí của khoản mục              29

Không trọng yếu              29

Có thể trọng yếu              29

Chắc chắn trọng yếu              29

Báo cáo kết quả kinh doanh              29

Dưới 5% lãi trước thuế              29

Từ 5% - 10% lãi trước thuế              29

Trên 10% lãi trước thuế              29

Bảng cân đối kế toán              29

Dưới 10% giá trị tài sản              29

Từ 10% - 15% giá trị tài sản              29

Trên 15% giá trị tài sản              29

1.2.1.2. Phân bổ ước lượng ban đầu về tính trọng yếu cho các khoản mục              29

       Sau khi KTV đã có được ước lượng ban đầu về tính trọng yếu cho toàn bộ BCTC, KTV tiến hành phân bổ mức ước lượng này cho từng khoản mục trên BCTC. Đó chính là sai số có thể chấp nhận được đối với từng khoản mục. Việc phân bổ này giúp KTV xác định được số lượng bằng chứng kiểm toán thích hợp phải thu thập đối với từng khoản mục ở mức chi phí thấp nhất có thể mà vẫn đảm bảo tổng hợp các sai sót trên BCTC không vượt quá mức ước lượng ban đầu về tính trọng yếu.              29

       Việc phân bổ mức ước lượng ban đầu được thực hiện theo cả hai chiều hướng mà các sai phạm có thể diễn ra: đó là tình trạng khai khống và khai thiếu              29

        Cơ sở để tiến hành phân bổ:              29

·              Bản chất của các khoản mục              30

·              Đánh giá về rủi ro tiềm tàng và rủi ro kiểm soát              30

·              Kinh nghiệm của kiểm toán viên              30

·              Chi phí kiểm toán đối với từng khoản mục              30

        Việc phân bổ mức ước lượng này mang tính chủ quan đòi hỏi phải có sự xét đoán nghề nghiệp vì vậy các công ty kiểm toán thường phân công các KTV có trình độ chuyên môn cao và có nhiều kinh nghiệm.              30

1.2.1.3. Ước tính tổng số sai sót trên từng khoản mục              30

       Với các sai phạm có bằng chứng chắc chắn và được đánh giá là trọng yếu, KTV sẽ đề nghị khách hàng điều chỉnh. Nếu khách hàng điều chỉnh thì KTV sẽ đưa ra ý kiến chấp nhận toàn phần khi đưa ra báo cáo kiểm toán              30

       Với các sai phạm còn lại, KTV tiến hành tổng hợp lại để tiến hành ước tính tổng số sai sót đối với từng khoản mục đó. KTV cũng xem xét các sai phạm có tính trọng yếu nhỏ nhưng lũy kế lại cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới kết quả kiểm toán cuối cùng.              30

       Như vậy việc ước tính tổng số sai sót trên từng khoản mục nhằm mục đích so sánh với các sai sót có thể bỏ qua để quyết định khả năng chấp nhận thông tin trên khoản mục đó hoặc phải tiếp tục tiến hành thêm các thủ tục kiểm toán thích hợp.              30

1.2.1.4. Ước tính sai số kết hợp của toàn bộ báo cáo tài chính              30

       Thông qua việc xác định các sai sót tổng hợp của từng khoản mục, KTV tiến hành xác định tổng số sai sót kết hợp của toàn bộ BCTC và sau đó so sánh với ước lượng ban đầu của KTV              30

1.2.1.5. So sánh sai số kết hợp của toàn bộ báo cáo tài chính với ước lượng ban đầu về tính trọng yếu              30

        Thông qua các bước công việc trên, cuối cùng KTV đi đánh giá tổng hợp sai số kết hợp của toàn bộ BCTC với ước lượng ban đầu về tính trọng yếu. Việc so sánh này cho phép đánh giá toàn bộ các sai sót có vượt quá giới hạn về mức trọng yếu chung cho toàn bộ BCTC hay không, để từ đó xem xét việc mở rộng nội dung và quy mô của các thử nghiệm kiểm toán và đưa ra ý kiến kiểm toán phù hợp.              30

1.2.2. Đánh giá rủi ro kiểm toán              31

       Trên cơ sở mức trọng yếu được xác định cho toàn bộ BCTC và phân bổ cho từng khoản mục, KTV cần tiến hành đánh giá khả năng xảy ra sai sót trọng yếu ở mức độ toàn bộ BCTC cũng như đối với từng khoản mục để thực hiện cho việc thiết kế các thủ tục kiểm toán và xây dựng chương trình cho từng khoản mục. Việc đánh giá rủi ro kiểm toán được tiến hành trên từng loại rủi ro kiểm toán cụ thể như sau:              31

1.2.2.1. Xác định rủi ro kiểm toán mong muốn              31

       Rủi ro kiểm toán mong muốn được xác định trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán. Mức rủi ro này được xác định phụ thuộc vào hai yếu tố:              31

·              Mức độ mà theo đó người sử dụng bên ngoài tin tưởng vào BCTC. Nếu người sử dụng bên ngoài đặt nhiều niềm tin vào BCTC lớn thì mức độ tác hại trên phạm vi toàn xã hội sẽ càng lớn nếu một sai sót mang tính nghiêm trọng trên BCTC không được phát hiện. Vì vậy, KTV cần xác định một mức rủi ro kiểm toán thấp, từ đó tăng số lượng bằng chứng kiểm toán thu thập và tăng độ chính xác trong các kết luận đưa ra của mình              31

       Các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ người sử dụng bên ngoại tin tưởng vào BCTC bao gồm:              31

ü              Quy mô của công ty khách hàng              31

ü              Sự phân phối quyền sở hữu              31

ü              Bản chất và quy mô của công nợ              31

·              Khả năng khách hàng sẽ gặp khó khăn về tài chính sau khi báo cáo kiêm toán được công bố. Nếu khả năng này càng cao thì KTV phải thiết lập một mức rủi ro kiểm toán mong muốn thấp hơn, từ đó tăng số lượng bằng chứng kiếm toán cần thu thập. KTV có thể căn cứ vào yếu tố sau để có thể dự đoán được khả năng thất bại về mặt tài chính của công ty khách hàng: Khả năng hoán chuyển thành tiền mặt, các khoản lãi lỗ trong năm trước, các giải pháp nhằm gia tăng quá trình tài trợ, bản chất hoạt động của công ty khách hàng.              31

1.2.2.2. Đánh giá rủi ro tiềm tàng              31

       Việc đánh giá rủi ro tiềm tàng được KTV đánh giá dựa trên hai phương diện: Phương diện BCTC, phương diện số dư tài khoản và loại nghiệp vụ              32

·              Phương diện BCTC              32

1.2.2.3. Đánh giá rủi ro kiểm soát              33

Sơ đồ 1.3. Khái quát quá trình tìm hiểu, đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ, đánh giá rủi ro kiểm soát              33

1.2.2.4. Xác định rủi ro phát hiện              33

Bảng 1.2. Ma trận rủi ro phát hiện              34

PHẦN 2: THỰC TRẠNG ĐÁNH GIÁ TRỌNG YẾU VÀ RỦI RO KIỂM TOÁN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DO KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP THỰC HIỆN TẠI VIỆT NAM HIỆN NAY              35

2.1. Đánh giá rủi ro chấp nhận hợp đồng kiểm toán              35

      Đánh giá rủi ro chấp nhận hợp đồng kiểm toán được các công ty kiểm toán Việt Nam thực hiện trong giai đoạn tiền kiểm toán trước khi ký kết hợp đồng kiểm toán với khách hàng.              35

      KTV Việt Nam tiến hành thu thập các thông tin cơ sở về khách hàng về các mặt: loại hình doanh nghiệp, ngành nghề kinh doanh,cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý, tính liêm chính của BGĐ công ty khách hàng,…thông qua các nguồn như báo chí, kinh nghiệm và sự hiểu biết của KTV, xem xét hồ sơ của các cuộc kiểm toán trước, liên hệ với KTV tiền nhiệm…              35

       Tại Công ty kiểm toán ACA Group              35

      Hàng năm, công ty gửi thư mời đến khách hàng thường xuyên và khách hàng tiềm năng dựa trên những nhu cầu kiểm toán của họ. Công ty tiến hành đánh giá chấp nhận hợp đồng kiểm toán dựa trên kinh nghiệm của bản thân KTV, và thường được BGĐ hoặc KTV có trình độ và kinh nghiệm tiến hành. Trong bước này KTV thu thập một số thông tin cơ sở về khách hàng gồm: loại hình doanh nghiệp, lĩnh vực hoạt động, hình thức sở hữu, tổ chức bộ máy quản lý, tình hình hoạt động hiện tại của công ty, những vướng mắc của công ty với cơ quan pháp luật trong những năm gần đõy…KTV căn cứ vào sự hiểu biết của mình đồng thời tiến hành thu thập thông qua phương tiện thông tin đại chúng, trao đổi với KTV tiền nhiệm, giám đốc và kế toán trưởng của công ty khách hàng. Công ty cũng xem xét tới khả năng cung cấp dịch vụ có chất lượng của bản thân công ty dựa trên số lượng KTV, thời gian thực hiện, khả năng hiểu biết về lĩnh vực kinh doanh của khách hàng và chi phí kiểm toán.              35

1      PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1DPAGE1ựPAGE1aPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1êPAGE1nPAGE1PAGE1cPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ôPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1tPAGE1iPAGE1nPAGE1PAGE1đPAGE1ãPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1uPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ậPAGE1pPAGE1PAGE1đPAGE1ưPAGE1ợPAGE1cPAGE1,PAGE1PAGE1cPAGE1ôPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1tPAGE1yPAGE1PAGE1đPAGE1ưPAGE1aPAGE1PAGE1rPAGE1aPAGE1PAGE1mPAGE1ứPAGE1cPAGE1PAGE1đPAGE1áPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1gPAGE1iPAGE1áPAGE1PAGE1vPAGE1ềPAGE1PAGE1rPAGE1ủPAGE1iPAGE1PAGE1rPAGE1oPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1ấPAGE1pPAGE1PAGE1nPAGE1hPAGE1ậPAGE1nPAGE1PAGE1hPAGE1ợPAGE1pPAGE1PAGE1đPAGE1ồPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1oPAGE1áPAGE1nPAGE1:PAGE1PAGE1CPAGE1aPAGE1oPAGE1,PAGE1PAGE1TPAGE1rPAGE1uPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1bPAGE1ìPAGE1nPAGE1hPAGE1,PAGE1PAGE1TPAGE1hPAGE1ấPAGE1pPAGE1.PAGE1PAGE1SPAGE1aPAGE1uPAGE1PAGE1kPAGE1hPAGE1iPAGE1PAGE1đPAGE1áPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1gPAGE1iPAGE1áPAGE1PAGE1rPAGE1ủPAGE1iPAGE1PAGE1rPAGE1oPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1ấPAGE1pPAGE1PAGE1nPAGE1hPAGE1ậPAGE1nPAGE1PAGE1hPAGE1ợPAGE1pPAGE1PAGE1đPAGE1ồPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1oPAGE1áPAGE1nPAGE1,PAGE1PAGE1gPAGE1iPAGE1áPAGE1mPAGE1PAGE1đPAGE1ốPAGE1cPAGE1PAGE1cPAGE1ôPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1tPAGE1yPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1oPAGE1áPAGE1nPAGE1PAGE1tPAGE1iPAGE1ếPAGE1nPAGE1PAGE1hPAGE1àPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1dPAGE1ựPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ếPAGE1nPAGE1PAGE1nPAGE1hPAGE1âPAGE1nPAGE1PAGE1sPAGE1ựPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1oPAGE1PAGE1cPAGE1uPAGE1ộPAGE1cPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1oPAGE1áPAGE1nPAGE1,PAGE1PAGE1đPAGE1ảPAGE1mPAGE1PAGE1bPAGE1ảPAGE1oPAGE1PAGE1KPAGE1TPAGE1VPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1aPAGE1mPAGE1PAGE1gPAGE1iPAGE1aPAGE1PAGE1vPAGE1àPAGE1oPAGE1PAGE1cPAGE1uPAGE1ộPAGE1cPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1oPAGE1áPAGE1nPAGE1PAGE1pPAGE1hPAGE1ảPAGE1iPAGE1PAGE1cPAGE1óPAGE1PAGE1đPAGE1ầPAGE1yPAGE1PAGE1đPAGE1ủPAGE1PAGE1nPAGE1ăPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1lPAGE1ựPAGE1cPAGE1,PAGE1PAGE1tPAGE1íPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1đPAGE1ộPAGE1cPAGE1PAGE1lPAGE1ậPAGE1pPAGE1PAGE1vPAGE1ớPAGE1iPAGE1PAGE1kPAGE1hPAGE1áPAGE1cPAGE1hPAGE1PAGE1hPAGE1àPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1đPAGE1ểPAGE1PAGE1tiến hành một cuộc kiểm toán có chất lượng.PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1              35

      Tại công ty kiểm toán Deloitte ViệtNam              36

       Tuy nhiên thực tế tại Việt Nam, công việc đánh giá rủi ro chấp nhận hợp đồng kiểm toán chưa được các công ty đặt lên hàng đầu. Một số công ty có tiến hành đánh giá thì việc thu thập tài liệu thông qua trao đổi với KTV tiền nhiệm chưa thực sự được coi trọng do bản chất cạnh tranh của nền kinh tế, các công ty kiểm toán Việt Nam thường rất ngại và ít khi cung cấp thông tin cho KTV kế nhiệm. Hơn nữa việc đánh giá xem có chấp nhận hợp đồng kiểm toán hay không là một công việc hết sức phức tạp, mang nặng tính xét đoán của KTV vì thế trong hầu hết các công ty kiểm toán độc lập ở Việt Nam việc đánh giá này thường do thành viên BGĐ hoặc KTV cấp cao trực tiếp đánh giá.              37

2.2. Đánh giá trọng yếu              37

2.2.1. Xây dựng mức trọng yếu ban đầu              37

       Cũng như các công ty kiểm toán độc lập trên thế giới, các công ty KTĐL ở Việt Nam cũng tiến hành chọn một số gốc để làm chuẩn đánh giá              37

      Tuy nhiên việc lựa chọn khoản mục làm số gốc và mức trọng yếu của khoản mục lại có sự khác nhau giữa các công ty KTĐL tại Việt Nam              37

      Tại Công ty kiểm toán ACA Group              37

1       PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1Việc ước lượng được KTV của công ty thực hiện vào giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán. Mức trọng yếu là cơ sở để thiết kế các thủ tục kiểm toán nhằm phát hiệnPAGE1PAGE1tPAGE1ấPAGE1tPAGE1PAGE1cPAGE1ảPAGE1PAGE1cPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1sPAGE1aPAGE1iPAGE1PAGE1pPAGE1hPAGE1ạPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ọPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1yPAGE1ếPAGE1uPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1êPAGE1nPAGE1PAGE1pPAGE1hPAGE1ưPAGE1ơPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1dPAGE1iPAGE1ệPAGE1nPAGE1PAGE1BPAGE1CPAGE1TPAGE1CPAGE1PAGE1cPAGE1ủPAGE1aPAGE1PAGE1cPAGE1ôPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1tPAGE1yPAGE1PAGE1kPAGE1hPAGE1áPAGE1cPAGE1hPAGE1PAGE1hPAGE1àPAGE1nPAGE1gPAGE1.PAGE1PAGE1VPAGE1iPAGE1ệPAGE1cPAGE1PAGE1xPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1đPAGE1ịPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1nPAGE1àPAGE1yPAGE1PAGE1ảPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1hPAGE1ưPAGE1ởPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1đPAGE1ếPAGE1nPAGE1PAGE1cPAGE1uPAGE1ộPAGE1cPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1oPAGE1áPAGE1nPAGE1PAGE1vPAGE1àPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1iPAGE1PAGE1pPAGE1hPAGE1íPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1oPAGE1PAGE1cPAGE1uPAGE1ộPAGE1cPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1oPAGE1áPAGE1nPAGE1.PAGE1PAGE1CPAGE1ôPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1tPAGE1yPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ưPAGE1ờPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1cPAGE1ăPAGE1nPAGE1PAGE1cPAGE1ứPAGE1PAGE1vPAGE1àPAGE1oPAGE1PAGE1tPAGE1ổPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1LPAGE1NPAGE1TPAGE1TPAGE1,PAGE1PAGE1dPAGE1oPAGE1aPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1uPAGE1,PAGE1PAGE1tPAGE1ổPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1tPAGE1àPAGE1iPAGE1PAGE1sPAGE1ảPAGE1nPAGE1PAGE1vPAGE1àPAGE1PAGE1VPAGE1CPAGE1SPAGE1HPAGE1PAGE1đPAGE1ểPAGE1PAGE1xPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1đPAGE1ịPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1mPAGE1ứPAGE1cPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ọPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1yPAGE1ếPAGE1uPAGE1.PAGE1PAGE1KPAGE1TPAGE1VPAGE1PAGE1xPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1đPAGE1ịPAGE1nPAGE1hPAGE1 MPP: mức trọng yếu về số lượng trên toàn bộ BCTCPAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1              37

                                          SMT: mức trọng yếu trên từng khoản mục              38

                                          ADPT: mức trọng yếu đối với các bút toán              38

MPP được xác định dựa trên các yếu tố có thể gây rủi ro trọng yếu đối với KTV. Các yếu tố này được sắp xếp theo thứ tự rủi ro kiểm toán giảm dần như sau:              38

Bảng 2. 1. Cơ sở đánh giá mức trọng yếu              38

Yếu tố              38

Ước lượng tối thiểu              38

Ước lượng tối đa              38

LNTT              38

5%              38

10%              38

Doanh thu              38

0,5%              38

1%              38

VCSH              38

1 %              38

5%              38

Tổng tài sản              38

0,25%              38

0,5%              38

      Sau khi xác định được cơ sở để xác định mức trọng yếu, trưởng nhóm kiểm toán tiến hành tính toán mức trọng yếu dựa trên cơ sở đó. Căn cứ vào mức độ trọng yếu được thiết lập, thành viên BGĐ quy định thời gian cũng như thủ tục kiểm toán cần thiết phải tiến hành. Thông thường công ty thường chọn LNST làm cơ sở để phân bổ mức trọng yếu. Nếu vì một lý do nào đó mà công ty thay đổi cơ sở này thì công ty thường chọn yếu tố tiếp theo để làm số gốc và việc thay đổi này phải được giải thích trên giấy tờ làm việc.              38

      Tại công ty kiểm toán Deloitte Việt Nam              38

     Sau khi thực hiện tìm hiểu thông tin về công ty khách hàng, KTV tiến hành ước lượng ban đầu về mức trọng yếu, công ty gọi mức trọng yếu này là PM. Việc đầu tiên mà KTV tiến hành đó là lựa chọn số gốc, số gốc mà KTV công ty ưu tiên chọn đó là các chỉ tiêu mà người đọc quan tâm nhiều nhất.              38

       Khách hàng được công ty chia làm các nhóm sau:              38

·              Khách hàng là công ty niêm yết: Với loại khách hàng này công ty sẽ chọn số gốc là LNST. Nếu công ty khách hàng mà thua lỗ trong năm kiểm toán thì sẽ chọn số gốc là giá trị bình quân của LNST trong một số năm liên tục trước đó. Sau khi lựa chọn số gốc, KTV sẽ xác định mức trọng yếu bằng 5-10% số gốc              38

·              Khách hàng là công ty không niêm yết: Cũng như một số công ty kiểm toán khác công ty có thể lựa chọn số gốc qua các chỉ tiêu như TSNH, VCSH, LNST, doanh thu. Mức trọng yếu được công ty đánh giá như sau: 2% tổng TSNH, 10% LNST, 0,5-3% doanh thu.              39

·              Đối với các Công ty phụ thuộc: Hướng dẫn này chỉ sử dụng đối với một Công ty phụ thuộc 100% vào Công ty mẹ. Khi đó hợp đồng kiểm toán là do Công ty mẹ ký kết và KTV cần đánh giá được những ảnh hưởng tiềm tàng của việc thay đổi BCTC theo những quy định của nhà nước, trong trường hợp này có thể KTV sẽ phải sử dụng một mức trọng yếu cao hơn. Trong trường hợp này KTV có thể áp dụng mức trọng yếu bằng 2% doanh thu. Những đánh giá định lượng về mức trọng yếu đòi hỏi những phán đoán nghề nghiệp và được sử dụng trong những trường hợp đặc biệt. Việc tăng mức trọng yếu có thể được quyết định sau khi đã xem xét kỹ các chính sách của Công ty kiểm toán. Mức trọng yếu tăng lên không vượt quá mức trọng yếu của Công ty mẹ.              39

·              Đối với những trường hợp kiểm toán có mức độ rủi ro lớn, KTV cần kết hợp thêm những hướng dẫn khác phù hợp với từng điều kiện để hỗ trợ cho những hướng dẫn ở trên nhằm đưa ra một mức trọng yếu hợp lý.              39

       Việc xác định mức trọng yếu của công ty có sự hỗ trợ của phần mềm kiểm toán AS/2, công ty chỉ cần nhập số gốc phần mềm sẽ tự xác định mức trọng yếu tương ứng.              39

