Ghi nhanh là một thể loại báo chí chủ yếu phản ánh những sự kiện nóng hổi, cấp bách trong dòng thời sự chủ lưu, với mô thức kết cấu linh hoạt, mềm dẻo, thông qua bút pháp mô tả trực tiếp, thuật và những cảm xúc, ấn tượng, lời bình khi cần thiết nhằm cung cấp cho công chúng một phác thảo sinh động, đa diện về sự thật mới nảy sinh, có ý nghĩa thời sự đối với những chi tiết tiêu biểu nhất, ấn tượng nhất.

Thể loại Ghi nhanh đã tạo ra những cuộc tranh luận sôi nổi trong giới báo chí Việt Nam từ những năm 60 của thế kỷ trước. Việc này có nguyên nhân trực tiếp liên quan đến sự bùng nổ của thể loại này.

Khi đế quốc Mỹ ném bom tàn phá miền Bắc nước ta, sự bùng nổ của thể loại này ban đầu mang tính tự phát. Tình hình lý luận và thực tiễn của báo chí thập niên 60, đời sống báo chí bước vào một giai đoạn mới, căng thẳng và khốc liệt do những thay đổi của chiến sự. Tình hình của cuộc đấu tranh giành độc lập tự do của dân tộc thay đổi, đòi hỏi báo chí phải có một lối viết mới nhanh hơn, sinh động hơn. Lối viết báo thiên về miêu tả có tính chất văn học vốn phổ biến trên báo chí nước ta từ sau chiến thắng 1954 đã tỏ ra phần nào không còn phù hợp trước hoàn cảnh mới. Chính những điều đó đã lý giải cho sự xuất hiện đầy ấn tượng của cách viết nhanh và sau đó là thể loại Ghi nhanh.

Trong những năm tháng báo chí của ta còn phải hoạt động bí mật thì Ghi nhanh không có điều kiện xuất hiện. Tới khi báo chí ra hoạt động công khai thì mới có Ghi nhanh tuy vẫn còn thô sơ, chưa thực sự xuất hiện hoàn chỉnh như một thể loại. Có trường hợp phóng viên báo Cứu Quốc đã gọi điện thoại để gửi bài ghi nhanh về việc Pháp gây ra vụ khiêu khích ở Lạng Sơn.

Chỉ thị của Bộ Chính trị cho báo Nhân Dân năm 1965 về việc xây dựng con người mới đã góp phần trực tiếp để đội ngũ những người báo Nhân Dân lúc đó nghiên cứu, tìm hiểu để tìm ra thể loại báo chí mới, đáp ứng yêu cầu của Trung ương. Bên cạnh đó, sự phát triển của điều kiện thông tin liên lạc cũng tạo ra tiền đề cho Ghi nhanh phát triển. Nguyên nhân thứ hai gắn liền với tình hình mới ở thời điểm này: "Chúng ta thấy rõ tình hình cách mạng chống Mỹ cứu nước khẩn trương, nhiều điển hình anh dũng, đòi hỏi báo chí sử dụng vũ khí gì đây để tác chiến nhanh, nhẹ. Vũ khí đó là Ghi nhanh.

Trong các tờ báo ở nước ta, báo Nhân Dân là một trong những tờ đầu tiên sử dụng và rút ra những kinh nghiệm có tính chất lý luận về thể loại ghi nhanh. Ngay từ đầu năm 1966, tập thể các nhà báo ở đây đã tổng kết rút kinh nghiệm và đi tới kết luận: "... trong thể loại phản ánh thì ghi nhanh rất thích hợp với tình hình, với độc giả, phản ánh kịp thời cuộc chiến đấu, có tác dụng cổ vũ, động viên".

Trong hai năm 1965 - 1966, báo Nhân dân đã tổ chức trao đổi về thể loại này. "Trong cuộc chiến đấu hiện nay, thể loại này có tác dụng khá rõ. Sự việc cách mạng diễn ra hàng ngày, sôi nổi khẩn trương, phải sử dụng vũ khí này mới kịp thời, mới làm cho nó hay". Chính thông qua những cuộc trao đổi như vậy, các nhà báo khi đó đã nhận thấy những ưu thế đặc biệt của thể loại ghi nhanh, "Nó cụ thể sinh động hơn tin. Nó nhanh hơn phóng sự". Đây là một thể loại độc lập của báo chí và thậm chí nó là một trong những thể loại chủ lực của báo chí trong giai đoạn này.

Kết cấu đề tài:

Phần 1: Lý thuyết:

Phần 2: Thực hành: