MỞ ĐẦU

Sự sống không bao giờ đứng yên một chỗ, trái lại, luôn luôn vận động và phát triển. “Trong quá trình phát triển, tất cả những gì trước kia là hiện thực thì hiện nay trở thành không hiện thực, mất tính tất yếu, mất quyền tồn tại, mất tính hợp lý của chúng; và hiện thực mới, đầy sinh lực, thay thế cho hiện thực đang tiêu vong”; “đối với triết học biện chứng thì không có gì là tối hậu, là tuyệt đối, là thiêng liêng cả” (C.Mác và PH.Ăng-ghen Toàn tập. Tập 21.Hà Nội 1995, tr. 393, tr.395, tr.421). Cái tiến bộ, khoa học phản biện lại cái lỗi thời để tiến tới sự đúng đắn và phát triển. Thực tế cho thấy xã hội nào càng mang tính chất phản biện cao thì xã hội đó càng có khả năng phát triển nhanh và vững chắc. Ngược lại, chỉ trong một xã hội phát triển thì tính phản biện xã hội mới được phát huy mạnh mẽ và hiệu quả.

Giám sát và Phản biện xã hội là hai khái niệm chức năng gắn bó mật thiết. Chỉ trên cơ sở giám sát một cách nghiêm túc thì mới có thông tin đầy đủ và thấu đáo làm tiền đề cho phản biện. Trong khoa học, phản biện cũng là một trong những cách thức chủ yếu để các nhà nghiên cứu tiệm cận tới các chân lý khoa học. Còn trong đời sống xã hội, phản biện là một công cụ không thể thiếu để tổ chức ra một xã hội dân chủ. Ở đây, theo quan niệm của người làm tiểu luận, các đối tượng: hệ thống bộ máy nhà nước, các cơ quan chức năng; đông dảo quần chúng nhân dân, các tổ chức phi chính phủ, dư luận xã hội đều vừa là đối tượng giám sát -phản biện, vừa là đối tượng chịu sự giám sát - phản biện nhằm vào những chủ trương, quyết sách, những hiện tượng, trào lưu, những quan điểm nảy sinh trong thực tế đời sống chính trị, kinh tế, văn hoá – xã hội. Mà DIỄN ĐÀN của các hoạt động này chính là BÁO CHÍ. Giám sát - Phản biện xã hội là một vấn đề hoàn toàn không mới, loài người đã làm quen với khái niệm này từ rất sớm và biến nó trở thành công cụ hữu hiệu để tạo ra nền dân chủ, tạo sự phát triển về chính trị của nhiều quốc gia tiên tiến. Trong thời đại ngày nay, giám sát - phản biện xã hội vẫn là một trong những vấn đề hệ trọng, là đối tượng cần nghiên cứu, nhất là đối với các quốc gia đi sau, các quốc gia đang phấn đấu cho nền dân chủ.

Tiểu luận “ Vai trò giám sát và phản biện xã hội của báo chí” ngoài phần Mở đầu, phần Kết luận, gồm 3 phần nội dung chính:

Phần 1. Những khái niệm chung.

1.1 Giám sát xã hội

1.2 Phản biện xã hội

1.3 Mối quan hệ giữa báo chí, dư luận xã hội, giám sát và phản biện xã hội

Phần 2. Vai trò của báo chí trong Giám sát và Phản biện xã hội.

2.1 Báo chí - diễn đàn thể hiện giám sát và phản biện xã hộ