       Một số công ty KTĐL khác ở Việt Nam khác thì đưa ra một chuẩn cụ thể về việc này. Mức ước lượng này sẽ ro KTV xét đoán và tự điều chỉnh trong quá trình kiểm toán tựy thuộc vào mỗi công ty khách hàng.              39

       Qua thực tế tìm hiểu, các công ty KTĐL Việt Nam chưa chú trọng nhiều đến việc đánh giá trọng yếu, trong nhiều trường hợp còn mang tính hình thức, vì vậy mà công việc này chưa được sử dụng nhiều trong việc thiết kế nội dung và phạm vi của các thử nghiệm kiểm toán.              39

2.2.2. Phân bổ mức trọng yếu ước lượng ban đầu              40

       Thông thường sau khi xác định mức trọng yếu ban đầu các công ty kiểm toán Việt Nam sẽ tiến hành phân bổ mức trọng yếu này cho các khoản mục. Các công ty Việt Nam có nhiều cách phân bổ khác nhau và dựa vào kinh nghiệm của KTV. Các công ty kiểm toán Việt Nam thường căn cứ vào rủi ro tiềm tàng, rủi ro kiểm soát và chi phí kiểm toán cho từng khoản mục để tiến hành phân bổ. Một số công ty kiểm toán đã xây dựng cho mình một công thức cố định cho việc phân bổ áp dụng cho các khoản mục              40

      Tại công ty kiểm toán ACA Group              40

      Việc phân bổ này cũng đồng nghĩa với việc KTV đi xác định SMT. Xác định SMT là cơ sở để thiết lập các thủ tục kiểm toán thích hợp liên quan đến mục tiêu kiểm toán, ước tính quy mô mẫu khi sử dụng phương pháp chọn mẫu, đánh giá ảnh hưởng của các sai phạm đến mục tiêu kiểm toán. SMT được xác định như sau:              40

SMT = 75% MPP              40

       SMT là con số tuyệt đối là ngưỡng để đánh giá mức độ sai phạm của các khoản mục. Sai phạm của từng khoản mục là sai phạm của các bút toán liên quan đến khoản mục đó. Đối với các bút toán này, KTV cũng xác định một ngưỡng trọng yếu là ADPT xác định đồng nhất cho tất cả các bút toán theo công thức:              40

ADPT = 5 % MPP              40

      Tất cả các sai phạm xảy ra đối với các bút toán có giá trị vượt quá ADPT được đánh giá là sai phạm trọng yếu cần thực hiện các bút toán điều chỉnh. Tuy nhiên với những khoản mục có sai phạm nhỏ hơn ADPT vẫn có thể là trọng yếu nếu KTV nhận định chúng có thể nhận định ra những sai lầm đối với BCTC. Toàn bộ những nhận định này đều được KTV phản ánh trên giấy tờ làm việc của mình.              40

      Tại công ty kiểm toán Deloitte              40

1     PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1Sau khi xác định mức trọng yếu ban đầu PM công ty, KTV tiến hành phân bổ mức trọng yếu nhưng do đặc tính nghề nghiệp KTPAGE1VPAGE1PAGE1gPAGE1iPAGE1ảPAGE1mPAGE1PAGE1cPAGE1òPAGE1nPAGE1PAGE18PAGE10PAGE1-PAGE19PAGE10PAGE1%PAGE1PAGE1mPAGE1ứPAGE1cPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ọPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1yPAGE1ếPAGE1uPAGE1PAGE1bPAGE1aPAGE1nPAGE1PAGE1đPAGE1ầPAGE1uPAGE1PAGE1gPAGE1ọPAGE1iPAGE1PAGE1lPAGE1àPAGE1PAGE1mPAGE1ứPAGE1cPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ọPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1yPAGE1ếPAGE1uPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1iPAGE1PAGE1tPAGE1iPAGE1ếPAGE1tPAGE1PAGE1(PAGE1MPAGE1PPAGE1)PAGE1.PAGE1PAGE1TPAGE1rPAGE1oPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1qPAGE1uPAGE1áPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ìPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1oPAGE1áPAGE1nPAGE1PAGE1nPAGE1ếPAGE1uPAGE1PAGE1KPAGE1TPAGE1VPAGE1PAGE1pPAGE1hPAGE1áPAGE1tPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1êPAGE1mPAGE1PAGE1cPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1yPAGE1ếPAGE1uPAGE1PAGE1tPAGE1ốPAGE1PAGE1ảPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1hPAGE1ưPAGE1ởPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ìPAGE1PAGE1cPAGE1óPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ểPAGE1PAGE1đPAGE1iPAGE1ềPAGE1uPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1ỉPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1lPAGE1ạPAGE1iPAGE1PAGE1mPAGE1ứPAGE1cPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ọPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1yPAGE1ếPAGE1uPAGE1PAGE1nPAGE1àPAGE1yPAGE1.PAGE1PAGE1KPAGE1TPAGE1VPAGE1PAGE1kPAGE1hPAGE1ôPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ựPAGE1cPAGE1PAGE1hPAGE1iPAGE1ệPAGE1nPAGE1PAGE1pPAGE1hPAGE1âPAGE1nPAGE1PAGE1bPAGE1ổPAGE1PAGE1mPAGE1ứPAGE1cPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ọPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1yPAGE1ếPAGE1uPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1oPAGE1PAGE1cPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1kPAGE1hPAGE1oPAGE1ảPAGE1nPAGE1PAGE1mPAGE1ụPAGE1cPAGE1PAGE1mPAGE1àPAGE1PAGE1đPAGE1ốPAGE1iPAGE1PAGE1vPAGE1ớPAGE1iPAGE1PAGE1cPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1kPAGE1hPAGE1oPAGE1ảPAGE1nPAGE1PAGE1mPAGE1ụPAGE1cPAGE1PAGE1nPAGE1àPAGE1yPAGE1PAGE1KPAGE1TPAGE1VPAGE1PAGE1sPAGE1ửPAGE1PAGE1dPAGE1ụPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1gPAGE1iPAGE1áPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ịPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ọPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1yPAGE1ếPAGE1uPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1iPAGE1PAGE1tPAGE1iPAGE1ếPAGE1tPAGE1PAGE1MPAGE1PPAGE1.PAGE1PAGE1MPAGE1PPAGE1PAGE1đPAGE1ưPAGE1ợPAGE1cPAGE1PAGE1sPAGE1ửPAGE1PAGE1dPAGE1ụPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1đPAGE1ểPAGE1PAGE1xPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1đPAGE1ịPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1sPAGE1aPAGE1iPAGE1PAGE1sPAGE1ốPAGE1PAGE1cPAGE1óPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ểPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1ấPAGE1pPAGE1PAGE1nPAGE1hPAGE1ậPAGE1nPAGE1PAGE1đPAGE1ưPAGE1ợPAGE1cPAGE1PAGE1đPAGE1ốPAGE1iPAGE1PAGE1vPAGE1ớPAGE1iPAGE1PAGE1cPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1gPAGE1iPAGE1áPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ịPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1êPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1lPAGE1ệPAGE1cPAGE1hPAGE1 ước tính khi kiểm tra, phân tích sử dụng mỗi tài khoản chi tiết, đồng thời MP cũng được dùng để xác định số mẫu cần lựa chọn để kiểm tra chi tiết. Việc giảm từ PM xuống MP nhằm mục đích mở rộng quy mô mẫu, tăng độ tin cậy cho thông tin cần kiểm toán.PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1              40

