Hiệp định Thương mại Việt-Mỹ và kinh tế Việt Nam

Quan hệ kinh tế-thương mại Việt Nam và Mỹ tính đến thời điểm ký Hiệp định Thương mại

Trong những năm đầu của thập kỷ 90 đã có những bước đi đầu tiên nhằm tiến tới bình thường hoá quan hệ Việt Nam-Mỹ. Năm 1994 lệnh cấm vận của Mỹ với Việt Nam được dỡ bỏ và đến năm 1995 hai nước Việt Mỹ chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao. Việc bình thường hoá quan hệ chính trị và ngoại giao giữa hai nước đã tạo động lực thúc đẩy đầu tư và thương mại hai chiều.

Nếu như giai đoạn 1988-93 số dự án đầu tư trực tiếp của Mỹ tại Việt Nam có 6 dự án với tổng vốn đầu tư là 3,3 triệu USD thì tính đến năm 1995 số dự án tăng lên đến 43 với tổng vốn đầu tư là 686,3 triệu USD. Tính đến quý II năm 2000, Mỹ có 118 dự án được cấp giấy phép tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư 1479 triệu USD.

Cùng với mức tăng nhanh đầu tư trực tiếp của giới kinh doanh Mỹ vào Việt Nam, quan hệ thương mại giữa hai nước cũng được cải thiện đáng kể. Năm 1994 kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Mỹ mới chỉ đạt 50,4 triệu USD, năm 2000 đã tăng lên hơn 10 lần, đạt 666,6 triệu USD. Kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam từ Mỹ trong giai đoạn này cũng tăng lên từ 172 triệu USD lên 333 triệu USD.

Tuy nhiên do chưa ký được Hiệp định Thương mại, thuế quan cao và các rào cản phi thuế quan đã làm cho quan hệ kinh tế và thương mại giữa hai nước vẫn chưa tương xứng với tiềm năng và nhu cầu phát triển của cả hai bên. Về thương mại, Mỹ hiện là bạn hàng lớn thứ bảy của Việt Nam. Về đầu tư Mỹ cũng mới đứng hàng thứ 9 trong số các nước có vốn đầu tư vào Việt Nam .

Sau nhiều vòng đàm phán, ngày 13/7/2000 Việt Nam và Mỹ đã chính thức ký Hiệp định Thương mại song phương, tiến tới bình thường hoá quan hệ thương mại.

Do Mỹ là thành viên của tổ chức thương mại quốc tế (WTO) nên có thể được thực hiện ngay hầu hết các điều khoản trong bản hiệp định. Việt Nam là nước đang phát triển và đang trong giai đoạn chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hoá sang kinh tế thị trường theo định hướng XHCN, nên kèm theo bản hiệp định có 9 phụ lục quy định lộ trình thực hiện cho phù hợp với hoàn cảnh Việt Nam. Về thuế, Mỹ sẽ dành cho Việt Nam quy chế quan hệ bình thường, vô điều kiện, Việt Nam cam kết thực hiện giảm 247 dòng thuế trong vòng từ 3 đến 6 năm. Về quyền kinh doanh xuất nhập khẩu, sau khi hiệp định có hiệu lực, Mỹ phải dành ngay cho công dân và doanh nghiệp Việt Nam các ưu đãi đã thoả thuận, còn Việt Nam được áp dụng một lộ trình dài 7 năm. Hiệp định Thương mại Việt-Mỹ được ký kết là một bước tiến quan trọng, tạo khuôn khổ pháp lý và trên cơ sở đó thúc đẩy các quan hệ kinh tế thương mại hai chiều.

ảnh hưởng của Hiệp định Thương mại đến kinh tế Việt Nam

Hơn mười năm qua, những động lực do chính sách đổi mới đã phát huy hiệu lực giúp kinh tế Việt Nam tăng trưởng. Mấy năm nay, tác động của khủng hoảng tài chính tiền tệ Đông Nam á đã làm cho tăng trưởng kinh tế của Việt Nam chậm lại, đầu tư nước ngoài giảm, năm 1999 đầu tư nước ngoài giảm hơn một nửa so với năm 1998, và nếu so với mức cao nhất là năm 1996 thì giảm hơn năm lần. Năm 2000 kinh tế tăng trưởng khá hơn nhưng vẫn thấp so với ba năm trước, đầu tư nước ngoài chưa được cải thiện. Giai đoạn phát triển tới với những thách thức mới, đòi hỏi những hệ thống chính sách mới đưa công cuộc đổi mới tiếp tục đi lên. Hiệp định Thương mại Việt-Mỹ được ký kết là một bước mới trong trong tiến trình chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, tiếp tục đổi mới kinh tế của Việt Nam, tạo môi trường kinh doanh và đầu tư thuận lợi củng cố niềm tin của các đối tác buôn bán và đầu tư.

Hiệp định Thương mại khi áp dụng, Mỹ sẽ áp dụng thuế suất phù hợp với quy định của WTO (ước tính thuế nhập khẩu trung bình của hàng hoá Việt Nam vào Mỹ sẽ giảm từ 40% xuống còn 4%), loại bỏ các hàng rào phi thuế quan, các hạn chế định lượng và mở đường cho hàng hoá Việt Nam thâm nhập và cạnh tranh bình đẳng trên thị trường Mỹ. Về phía mình, Việt Nam cam kết sẽ loại bỏ các rào cản phi thuế quan, giảm mức thuế đối với hàng hoá nhập khẩu từ Mỹ vào Việt Nam và do đó sẽ tạo điều kiện cho người tiêu dùng Việt Nam mua hàng hoá của Mỹ với giá rẻ hơn. Các điều khoản ưu đãi đầu tư và việc cho phép các công ty góp vốn liên doanh tham gia rộng hơn các hoạt động xuất nhập khẩu sẽ thúc đẩy đầu tư và các hoạt động kinh doanh của Mỹ ở Việt Nam.

Hiệp định Thương mại không những thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu Việt Nam vào một trong những thị trường lớn nhất thế giới, mà còn tạo thêm động lực cho tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Những lợi ích của Hiệp định Thương mại song phương đối với Việt Nam bao gồ