1. Mở đầu

1.1 Tính cấp thiết của đề tài

Đô thị hóa là quá trình tất yếu diễn ra không chỉ đối với nước ta mà còn đối với tất cả các nước trên thế giới, nhất là các nước ở châu á. Nền kinh tế càng phát triển thì quá trình đô thị hóa diễn ra với tốc độ ngày càng nhanh.

Đất nước ta đang phát triển trên đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Công nghiệp hóa và đô thị hóa là hai quá trình phát triển song song ở nước ta hiện nay. Đô thị hóa là hệ quả của sức mạnh công nghiệp và trở thành mục tiêu của mọi nền văn minh trên thế giới, nó góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội của khu vực, nâng cao đời sống nhân dân. Trong xu thế quốc tế hóa, sản xuất ngày càng gia tăng, cách mạng khoa học kỹ thuật trên thế giới diễn ra như vũ bão thì việc công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta trở thành vấn đề cấp bách để đưa đất nước chuyển sang một thời kỳ phát triển với mục tiêu lâu dài là cải biến nước ta thành một nước công nghiệp có cơ sở vật chất, kỹ thuật

hiện đại, có cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất tiến bộ, mức sống vật chất và tinh thần cao, làm cho dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, văn minh.

Một trong những chủ trương quan trọng trong phát triển công nghiệp của Đảng ta là ra sức phát triển đô thị cùng với việc công nghiệp hóa nông nghiệp và kinh tế nông thôn; quan tâm đầu tư phát triển công nghiệp, dịch vụ và kết cấu hạ tầng, giải quyết việc làm, tăng nhanh sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân để các đô thị làm hạt nhân thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong vùng và trên cả nước.

Quá trình đô thị hóa ở nước ta đã bước đầu đem lại những thành quả, chẳng những làm cho bộ mặt và cuộc sống đô thị thay đổi khá hơn trước mà còn tác động tích cực đến sự đổi mới bộ mặt và cuộc sống nông thôn. Sự phát triển đô thị và sự biến đổi của nông thôn trong quá trình đô thị hóa là hệ quả của sự tác động có tính chất nhân-quả. Những thành quả của đô thị hóa tác động đến nông thôn, làm cho cuộc sống của nông dân trở nên khá giả hơn, nông nghiệp phát triển hơn. Ngược lại, sự phát triển của nông thôn và nông nghiệp lại tạo điều kiện, tiền đề cho sự phát triển công nghiệp và đô thị. Sự kết hợp hài hòa giữa đô thị hóa với phát triển nông nghiệp, nông thôn là lý thuyết

mà hiện nay được nhiều nước đang phát triển áp dụng với những phương thức sáng tạo phù hợp với đặc điểm của mỗi nước. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, quá trình đô thị hóa cũng phát sinh nhiều vấn đề cần giải quyết như vấn đề sử dụng đất đai, lao động và việc làm của người nông dân, cách thức đền bù khi giải phóng mặt bằng, cách thức di dân, dãn dân Như vậy, đứng trước tác động của đô thị hóa, chúng ta phải làm gì để hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực và chủ động phát huy tính tích cực của quá trình đô thị hóa, bảo đảm cho kinh tế nông thôn mà trong đó trọng tâm là kinh tế nông hộ phát triển hiệu quả và bền vững.

Trong những năm qua, cùng với sự đổi mới của đất nước, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên đã và đang hình thành các khu công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, bước đầu tạo tiền đề cho sự công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong vùng. Hiện nay, huyện đang là điểm dừng chân của nhiều công ty, xí nghiệp, là nơi có nhiều thay đổi về mục đích sử dụng đất đai. Trong bối cảnh đó, người dân thay đổi hướng sử dụng đất đai của họ cụ thể như thế nào? Có đúng với định hướng sử dụng đất đai của địa phương không? Sự thay đổi này có ảnh hưởng đến thu nhập và đời sống của họ không? Cách giải quyết các vấn đề này ra sao? . Để góp phần trả lời những câu hỏi trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu

đề tài: "ảnh hưởng của đô thị hóa đến hướng sử dụng đất trong các hộ nông dân huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên"

1.2 Mục tiêu nghiên cứu

1.2.1 Mục tiêu chung

Nghiên cứu ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa đến hướng sử dụng đất trong các hộ nông dân huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên nhằm bảo đảm cho kinh tế nông hộ phát triển hiệu quả, đúng hướng và bền vững.

1.2.2 Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về đô thị hóa.

- Đánh giá quá trình đô thị hóa ở Yên Mỹ-Hưng Yên.

- Phân tích ảnh hưởng của đô thị hóa đến hướng sử dụng đất đai của các hộ nông dân huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên.

- Đưa ra một số giải pháp chủ yếu nhằm tối ưu hoá ảnh hưởng của đô thị hóa đến hướng sử dụng đất trong các hộ nông dân huyện Yên Mỹ, bảo đảm kinh tế nông hộ phát triển bền vững.

1.3 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.3.1 Đối tượng nghiên cứu

Việc sử dụng đất đai của các hộ nông dân huyện Yên Mỹ.

1.3.2 Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi nội dung: Nghiên cứu ảnh hưởng của đô thị hóa đến hướng sử dụng đất thổ cư và đất nông nghiệp trong các hộ nông dân huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên.

- Phạm vi không gian: Huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên.

- Phạm vi thời gian: Số liệu thứ cấp được thu thập trong giai đoạn 2000- 2004. Số liệu sơ cấp được thu thập trong năm 2002 và năm 2004 để so sánh sự thay đổi về hướng sử dụng đất trong hộ nông dân