       Cũng có những công ty kiểm toán tiến hành phân bổ theo tỷ trọng số dư của khoản mục có kết hợp điều chỉnh theo xét đoán của KTV như: công ty kiểm toán ATC, AFC…Một số công ty kiểm toán như: CPA Việt Nam, IFC, VAAC…khụng thực hiện phân bổ mức trọng yếu,họ thường tính giá trị trọng yếu chi tiết bằng 80 - 90% giá trị trọng yếu ban đầu              41

2.2.3. Ước tính tổng số sai sót trên từng khoản mục và trên toàn bộ báo cáo tài chính so sánh với ước lượng ban đầu              41

       Sau khi đã hoàn tất việc thực hiện các thử nghiệm kiểm toán đã thiết kế, KTV bắt đầu xác định mức sai sót tổng thể trên từng khoản mục. Thông thường các công ty kiểm toán Việt Nam chia các sai phạm ra làm hai loại:              41

       Các sai phạm có bằng chứng chắc chắn, KTV sẽ yêu cầu khách hàng điều chỉnh các sai phạm đó. Nếu khách hàng không tiến hành điều chỉnh các sai phạm đó, KTV lấy đó làm căn cứ để xác định tổng mức sai phạm cuối ký để từ đó đưa ra ý kiến kiểm toán cuối cùng.                41

       Trường hợp các sai phạm không có bằng chứng rõ ràng, KTV tiếp tục tiến hành thu thập bằng chứng, xác định tổng mức sai phạm để xem xét tính trọng yếu của khoản mục và nghiệp vụ có vượt quá được giá trị trọng yếu phân bổ cho khoản mục đó hay không.              41

     Tại công ty kiểm toán ACA Group              41

·              Nếu tổng sai số tổng hợp nhỏ hơn mức MPP ban đầu mà KTV ước lượng, KTV thực hiện thêm thủ tục kiểm toán để bảo đảm độ tin cậy của thông tin. Các thủ tục thực hiện bổ sung phải thuyết phục được rằng bằng chứng thu được là đầy đủ và thích hợp và được trình bày đầy đủ trên giấy tờ làm việc.              41

      Sau khi đánh giá lại nếu tổng sai số tổng hợp lớn hơn MPP ước lượng ban đầu thì KTV xem xét lại bằng chứng đã thu thập để xác minh sự đầy đủ và phù hợp của bằng chứng. Trong trường hợp này KTV xem xét thêm khả năng thực hiện thêm thủ tục kiểm toán bổ sung              42

·              Nếu tổng hợp mức sai số kết hợp mà nhỏ hơn MPP thì KTV không cần thực hiện thêm thủ tục kiểm toán.              42

     Tại công ty kiểm toán Deloitte              42

     Các sai phạm của khách hàng được công ty chia làm hai loại:              42

·              Sai phạm có bằng chứng chắc chắn: Nếu sai phạm có quy mô nhỏ hơn 2%MP, không có tính hệ thống và không có tính trọng yếu KTV có thể bỏ qua, không yêu cầu khách hàng điều chỉnh. Ngược lại, KTV yêu cầu khách hàng điều chỉnh vì nếu không điều chỉnh có thể ảnh hưởng tới kết quả năm sau hoặc có thể kết hợp với các sai phạm khác thành các sai phạm trọng yếu              42

·              Sai phạm chứa có bằng chứng chắc chắn: KTV phải tính toán lại giá trị chênh lệch có thể chấp nhận được. Sai số có thể chấp nhận được chính là chênh lệch tối đa giữa số thực tế và số ước tính của KTV có thể chấp nhận được mà không cần phải tìm hiểu thêm nguyên nhân. Nếu chênh lệch thực tế này mà nhỏ hơn giá trị chênh lệch có thể chấp nhận được, KTV có thể bỏ qua. Nếu lớn hơn thì KTV phải tìm hiểu nguyên nhân, thực hiện thêm thủ tục bổ sung và yêu cầu khách hàng điều chỉnh. Sau đó, KTV sẽ tổng hợp các sai phạm không được điều chỉnh đối với từng khoản mục cả những sai phạm của năm trước không ảnh hưởng trọng yếu mà có ảnh hưởng đến năm nay cũng được KTV tổng hợp. Tuy nhiên việc tổng hợp này được thực hiện một cách dễ dàng nhờ có sự trợ giúp của phần mềm kiểm toán AS/ 2              42

       Với các công ty kiểm toán không tiến hành phân bổ trọng yếu, KTV thường yêu cầu khách hàng điều chỉnh trừ khi sai phạm đó là nhỏ.              42

2.3. Đánh giá rủi ro kiểm toán              42

2.3.1. Đánh giá rủi ro kiểm toán trên phương diện báo cáo tài chính              42

1       PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1Các công ty KTĐL Việt PAGE110Nam10PAGE1PAGE1 tiến hành đánh giPAGE1á rủi ro kiểm toán PAGE1nPAGE1hPAGE1ằPAGE1mPAGE1PAGE1mPAGE1ụPAGE1cPAGE1PAGE1đPAGE1íPAGE1cPAGE1hPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1iPAGE1ếPAGE1tPAGE1PAGE1kPAGE1ếPAGE1PAGE1cPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ắPAGE1cPAGE1PAGE1nPAGE1gPAGE1hPAGE1iPAGE1ệPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1ưPAGE1ơPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1ứPAGE1nPAGE1gPAGE1.PAGE1PAGE1TPAGE1uPAGE1yPAGE1PAGE1nPAGE1hPAGE1iPAGE1êPAGE1nPAGE1PAGE1vPAGE1iPAGE1ệPAGE1cPAGE1PAGE1đPAGE1áPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1gPAGE1iPAGE1áPAGE1PAGE1nPAGE1àPAGE1yPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ưPAGE1ờPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1đPAGE1ưPAGE1ợPAGE1cPAGE1PAGE1tPAGE1iPAGE1ếPAGE1nPAGE1PAGE1hPAGE1àPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1một cách hờiPAGE1 hợt và thường xác định một cách chung chung ở mức thấp có thể chấp nhận được để đạt được độ tin cậy kiểm toán ở mức tối đa.PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1              42

2.3.1.1. Đánh giá rủi ro tiềm tàng              43

       Thông thường các công ty kiểm toán thường đưa ra ba mức cao, thấp, trung bình để đánh giá rủi ro tiềm tàng trên phương diện BCTC. Trong giai đoạn này, KTV đã tìm hiểu tính liêm chính của BGĐ công ty khách hàng, bản chất kinh doanh của khách hàng, các ước tính kế toán sử dụng, các nghiệp vụ kinh tế không thường xuyên,… và thường lập bảng câu hỏi để đánh giá. Tuy nhiên do mỗi công ty có những chính sách khác nhau vì vậy bảng câu hỏi đánh giá rủi ro tiềm tàng có sự khác nhau giữa các công ty.              43

      Tại công tykiểm toán ACA Group              43

Bảng 2. 2. Các yếu tố ảnh hưởng đến đánh giá rủi ro tiềm tàng của khách hàng              43

Yếu tố              43

Ý kiến đánh giá              43

1.              Hình thức sở hữu công ty              43

2.              Lĩnh vực hoạt động kinh doanh              43

3.              Tính chính trực của Ban Giám đốc              43

4.              Những áp lực bất thường              43

5.              Các nghiệp vụ kinh tế không thường xuyên              43

6.              Các ước tính kế toán              43

7.              Quy mô của khách hàng              43

8.              Kết quả kiểm toán các năm trước              43

      Tại công ty kiểm toán Deloitte              44

      Công ty cũng tiến hành chia rủi ro tiềm tàng ra làm 3 mức nhưng cụ thể là rủi ro trung bình, rủi ro cao hơn trung bình và rủi ro rất cao.              44

      Khách hàng có rủi ro tiềm tàng ở mức trung bình bao gồm:              44

·              Hoạt động kinh doanh của công ty có thể đứng vững và có triển vọng phát triển trong dài hạn              44

·              Doanh nghiệp áp dụng các chính sách kế toán ít thay đổi              44

·              Doanh nghiệp có đội ngũ BGĐ, kế toán tinh thông nghề nghiệp, liêm khiết.              44

Khách hàng có rủi ro tiềm tàng ở mức cao hơn trung bình bao gồm khách hàng có mức rủi ro cao hơn thông thường nhưng chưa nghiêm trọng              44

      Với những khách hàng có rủi ro tiềm tàng rất cao: Trong quá trình tìm hiểu những thông tin ban đầu về khách hàng, KTV có thể nhận thấy hãng kiểm toán có thể mất uy tín và sẽ gặp khó khăn trong vấn đề kiểm toán. Với những loại khách hàng này công ty thường không chấp nhận hợp đồng kiểm toán.              44

Trong trường hợp này KTV đi tìm hiểu các thông tin:              44

·              Tính liêm chính của BGĐ: đặc tính, phong cách làm việc              44

·              Bản chất kinh doanh của khách hàng: chu kỳ kinh doanh, quy trình công nghệ…              44

·              Ước tính kế toán được sử dụng như thế nào              44

·              Tính thường xuyên và mức độ phức tạp của các nghiệp vụ kinh tế              44

       Cũng như công ty ACA Group công ty kiểm toán Deloitte cũng tìm hiểu các thông tin trên để đánh giá rủi ro tiềm tàng sau đó lập bảng câu hỏi để đánh giá, cuối cùng đưa ra đánh giá về rủi ro tiềm tàng căn cứ vào các thông tin thu thập được.              44

2.3.1.2. Đánh giá rủi ro kiểm soát              44

       Việc đánh giá rủi ro kiểm soát mang nặng tính xét đoán của KTV, vì vậy một số công ty kiểm toán đã bố trí KTV có nhiều kinh nghiệm để đảm nhiệm công việc này ví dụ như công ty kiểm toán Deloitte Việt Nam.              44

1PAGE1       PAGE1PAGE1PAGE1Với các công ty kiểm toán khác thường sử dụng bảng câu hỏi để tiến hành đánh giá HTKSNB bao gồm: Môi trường kiểm soát, hệ thống kế toán, thủ tục kiểm soátPAGE1,PAGE1… PAGE1PAGE1xPAGE1ePAGE1mPAGE1PAGE1nPAGE1úPAGE1PAGE1tồn tại như thế nào. Việc đánh giá rủi ro kiểm soát hầu hết được các công ty kiểm toán cụ thể húa bằng việc đánh giá HTKSNB, và việc thận trọng nghề nghiệp luôn được các KTV và công ty kiểm toán đặt lên hàng đầu nên KTV thường không tin tưởng vào HTKSNB và đánh giá rủi ro kiểm soát ở mức trung bình.PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1              44

     Tại công tyACA Group              45

      Trong bước công việc này, KTV sử dụng các kỹ thuật phỏng vấn, quan sát, kiểm tra tài liệu để thu thập thông tin về HTKSNB, từ những đánh giá về HTKSNB làm căn cứ để xác định rủi ro kiểm soát. KTV đánh giá HTKSNB dựa trên 4 yếu tố: Môi trường kiểm soát, hệ thống kế toán, thủ tục kiểm soát và kiểm toán nội bộ              45

·              Môi trường kiểm soát: KTV căn cứ vào thái độ, nhận thức quan điểm quản trị của lãnh đạo thông qua biên bản HĐQT, văn bản quy định cơ cấu tổ chức, nhiệm vụ chức năng quyền hạn các cá nhân, nội quy quy định áp dụng, kế hoạch dự toán được lập…KTV tiến hành phỏng vấn HĐQT, BGĐ, kế toán trưởng và các nhân viên và lập bảng đánh giá môi trường kiểm soát:              45

Bảng 2.3. Đánh giá môi trường kiểm soát              45

Câu hỏi              45

Có              45

Không              45

1.              HĐQT và BGĐ có bị chi phối bởi một người hay một nhóm người hay không?              45

2.              KTV có nghi ngờ về tính liêm chính của BGĐ và HĐQT không?              45

3.              Thành viên HĐQT và BGĐ có từng vi phạm pháp luật không?              45

4.              Có lợi ích vượt quá bình thường của HĐQT và BGĐ hay không?              45

5.              Có sự thông tin đầy đủ giữa HĐQT, BGĐ với ban kiểm soát hay không?              45

....              45

·              Hệ thống kế toán: KTV tìm hiểu chính sách kế toán áp dụng và bộ máy kế toán về các khía cạnh: chế độ kế toán, niên độ kế toán, hình thức ghi sổ, sự thay đổi chính sách kế toán, đội ngũ nhân viên kế toán, các chính sách kế toán chủ yếu mà công ty áp dụng ( các giao dịch bằng ngoại tệ, hạch toán TSCĐ, khấu haoTSCĐ, hạch toán HTK, phương pháp ghi nhận doanh thu…)              45

·              Về thủ tục kiểm soát: các câu hỏi được các KTV đặt ra chủ yếu tập trung vào sự phân công, phân nhiệm, bảo vệ, bảo quản tài sản…              46

·              Về bộ phận kiểm toán nội bộ: KTV tìm hiểu về số lượng, chất lượng nhân viên trong bộ phận kiểm toán nội bộ. KTV đánh giá sự hữu hiệu của bộ phận kiểm toán nội bộ nhằm đánh giá chất lượng hoạt động kiểm soát của công ty khách hàng.              46

      Tại công ty kiểm toán Deloitte              46

     KTV rất ưu tiên sử dụng bảng câu hỏi để đánh giá rủi ro kiểm soát và được thực hiện bởi KTV có nhiều kinh nghiệm. Những câu trả lời sẽ chỉ ra sự tồn tại của rủi ro kiểm soát về môi trường kiểm soát, hệ thống kế toán, thủ tục kiểm soát, kiểm toán nội bộ. Để có được câu trả lời cho bảng câu hỏi này KTV thực hiện phỏng vấn BGĐ, kế toán trưởng, quan sát trực tiếp đơn vị, xem xét sổ sách, chứng từ kế toán, biên bản họp HĐQT. KTV cũng thường kết hợp với mô tả về hệ thống kế toán và kiểm soát nội bộ dưới dạng bảng tường thuật. Ví dụ về bảng câu hỏi đánh giá HTKSNB của một công ty khách hàng như sau:              46

