Trong thế giới vật chất , các sự vật đều có quá trình sinh ra , tồn tại , mất đi và được thay thế bằng sự vật khác .Sự vật thay thế đó được gọi la sự phủ định .

Nếu theo quan điểm siêu hình coi phủ định la sự xoá bỏ hoàn toàn cái cũ thì triết học Mác-LêNin coi phủ định la sự thay thế sự vật này bằng sự vật khác trong quá trình vận động và phát triển .

Phu định biện chứng la phạm trù triết học dùng để chỉ sự phủ định tự thân , sự phát triển tự thân , là mắt khâu quan trọng trong quá trình dẫn tới sự ra đời cái mới tiến bộ hơn cái cũ .Phủ định biện chứng có 2 đặc trưng : đó la tính khách quan va tính kế thừa

Phủ định biện chứng mang tính khách quan do nguyên nhân của sự phát triển ngay trong bản thân sự vật .Đó là kết quả giải quyết những mâu thuẫn bên trong sự vật .Phủ định biện chứng là một tất yếu khách quan trong quá trình vận động và phát triển của sự vật .

Sự vật mới ra đời đó là một quá trình mà nền tảng của nó là ở sự vật cũ .Cái mới ra đời trên cơ sở gạt bỏ những cái mặt tiêu cực , lỗi thời lạc hậu của cái cũ va chọn lọc , giữ lại , cải tạo những mặt còn thích hợp với hiện thực ,Điều này nói lên rằng phủ định biện chứng mang tính kế thừa.

Quy luật phủ định của phủ định

a. Nội dung của quy luật

Quy luật phủ định của phủ định biểu hiện sự phát triển của sự vật là do mâu thuẫn trong bản thân sự vật quyết định .Mỗi lần phủ định là kết quả đấu tranh và chuyển hoá giữa các mặt đối lập trong bản thân sự vật giữa mặt khẳng định và mặt phủ định

Kết quả của sự phủ định của phủ định là điểm kết thúc của một quá trình phát triển và cũng là điểm khởi đầu của chu kì phát triển tiếp theo .Nhu vậy sự phát triển của sự vật thông qua quá trình phủ định mang tính chu kỳ .

Quy luật phủ định của phủ định khái quát xu hướng tất yếu tiến lên của sự vật -xu hướng phát triển.Song sự phát triển không phải diễn ra theo đường thẳng mà theo đường “xoáy ốc”.

Nghiên cứu quá trình phát triển của sự vật theo quy luật phủ định của phủ định chúng ta không được hiểu một cách máy móc là mọi sự vật trong thế giới hiện thực đều trải qua hai lần phủ định mới hoàn thành một chu kỳ phát triển của chúng . Trong hiện thực một chu kỳ phát triển của sự vật cụ thể có thể bao gồm số lượng các lần phủ định nhiều lần hơn hai.