PHẦN MỞ ĐẦU

1. SỰ CẦN THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Cổ tức là một trong những chính sách quan trọng của bất cứ công ty cổ phần đại chúng nào trên thế giới, không chỉ ở Việt Nam. Lãnh đạo doanh nghiệp luôn cân nhắc thận trọng về chính sách này vì nó phải đáp ứng đồng thời 3 mục tiêu: làm hài lòng các cổ đông qua việc trả cổ tức định kỳ, đảm bảo luôn có tái đầu tư để phát triển doanh nghiệp, mức trả cổ tức phải ổn định để dự phòng cho cả những năm kinh doanh không như mong đợi. Trong 3 mục tiêu trên, mục tiêu thứ hai là quan trọng nhất. Bản thân doanh nghiệp, hay nói cách khác là ban lãnh đạo doanh nghiệp – hơn ai hết hiểu rõ những lợi thế và khó khăn của mình.

Thực tế của việc quản trị một công ty cổ phần cho thấy, có những tình huống sản xuất kinh doanh công ty phải huy động đến nguồn vốn chủ sở hữu để tăng vốn đầu tư cho các cơ hội đầy triển vọng. Vấn đề là nên chọn lựa nguồn vốn chủ sở hữu nào: lợi nhuận giữ lại, hay tiếp tục trả cổ tức ở mức độ cao và phát hành cổ phiếu mới. Quả thật điều này không đơn giản. Tùy từng trường hợp cụ thể mà chọn phương án mang lại lợi ích cao nhất cho các bên tham gia công ty cổ phần và gia tăng giá trị công ty. Ngoài ra, kinh nghiệm quản trị các công ty cổ phần trên thế giới cho thấy, chính sách cổ tức phải có tính ổn định, không thay đổi thất thường và phải đặc biệt thận trọng trước khi quyết định thay đổi một chính sách cổ tức này bằng một chính sách cổ tức khác.

Trong những năm gần đây, các công ty cổ phần đã và đang thực thi nhiều chính sách cổ tức khác nhau làm đau đầu các nhà đầu tư, thêm vào đó đã có nhiều khuyến cáo về chính sách cổ tức của các công ty cổ phần niêm yết tại Việt Nam quá cao, chính sách cổ tức không đảm bảo quá trình tái đầu tư. Thực hư vấn đề trên ra sao? Để có cái nhìn tổng quát hơn về chính sách cổ tức thời gian qua, luận văn nghiên cứu chính sách cổ tức từ lý luận đến thực tiễn thông qua đề tài “Xây dựng chính sách cổ tức cho các công ty cổ phần niêm yết tại Việt Nam”.

2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là:

− Xem xét thực trạng chi trả cổ tức của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong 8 năm qua;

− Đánh giá các yếu tố tác động đến chính sách cổ tức của các công ty niêm yết qua hai giai đoạn chính trước và sau năm 2004;

− Phân tích những bất cập nổi lên trong việc lựa chọn chính sách cổ tức của các công ty niêm yết thời gian qua;

− Cuối cùng là từ việc xem xét một số kinh nghiệm chi trả cổ tức ở các nước phát triển trên thế giới; để từ đó đi đến những gợi ý cho việc lựa chọn phù hợp chính sách cổ tức của các công ty niêm yết Việt Nam trong thời gian tới.

3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

Đối tượng nghiên cứu của luận văn là chính sách cổ tức của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam từ ngày thị trường mở cửa năm 2000 đến năm 2008.

4. PHẠM VI NGHIÊN CỨU

− Các chính sách pháp luật hiện hành điều chỉnh đến cổ tức và các phương pháp phân phối lợi nhuận của các công ty cổ phần niêm yết tại Việt Nam.

− Các số liệu, hình thức cổ tức đã công bố trên các phương tiện thông tin đại chúng của doanh nghiệp niêm yết ở Việt Nam.

5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Nghiên cứu được thực hiện trên cơ sở dùng các phương pháp như:

− Phương pháp thống kê nhằm tập hợp các số liệu và đánh giá thực trạng.

− Phương pháp mô tả nhằm đưa ra cái nhìn tổng quan về những chính sách cổ tức đang được áp dụng tại các công ty niêm yết.

− Phương pháp lịch sử nhằm so sánh, đối chiếu các thông tin trong quán khứ để tìm hiểu nguyên nhân và có các kết luận phù hợp.

− Số liệu sơ cấp: các số liệu chi trả cổ tức của các công ty niêm yết đã công bố trong các Bản cáo bạch cũng như trong các Bản tin Chứng khoán của HOSE và HASTC (hiện nay là HNX) qua các năm. Trong đó, số lượng công ty niêm yết được chốt đến tháng 2008: tương ứng 170 công ty ở sàn HOSE và 168 công ty ở sàn HASTC.

− Số liệu thứ cấp: các thống kê về lạm phát, lãi suất của Tổng cục Thống kê, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, các số liệu thống kê cổ tức cũng như các phân tích về chính sách cổ tức của các tác giả, các chuyên gia trong và ngoài nước, và các phân tích, tổng hợp số liệu về thị trường chứng khoán Việt Nam của các công ty chứng khoán, quỹ đầu tư.

6. KẾT CẤU ĐỀ TÀI

Ngoài phần mở đầu và kết luận, Luận văn được trình bày theo kết cấu sau:

ƒ Chương 1: Lý luận tổng quan của đề tài

ƒ Chương 2: Thực trạng chính sách cổ tức của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay

ƒ Chương 3: Xây dựng chính sách cổ tức cho các công ty cổ phần niêm yết tại Việt Nam