Bảng 2. 4. Bảng câu hỏi đánh giá HTKSNB của khách hàng              46

     Sau khi đánh giá rủi ro kiểm soát ban đầu, KTV tiến hành thiết kế các thủ tục kiểm soát tương ứng.              49

2.3.1.3. Xác định rủi ro phát hiện              49

       Căn cứ trên mô hình kiểm toán mà các công ty áp dụng, từ việc đánh giá rủi ro tiềm tàng và rủi ro kiểm soát, KTV tính ra mức rủi ro phát hiện. Nhưng do việc đánh giá rủi ro tiềm tàng và rủi ro kiểm soát chưa được các KTV quan tâm đúng mức vì vậy các công ty kiểm toán Việt Nam cũng thường xác định rủi ro phát hiện ở mức trung bình. Từ việc xác định rủi ro phát hiện các công ty kiểm toán thiết kế các kỹ thuật thu thập bằng chứng hợp lý để đảm bảo được mức rủi ro dự kiến của mình.              49

2.3.2. Đánh giá rủi ro kiểm toán trên số dư khoản mục và loại nghiệp vụ              49

2.3.2.1. Đánh giá rủi ro tiềm tàng              49

1       PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1KTV và công ty kiểm toán thường căn cứ vào bản chất của các số dư tài khoản, các sai sót có thể xảy rPAGE1a đối với từng tài khoản và từng PAGE1nhóm tài khoản. Quy mô số dư tài khoản, tỷ trọng của số dư tài khoản trong tổng thể tài sảnPAGE1,PAGE1PAGE1cPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1tPAGE1àPAGE1iPAGE1PAGE1kPAGE1hPAGE1oPAGE1ảPAGE1nPAGE1PAGE1cPAGE1óPAGE1PAGE1qPAGE1uPAGE1yPAGE1PAGE1mPAGE1ôPAGE1PAGE1cPAGE1àPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1lPAGE1ớPAGE1nPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ìPAGE1PAGE1rPAGE1ủPAGE1iPAGE1PAGE1rPAGE1oPAGE1PAGE1tPAGE1iPAGE1ềPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1àPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1cPAGE1àPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1cPAGE1aPAGE1oPAGE1.PAGE1PAGE1CPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1tPAGE1àPAGE1iPAGE1PAGE1kPAGE1hPAGE1oPAGE1ảPAGE1nPAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1ứPAGE1aPAGE1PAGE1đPAGE1ựPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1nPAGE1hPAGE1iPAGE1ềPAGE1uPAGE1PAGE1ưPAGE1ớPAGE1cPAGE1PAGE1tPAGE1íPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1kPAGE1ếPAGE1PAGE1tPAGE1oPAGE1áPAGE1nPAGE1,PAGE1PAGE1nPAGE1hPAGE1iPAGE1ềPAGE1uPAGE1PAGE1nPAGE1gPAGE1hPAGE1iPAGE1ệPAGE1pPAGE1PAGE1vPAGE1ụPAGE1PAGE1bPAGE1ấPAGE1tPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ưPAGE1ờPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1vPAGE1àPAGE1PAGE1pPAGE1hPAGE1ứPAGE1cPAGE1PAGE1tPAGE1ạPAGE1pPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ìPAGE1PAGE1cPAGE1áPAGE1cPAGE1PAGE1KPAGE1TPAGE1VPAGE1PAGE1sPAGE1ẽPAGE1PAGE1đPAGE1áPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1gPAGE1iPAGE1áPAGE1PAGE1rPAGE1ủPAGE1iPAGE1PAGE1rPAGE1oPAGE1PAGE1tPAGE1iPAGE1ềPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1àPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1cPAGE1aPAGE1oPAGE1PAGE1hPAGE1ơPAGE1nPAGE1PAGE1mPAGE1ứPAGE1cPAGE1PAGE1bPAGE1ìPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ưPAGE1ờPAGE1nPAGE1gPAGE1.PAGE1PAGE1CPAGE1ũPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1cPAGE1óPAGE1PAGE1mPAGE1ộPAGE1tPAGE1PAGE1sPAGE1ốPAGE1PAGE1cPAGE1ôPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1tPAGE1yPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1oPAGE1áPAGE1nPAGE1PAGE1cPAGE1óPAGE1PAGE1pPAGE1hPAGE1ầPAGE1nPAGE1PAGE1mPAGE1ềPAGE1mPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1oPAGE1áPAGE1nPAGE1PAGE1đPAGE1ãPAGE1PAGE1đPAGE1ưPAGE1aPAGE1PAGE1rPAGE1aPAGE1PAGE1đPAGE1ưPAGE1ợPAGE1cPAGE1PAGE1mPAGE1aPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ậPAGE1nPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1aPAGE1PAGE1đPAGE1ịPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1hPAGE1ưPAGE1ớPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1đPAGE1ểPAGE1PAGE1đPAGE1áPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1gPAGE1iPAGE1áPAGE1PAGE1rPAGE1ủPAGE1iPAGE1PAGE1rPAGE1oPAGE1PAGE1tPAGE1iPAGE1ềPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1àPAGE1nPAGE1gPAGE1.PAGE1PAGE1ỞPAGE1PAGE1mPAGE1aPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ậPAGE1nPAGE1PAGE1nPAGE1àPAGE1yPAGE1,PAGE1PAGE1KPAGE1TPAGE1VPAGE1PAGE1tPAGE1hPAGE1ưPAGE1ờPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1qPAGE1uPAGE1aPAGE1nPAGE1PAGE1tPAGE1âPAGE1mPAGE1PAGE1đPAGE1ếPAGE1nPAGE1PAGE1vPAGE1iPAGE1ệPAGE1cPAGE1PAGE1kPAGE1hPAGE1aPAGE1iPAGE1PAGE1bPAGE1áPAGE1oPAGE1PAGE1vPAGE1ưPAGE1ợPAGE1tPAGE1PAGE1số thực tế và khai báo thiếu ởPAGE1 các tài khoản công nợ và doanh thu.PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1              49

       Bên cạnh một số công ty tiến hành đánh giá rủi ro tiềm tàng trên phương diện số dư khoản mục và loại nghiệp vụ thì cũng có công ty kết hợp việc đánh giá rủi ro tiềm tàng và rủi ro kiểm soát để tiến hành đánh giá rủi ro kiểm toán cho từng khoản mục như công ty kiểm toán A&C, AFC, ACPA,…              50

       Tại công ty kiểm toán ACA Group              50

       KTV của công ty dựa vào kinh nghiệm bản thân, sự xét đoán chuyên môn và hồ sơ kiểm toán của các năm trước để đánh giá. Cũng giống như quy trình đánh giá chung, KTV của công ty cũng chú ý tới các vấn đề: Bản chất, quy mô của số dư tài khoản, kết quả của cuộc kiểm toán lần trước đối với từng tài khoản, các ước tính kế toán, sự thay đổi trong chính sách kế toỏn…Nhưng do giới hạn về thời gian và chi phí kiểm toán KTV của công ty chỉ chú ý tới những tài khoản có biến động lớn và chia làm ba mức thấp, cao và trung bình để đánh giá rủi ro tiềm tàng cho các khoản mục.              50

       Tại công ty kiểm toán Deloitte              50

Bảng 2. 5. Ma trận kiểm tra định hướng              51

Loại khoản mục tiến hành kiểm tra              51

Hướng dự kiến kiểm tra              51

Kết quả kiểm tra trực tiếp              51

Kết quả kiểm tra gián tiếp              51

Qua quá trình phân tích sơ bộ, KTV đưa ra một số nhận xét rồi tiến hành đánh giá rủi ro kiểm soát trên số dư khoản mục và loại nghiệp vụ.              51

2. 3. 2. 2. Đánh giá rủi ro kiểm soát              52

       Cũng giống như việc đánh giá rủi ro kiểm soát trên phương diện BCTC, việc đánh giá rủi ro kiểm soát trên phương diện số dư khoản mục và loại nghiệp vụ cũng không được các công ty KTĐL Việt Nam coi trọng, KTV thường không tin tưởng vào HTKSNB từ đó làm cho rủi ro kiểm soát thường được đánh giá cao hơn mức trung bình.              52

       Tại công ty ACA Group              52

       Để đảm bảo hiệu quả, tiết kiệm chi phí KTV của công ty tiến hành đánh giá rủi ro kiểm soát dựa trên việc đánh giá HTKSNB của khách hàng đối với từng khoản mục, nghiệp vụ. Việc đánh giá này sẽ cho nhóm trưởng thực hiện. Nhóm trưởng thực hiện đánh giá mục tiêu hoạt động kiểm soát, cách thức hoạt động, mức độ thường xuyên của hoạt động kiểm soát, kinh nghiệm của người thực hiện. Để tiện cho việc quan sát đánh giá, KTV sử dụng bảng câu hỏi để xem xét trên các khoản mục:              52

·              Tiền mặt, TGNH              52

·              Khoản phải thu, phải trả              52

·              Hàng tồn kho              52

·              TSCĐ              52

·              Các khoản vay              52

·              Doanh thu, chi phí              52

       Tại công ty kiểm toán Deloite              52

2.3.2.3. Xác định rủi ro phát hiện              53

       Với các công ty có thực hiện đánh giá rủi ro tiềm tàng và rủi ro kiểm soỏt sẽ đi xác định mức rủi ro phát hiện dựa vào mô hình rủi ro kiểm toán và mức rủi ro kiểm toán mong muốn đã xác định ngay từ đầu cho mỗi khoản mục.              54

       Với các công ty không đánh giá tách rời rủi ro tiềm tàng và rủi ro kiểm soát sẽ khôngđi xác định rủi ro phát hiện cho từng khoản mục mà trực tiếp đi thực hiện các thử nghiệm kiểm toán thích hợp nhằm thu thập bằng chứng khẳng định độ tin cậy của khoản mục đó.              54

PHẦN 3: ĐÁNH GIÁ CHUNG VÀ Ý KIẾN VỀ VIỆC ĐÁNH GIÁ TRỌNG YẾU VÀ RỦI RO KIỂM TOÁN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH DOKIỂM TOÁN ĐỘC LẬP THỰC HIỆN            TẠI VIỆT NAM HIỆN NAY              55

3.1. Đánh giá chung về thực trạng quytrình đánh giá trọng yếu và rủi ro kiểm toán trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Việt Nam hiện nay              55

3.1.1. Những kết quả đạt được              55

- Về phân công công việc trong đánh giá trọng yếu và ro kiểm toán              55

       Do tính phức tạp của việc đánh giá trọng yếu, các công ty KTĐL Việt Nam thường phân công cho trưởng nhóm kiểm toán thực hiện. Việc phân công này đảm bảo rủi ro kinh doanh với các công ty kiểm toán giảm tới mức thấp nhất.Công tác đánh giá rủi ro có thể được kiểm toán chính hoặc trợ lý kiểm toán tiến hành nhưng sẽ được trưởng nhóm soát xét và kiểm tra.              55

       Một số công ty KTĐL công tác xác định trọng yếu, công việc tính toán ước lượng trọng yếu có thể do KTV chính hoặc trợ lý kiểm toán thực hiện nhưng việc lựa chọn chỉ tiêu làm căn cứ ước lượng mức trọng yếu vẫn do trưởng nhóm quyết định.              55

       Sau khi trưởng nhóm đánh giá trọng yếu, rủi ro kiểm toán, chủ nhiệm kiểm toán sẽ soát xét lại trước khi phát hành báo cáo kiểm toán và được soát xét lần nữa bởi thành viên ban giám đốc.              55

       Như vậy, công việc đánh giá trọng yếu và rủi ro kiểm toán được các công ty kiểm toán Việt Nam thực hiện một cách cẩn trọng, qua nhiều khâu giám sát đảm bảo cho công tác đánh giá một cách chính xác, hiệu quả.              55

- Về việc vận dụng các chuẩn mực Việt Nam và quốc tế được chấp nhận              55

       Trong quá trình đánh giá trọng yếu và rủi ro kiểm toán, KTV của các công ty kiểm toán Việt Nam đã tuân thủ các chuẩn mực Việt Nam cũng như quốc tế.              55

1       PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1Cụ thể khái niệm trọng yếu và rủi ro kiểm toán và các quy trình chung được KTV vận dụng PAGE1CMKTPAGE1PAGE1VPAGE1iPAGE1ệPAGE1tPAGE1PAGE1NPAGE1aPAGE1mPAGE1:PAGE1PAGE1CPAGE1hPAGE1uPAGE1ẩPAGE1nPAGE1PAGE1mPAGE1ựPAGE1cPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1oPAGE1áPAGE1nPAGE1PAGE1sPAGE1ốPAGE1PAGE13PAGE12PAGE10PAGE1PAGE1“PAGE1PAGE1TPAGE1íPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ọPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1yPAGE1ếPAGE1uPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1oPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1tPAGE1oPAGE1ỏPAGE1nPAGE1”PAGE1,PAGE1PAGE1cPAGE1hPAGE1uPAGE1ẩPAGE1nPAGE1PAGE1mPAGE1ựPAGE1cPAGE1PAGE14PAGE10PAGE10PAGE1PAGE1“PAGE1ĐPAGE1ỏPAGE1nPAGE1hPAGE1PAGE1gPAGE1iPAGE1áPAGE1PAGE1tPAGE1rPAGE1ọPAGE1nPAGE1gPAGE1PAGE1yPAGE1ếPAGE1uPAGE1PAGE1vPAGE1àPAGE1PAGE1rPAGE1ủPAGE1iPAGE1PAGE1rPAGE1oPAGE1PAGE1kPAGE1iPAGE1ểPAGE1mPAGE1PAGE1sPAGE1oPAGE1áPAGE1tPAGE1PAGE1nPAGE1ộPAGE1iPAGE1PAGE1bPAGE1ộPAGE1”PAGE1; Chuẩn mực kiểm toán quốc tế 320PAGE1, Văn bản chỉ đạo kiểm toán quốc tế số 25PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1PAGE1              55