Martin Rivas - nhân vật chính của tiểu thuyết là một chàng trai tỉnh lẻ lần đầu tiên đặt chân lên thủ đô Xantiago với tham vọng trở thành luật sư theo lời trăn trối của người cha vừa mất. Tại đây, ngay từ đầu, Martin đã bị choáng váng trước sắc đẹp và tính cách của Leonor - con gái nhà quý tộc Enxina Damaxo. Martin Rivas, xuất thân từ tầng lớp trung lưu nông thôn, khi sống trong gia đình Enxina Damaxo bỗng trở nên nghèo nàn một cách đáng thương. Chính vì vậy, anh luôn luôn có mặc cảm yếu kém tuyệt đối trước "sức mạnh" của Leonor. Nhưng Martin là một chàng trai thông minh và trung thực, anh không chịu trở thành nô lệ của sắc đẹp và sự giàu sang - đó chính là cái "chất" riêng và hiếm có trong xã hội mà Leonor đã và đang sống. Martin Rivas sống và yêu rất khiêm nhường nhưng không kém phần kiêu hãnh và tự trọng. Dần dần, bằng những quan niệm và hành động vô tư, cao thượng... chàng trai nghèo tỉnh lẻ đã chiếm được cảm tình và cuối cùng là trái tim của cô gái đẹp, giàu sang và đài các...

Ngòi bút phê phán hiện thực của Alberto Blest Gana tưởng như nhẹ nhàng nhưng vô cùng sâu sắc và toàn diện. Đọc "Trái Tim Không Cần Lý Lẽ", ta không thể coi đó chỉ là tiểu thuyết về tình cảm, mà ý nghĩa thực chất của tác phẩm còn ở chỗ phản ánh rất hiện thực và sắc sảo, đồng thời bộc lộ rõ ràng cảm cảm tình đối với những cái mới, "phi tư sản" và mang tính cách mạng trong giai đoạn lịch sử mà tác giả đã sống.