1 vị trí : vấn đề thời kỳ quá độ được Lê Ninh nghiên cứu trong tác phẩm “ kinh tế và chính trị trong thời đại chuyên chính vô sản. và tác phẩm “nhà nước và cách mạng , những nhiệm vụ trước mắt của chính quyền xô viết, về bệnh ấu trĩ tả khuynh và tính tiểu tư sản, tác phẩm sáng kiến vĩ đại”.

Phương pháp nghiên cứu được Lênin đi từ trừu tượng hoá đến cụ thể.

đối tượng nghiên cứu: thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội.

Nội dung: thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội là thời kỳ chuyển biến cách mang từ xã hội nọ sang xã hội kia, là thời kỳ đấu tranh quyết liệt giữa một bên các thế lực tư bản chủ nghĩa và tiểu tư sản đã bị lật đổ nhưng còn thế lực mạnh về kinh tế , với một bên là chủ nghĩa xã hội mới ra đời còn non yếu. Đây là cuộc đấu tranh phức tạp lâu dài nhưng thắng lợi cuối cùng sẽ thuộc về chủ nghĩa xã hội. Vì chính quyền nhà nước vô sản đưa ra và thực hiện đuơc một kiểu tổ chức cao hơn và có năng xuất lao động xã hội cao hơn chủ nghĩa tư bản.

Trong tác phẩm: “ phê phán cương lĩnh Gô-ta”, Mác mới mô tả những nét bản chất nhất của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội như một điều tiên đoán. Mác xác định : “ cái xã hội mà chúng ta đang nói ở đây là xã hội cộng sản, nhưng không phải là xã hội cộng sản đã phát triển trên những cơ sở của chính nó, mà trái lại, là một xã hội cộng sản vừa thoát thai từ xã hội tư bản; do đó là một xã hội về phương diện kinh tế đạo đức trí tuệ , xã hội còn mang những dấu vết của cái xã hội cũ đã đẻ ra nó.

Phát triển tư tưởng của Mác, Lênin khẳng định sự tồn tại của thời kỳ quá độ: “ về lý luận, không thể nghi nghờ gì được rằng giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa cộng sản có một thời kỳ quá độ nhất định”. Theo Lênin, sự cần thiết khách quan của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là do đặc điểm ra đời phát triển của phương thức cộng sản chủ nghĩa và cách mạng vô sản quy định. thứ nhất, cách mạng vô sản khác với cách mạng tư sản trước đây do quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa dựa trên chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất, còn quan hệ sản xuất xã hội dựa trên chế dộ về công hữu về tư liệu sản xuất nên chủ nghĩa xã hội không thể ra đời trong lòng chủ nghĩa tư bản. phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa chỉ ra đời sau khi cách mạng vô sản thành công. thứ hai, sự phát triển của phương thức sản xuất cộng sản chủ nghĩa là một quá trình lâu dài. để phát triển lực lượng sản xuất, tăng năng xuất lao động, xây dựng chế độ công hữu xã hội chủ nghĩa, xây dựng kiểu tổ chức xã hội mới cần phải có thời gian, đó là thời kỳ quá độ.

Thời kỳ quá độ không phải là riêng có đối với nước Nga hoặc mỗi quốc gia nào đó, mà là tất yếu khách quan đối với bất kỳ nước nào. Nhưng hoàn cảnh lịch sử cụ thể, tương quan lực lượng giai cấp ở trong nước và trên trường quốc tế quyết định độ dài của thời kỳ quá độ cũng như những đặc điểm của việc thực hiện các quy luật chủ yếu của thời kỳ quá độ