LỜI MỞ ĐẦU

Đa số con người từ khi biết tổ chức thành xã hội đã có nhu cầu tôn giáo. Trong xã hội nguyên thuỷ, con người bất lực trước sức mạnh tự nhiên, sợ hãi trước bệnh tật và cái chết, bắt gặp quá nhiều hiện tượng không thể giải thích được như sấm chớp, mây mưa . Họ chỉ biết đặt niềm tin vào các hình thức tôn giáo như Totem giáo và ma thuật. Họ cầu cứu các vị thần linh trợ giúp để họ có thể vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống và đánh bại mọi kẻ thù. Sang xã hội có giai cấp, ngoài sự bất lực trước các hiện tượng tự nhiên, quần chúng lao động còn bất lực trước sự áp bức, bóc lột giai cấp. Con người không thể tìm được lối thoát trong xã hội thực tại mà phải tìm lối thoát trên thiên đường ở thế giới bên kia.

Theo thống kê, hiện nay trên thế giới, số người có nhu cầu tôn giáo chiếm tới 5/6 số dân. Nhu cầu tôn giáo không phải ngẫu nhiên mà có, nó do những điều kiện tự nhiên và xã hội tạo nên, thay đổi theo diễn biến của xã hội. Nhu cầu đó vừa mang tính cộng đồng, vừa mang tính cá nhân. Nó xuất phát từ sự mong muốn dựa vào sức mạnh thần bí siêu nhiên để hỗ trợ cho bản thân vượt qua những khó khăn trong cuộc sống. Nhu cầu có sự khác nhau giữa các khu vực, các dân tộc. Trong một cộng đồng lại có những biểu hiện khác nhau giữa các giai tầng xã hội, các nhóm xã hội, nghề nghiệp, lứa tuổi, giới tính, trình độ học vấn .

Trong các xã hội khác nhau, từng người có khi rơi vào những sự việc và quan hệ độc lập với ý muốn, nhiều khi vô thức. Chính trong mối quan hệ xã hội phức tạp đó nảy sinh những may rủi, số phận khác nhau, những bất lực, sợ hãi không giải thích được. Từ đó con người có những khao khát, hoài bão về cuộc sống sau khi chết. Nếu những cá nhân đã thế thì đối với mỗi tộc người, mỗi quốc gia cũng vậy, nhiều khi roơi vào những tình huống khác nhau tưởng như ngẫu nhiên, do số phận, do Chúa an bài. Vì vậy nhu cầu tôn giáo rất đa dạng đối với những cá nhân trong một cộng đồng, giữa những cộng đồng trong cùng một giai đoạn lịch sử.

Ngày nay con người có một cuộc sống tốt hơn, được trang bị vốn kiến thức và hiểu biêt sâu rộng hơn, xã hội cũng có rất nhiều thay đổi, nhưng nhu cầu tôn giáo không vì thế mà mất đi. Trái lại, trong thời gian gần đây, nhiều hiện tượng tôn giáo mới đã xuất hiện, bên cạnh đó là sự phục hưng của các hiện tượng tôn giáo tín ngưỡng truyền thống. Với mong muốn hiểu rõ hơn hiện tượng này tôi đã chọn đề tài “Tìm hiểu nhu cầu tôn giáo tín ngưỡng của các tầng lớp nhân dân”. Các số liệu trình bày trong bài viết là do Viện nghiên cứu tôn giáo cung cấp