đặt vấn đề

Đái tháo đường (ĐTĐ) là bệnh lý rối loạn chuyển hóa thường gặp nhất trên thế giới. Bệnh mang tính xã hội, cộng đồng rõ rệt, đặc biệt ở các nước phát triển. Bệnh đang có xu hướng gia tăng mạnh mẽ theo thời gian và sự phát triển kinh tế, xã hội, là mét trong ba bệnh phát triển nhanh nhất (ung thư, tim mạch, đái tháo đường) và gây ra nhiều biến chứng nặng nề ở nhiều cơ quan khác nhau (thị giác, tim mạch, tiết niệu, vận động…).

Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), năm 1985, trên thế giới có 30 triệu người bị ĐTĐ, năm 1994 có 98, 9 triệu, năm 2000 là 157, 3 triệu. Dự báo năm 2010 là 215, 6 triệu[22] và đến năm 2025 sẽ có 300 - 330 triệu người bị ĐTĐ[2]. Ở Việt Nam, tỷ lệ ĐTĐ là 2, 7%, thành thị và khu công nghiệp 4,4%, vùng núi cao 2,1%, trung du 2,2%, đồng bằng ven biển 2,7%[2]. Tỷ lệ ĐTĐ ở Việt Nam còng tăng nhanh cùng với sự phát triển kinh tế xã hội[6],[18].

Ở các nước phát triển, biến chứng tim mạch làm tử vong 75% sè tử vong trong nhóm người bị ĐTĐ. Ởchâu Á, nguy cơ tử vong do các biến chứng của ĐTĐ cao gấp 3 lần so với những người không bị ĐTĐ[2]. Biến chứng vận động buộc phải cắt cụt chi do ĐTĐ chỉ đứng sau cắt cụt chi do tai nạn giao thông và tai nạn công nghiệp, 2% bị mù lòa, 10% bị giảm thị lực, 40% bị bệnh thận nặng ở tuổi 50 phải lọc máu[2]…

Cùng với sù gia tăng của ĐTĐ, đái tháo đường thai nghén (ĐTĐTN) cũng không ngõng gia tăng, tỷ lệ mắc là 1-14% các thai kỳ[21],[36]. ĐTĐTN liên quan chặt chẽ với bệnh béo phì trước thai kỳ và chủng tộc, người da trắng bị 1,5-2%, người Mỹ - Indian bị 15%, người Mỹ gốc Phi, người Hispanic và người châu Á bị 5-8%[69]. Tại Việt Nam, theo Ngô Thị Kim Phông, tỷ lệ ĐTĐTN là 3,9%[21], theo Nguyễn Thị Kim Chi là 3,6%[5], theo Tạ Văn