http://i1230.photobucket.com/albums/ee492/luatinh_79/1-54.jpg

Trang

Mở đầu 1

Ch−ơng 1: Một số vấn đề lý luận về sự hình thành và phát triển chợ đầu mối nông sản tại các vùng sản

xuất nông nghiệp trọng điểm

4

1.1. Khái niệm, những mối quan hệ chủ yếu và vai trò của chợ đầu

mối nông sản 4

1.1.1. Một số khái niệm và phân loại các chợ đầu mối nông sản 4

1.1.2. Những mối quan hệ chủ yếu của chợ đầu mối nông sản 8

1.1.3. Vai trò của chợ đầu mối nông sản tại các vùng sản xuất nông nghiệp

trọng điểm

11

1.2. Những tiêu chí cơ bản xác định chợ đầu mối nông sản 13

1.2.1. Tiêu chí về qui mô và phạm vi quan hệ hàng hoá của chợ đầu mối

nông sản

13

1.2.2. Tiêu chí về cơ sở vật chất kỹ thuật của chợ đầu mối nông sản 14

1.2.3. Tiêu chí về lực l−ợng tham gia kinh doanh tại chợ đầu mối nông sản 14

1.2.4. Tiêu chí về tổ chức cung ứng dịch vụ tại các chợ đầu mối nông sản 15

1.2.5. Tiêu chí về tổ chức quản lý các chợ đầu mối nông sản 16

1.3. Những cơ sở hình thành và phát triển chợ đầu mối nông sản tại

các vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm

18

1.3.1. Nhóm các điều kiện tự nhiên, xã hội 18

1.3.2. Nhóm các điều kiện kinh tế – kỹ thuật 20

1.3.3. Nhóm các điều kiện về quản lý chợ đầu mối 22

1.4. Kinh nghiệm phát triển chợ đầu mối ở một số n−ớc 23

1.4.1. Xu h−ớng phát triển chợ ở một số n−ớc 23

1.4.2. Kinh nghiệm phát triển chợ đầu mối nông sản của Thái Lan 26

1. 4.3. Một số bài học rút ra từ xu h−ớng phát triển chợ và kinh nghiệm

phát triển chợ đầu mối nông sản

30

Ch−ơng 2: những vấn đề thực tiễn trong quá trình hình thành và phát triển chợ đầu mối nông sản tại

các vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm

33

2.1. Thực trạng quá trình hình thành và phát triển chợ đầu mối nông

sản tại các vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm

33

2.1.1. Những điều kiện cơ bản của các vùng sản xuất nông nghiệp trọng

điểm ở n−ớc ta hiện nay

33

2.1.2. Đặc điểm hình thành và phát triển các loại chợ đầu mối nông sản tại

các vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm từ 1996 đến nay

40

2.1.3. Thực trạng hoạt động của chợ đầu mối nông sản tại các vùng sản

xuất nông nghiệp trọng điểm

46

2.2. Thực trạng quản lý nhà n−ớc đối với phát triển chợ và chợ đầu

mối nông sản ở n−ớc ta hiện nay

50

2.2.1. Thực trạng quản lý nhà n−ớc trong lĩnh vực đầu t− xây dựng cơ sở

vật chất, kỹ thuật của chợ và chợ đầu mối nông sản

51

2.2.2. Thực trạng quản lý nhà n−ớc đối với các đối t−ợng tham gia kinh

doanh trên chợ và chợ đầu mối nông sản

55

2.2.3. Thực trạng quản lý nhà n−ớc trong việc tổ chức cung ứng dịch vụ tại

chợ và chợ đầu mối nông sản

58

2.2.4. Thực trạng quản lý nhà n−ớc đối với các hàng hoá nông sản l−u

thông qua chợ và chợ đầu mối

60

2.3. Đánh giá thuận lợi và khó khăn trong quá trình hình thành và

phát triển chợ đầu mối nông sản tại các vùng sản xuất nông

nghiệp trọng điểm ở n−ớc ta hiện nay

62

2.3.1. Những yếu tố thuận lợi đối với quá trình hình thành và phát triển các

chợ đầu mối tại các vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm

62

2.3.2. Những yếu tố gây hạn chế đến quá trình hình thành và phát triển các

chợ đầu mối tại các vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm

67

Ch−ơng 3: chính sách và giải pháp chủ yếu nhằm hình thành và phát triển chợ đầu mối nông sản tại các

vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm đến 2010

73

3.1. Những định h−ớng hình thành và phát triển chợ đầu mối nông

sản tại các vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm đến 2010

73

3.1.1. Định h−ớng phát triển các loại chợ đầu mối nông sản tại các vùng

sản xuất nông nghiệp trọng điểm đến 2010

73

3.1.2. Định h−ớng hình thành và phát triển các đối t−ợng tham gia phục vụ

vào các kênh l−u thông hàng nông sản qua các chợ đầu mối

75

3.1.3. Định h−ớng hình thành và phát triển các th−ơng nhân tham gia kinh

doanh, tiêu thụ nông sản tại các chợ đầu mối

78

3.1.4. Định h−ớng hình thành và phát triển cung ứng dịch vụ tại chợ đầu

mối nông sản

80

3.1.5. Định h−ớng đầu t− xây dựng hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật cho các

chợ đầu mối nông sản

82

3.1.6. Định h−ớng tổ chức và quản lý các hoạt động của chợ đầu mối 85

3.2. Các chính sách và giải pháp thúc đẩy quá trình hình thành và

phát triển chợ đầu mối nông sản tại các vùng sản xuất nông

nghiệp trọng điểm đến 2010

87

3.2.1. Các giải pháp thực hiện qui hoạch chợ đầu mối nông sản tại các

vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm

87

3.2.2. Các chính sách và giải pháp thực hiện đầu t− xây dựng cơ sở vật

chất, kỹ thuật tại các chợ đầu mối nông sản

89

3.2.3. Các chính sách và giải pháp tổ chức, quản lý các hoạt động tại các

chợ đầu mối nông sản

91

3.2.4. Các chính sách và giải pháp quản lý các đối t−ợng tham gia kinh

doanh tại các chợ đầu mối nông sản

97

3.2.5. Các chính sách và giải pháp hình thành và phát triển đối t−ợng tham

gia vào kênh l−u thông của các chợ đầu mối nông sản

99

2.2.6. Các chính sách và giải pháp hình thành và phát triển phát triển kinh

doanh dịch vụ tại chợ đầu mối nông sản

101

3.3. Các đề xuất kiến nghị 103

3.3.1. Đối với Chính phủ và các bộ ngành có liên quan 103

3.3.2. Đối với các địa ph−ơng 107

Kết luận 109

Danh mục tài liệu tham khảo 110

Mở đầu

1. Sự cần thiết nghiên cứu

Cùng với quá trình thực hiện chính sách đổi mới vào cuối những năm

80, sức sản xuất ở khu vực nông nghiệp và nông thôn đ−ợc giải phóng, sản

l−ợng và cơ cấu các sản phẩm nông nghiệp không ngừng đ−ợc tăng lên và mở

rộng. Vấn đề tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp đang trở thành chủ đề đáng

quan tâm đối với Chính phủ và các cấp lãnh đạo địa ph−ơng nhằm giảm sức ép

do tăng cung các mặt hàng nông sản và duy trì sự phát triển ổn định tại các

vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm. Điều này không chỉ có vai trò quan

trọng trong chiến l−ợc phát triển kinh tế đất n−ớc, mà còn có ý nghĩa chính trị

và xã hội sâu sắc. Vì vậy, trong nhiều năm gần đây, Chính phủ đã thực hiện

nhiều biện pháp nhằm thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Trong đó, việc

đầu t− phát triển chợ nói chung và chợ đầu mối nói riêng đ−ợc xem là cơ sở

quan trọng để thúc đẩy và mở rộng tiêu thụ nông sản. Ngày 20/3/2003, Thủ

t−ớng Chính phủ cũng đã có Quyết định số 311/TTg, phê duyệt đề án về “tổ

chức thị tr−ờng trong n−ớc tập trung phát triển th−ơng mại nông thôn đến năm

2010”, trong đó cũng đề cập đến việc phát triển các loại hình và cấp độ chợ:

chợ xã, cụm xã và chợ tập trung đầu mối.

Thực tế, từ năm 1993 đến 2002 số l−ợng chợ trong cả n−ớc đã tăng tới

178%, riêng Đồng Nam Bộ tăng 231%, Đồng bằng sông Hồng tăng 203%,

Tuy nhiên, công tác qui hoạch phát triển chợ của nhiều địa ph−ơng còn lúng

túng, đặc biệt đối với các chợ đầu mối nông sản. Theo đánh giá chung, nhiều

chợ đầu mối đ−ợc đầu t− xây dựng rất tốn kém nh−ng lại ch−a phát huy đ−ợc

vai trò trong việc thu hút, tập trung nguồn hàng và mở rộng phạm vi tiêu thụ

cho các sản phẩm nông nghiệp. Điều này do nguyên nhân chủ yếu là Nhà n−ớc

còn thiếu hệ thống các chính sách và giải pháp đồng bộ từ việc phê duyệt qui

hoạch đến cơ chế quản lý và vận hành chung cho các chợ đầu mối. Ngày

14/1/2003 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 02/2003/NĐ-CP về phát triển

và quản lý chợ, nh−ng Nghị định cũng ch−a đ−a ra các qui định riêng đối với

loại chợ đầu mối.

Mặc dù gần đây, Bộ Th−ơng mại đã triển khai xây dựng thí điểm một số

chợ đầu mối tiêu thụ cà phê ở Đắc Lắc, chợ gạo ở Cần Thơ, chợ nông sản (chủ

yếu là lạc) ở Nghệ An . Tuy nhiên, các chợ thí điểm này vẫn đang trong giai

đoạn giải phóng mặt bằng, bố trí vốn hoặc mới đang hoàn thành giai đoạn xây

dựng cơ sở vật chất. Trong khi đó, những nội dung quan trọng của chợ đầu mối

nông sản nh− việc xác định mô hình tổ chức, ph−ơng thức hoạt động, các

chính sách thu hút nguồn hàng, chính sách phát triển th−ơng nhân, nhất là đội

ngũ các “chủ vựa”, “đầu nậu” kinh doanh trên chợ và các chính sách hỗ trợ

khác, Vì vậy, việc tìm ra những chính sách và giải pháp chủ yếu nhằm hình

thành và phát triển chợ đầu mối nông sản tại các vùng sản xuất nông nghiệp

trọng điểm đã và đang trở nên cấp thiết hơn.

2. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài n−ớc

ở Việt Nam, đã có những bài viết, những bài nghiên cứu lịch sử về quá

trình hình thành và phát triển chợ trong n−ớc. Trong nhiều năm gần đây, các

địa ph−ơng cũng đã tiến hành các nghiên cứu triển khai qui hoạch và phát triển

hệ thống chợ trong tỉnh, nh−ng mới chỉ là các nghiên cứu triển khai qui hoạch

chợ trong phạm vi của một tỉnh, ch−a tập trung vào chợ đầu mối và mang tính

vùng. Đồng thời, Bộ Th−ơng mại cũng đã thực hiện một số đề tài nghiên cứu

có liên quan đến chợ đầu mối và vấn đề tiêu thụ nông sản nh−:

Đề tài “Nghiên cứu các chợ đầu mối và trung tâm th−ơng mại khu vực TP

HCM”, mã số 97-78-062, thực hiện năm 1996;

Đề tài “Các giải pháp đẩy mạnh tiêu thụ nông sản hàng hoá nhằm kích

cầu ở thị tr−ờng nông thôn tăng sức mua”, mã số 2001-78-012, năm 2000;

Đề tài “ Ph−ơng thức tiêu thụ nông sản vùng Đồng Nam Bộ – Thực trạng

và các giải pháp đổi mới phù hợp yêu cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế Việt

Nam”, năm 2002.

Nhìn chung, các nghiên cứu này, hoặc là mới chỉ tập trung vào chợ đầu

mối tại TP HCM, hoặc là đề cập đến nhiều vấn đề có liên quan đến vấn đề tiêu

thụ nông sản mà ch−a tập trung cụ thể vào tiêu thụ nông sản qua chợ nhất là

qua chợ đầu mối. Với tình hình nghiên cứu trong n−ớc, chúng tôi cho rằng,

hiện vẫn ch−a có những nghiên cứu đầy đủ và đồng bộ về quan hệ giữa chợ

đầu mối với vấn đề tiêu thụ nông sản tại các vùng sản xuất nông nghiệp trong

điểm, cũng nh− việc làm thế nào để hình thành và phát triển nó.

ở n−ớc ngoài: hầu hết các n−ớc phát triển nh− Mỹ, Nhật Bản, Tây Âu,

cũng nh− các n−ớc đang phát triển và các n−ớc trong khu vực nh− Thái Lan,

Malaysia, Philippin chợ nói chung và chợ đầu mối nông sản nói riêng vẫn

tồn tại và phát triển bên cạnh các loại hình th−ơng nghiệp khác. Trong những

năm vừa qua, nhiều đoàn cán bộ của Việt Nam cũng đã tiến hành chuyến khảo

sát, nghiên cứu về chợ đầu mối nông sản ở n−ớc ngoài, nh− Thái lan, Nhật

bản, . Tuy nhiên, tính chất hoạt động của chợ không chỉ liên quan đến trình độ

sản xuất, mà còn liên quan đến những đặc tr−ng văn hoá - xã hội của mỗi mỗi

vùng và mỗi n−ớc. Vì vậy, việc khảo cứu các nghiên cứu về chợ của các n−ớc

khác là cần thiết, nh−ng để hình thành và phát triển chợ đầu mối nông sản ở

n−ớc ta không thể không xuất phát từ thực tiễn phát triển của hệ thống chợ

Việt Nam.

3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài

- Làm rõ vấn đề lý luận về sự hình thành và phát triển của chợ đầu mối

nông sản tại các vùng sản xuất nông nghiệp trong điểm ở n−ớc ta.

- Đánh giá những yếu tố cơ bản ảnh h−ởng đến quá trình hình thành và

thực trạng phát triển chợ đầu mối tại các vùng sản xuất nông nghiệp

trọng điểm.

- Đề xuất những giải pháp chủ yếu nhằm thúc đẩy quá trình hình thành và

phát triển các chợ đầu mối nông sản tại các vùng sản xuất nông nghiệp

trọng điểm ở n−ớc ta.

4. Đối t−ợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

* Đối t−ợng nghiên cứu: Các chợ đầu mối nông sản trong mối quan hệ với quá

trình phát triển kinh tế - xã hội tại các vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm ở

Việt Nam.

* Phạm vi nghiên cứu:

- Về không gian: nghiên cứu các chợ đầu mối nông sản tại các vùng sản

xuất nông nghiệp trọng điểm ở n−ớc ta, bao gồm các vùng: Đồng bằng

sông Hồng, Đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên, Bắc Trung Bộ.

- Về thời gian: nghiên cứu quá trình hình thành và phát triển chợ đầu mối

nông sản ở Việt Nam, nhất là từ năm 1996 đến nay và triển vọng phát

triển đến 2010.

- Về nội dung: bao hàm các ph−ơng diện kinh tế - xã hội và tự nhiên,

cũng nh− các chính sách và giải pháp có liên quan đến sự hình thành và

phát triển chợ đầu mối nông sản tại vùng nông nghiệp trọng điểm.

5. Ph−ơng pháp nghiên cứu

Các ph−ơng pháp nghiên cứu chủ yếu sẽ đ−ợc sử dụng nh−: Ph−ơng pháp

tổng hợp; Ph−ơng pháp thống kê; Ph−ơng pháp khảo sát.

6. Nội dung nghiên cứu: Đề tài đ−ợc kết cấu thành 3 ch−ơng

Chương I: Một số vấn đề lý luận về sự hình thành và phát triển chợ đầu mối nông sản tại vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm

Chương II: Những vấn đề thực tiễn đặt ra trong việc hình thành và phát triển chợ đầu mối nông sản tại vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm

Chương III: Các chính sách và giải pháp chủ yếu nhằm hình thành và phát triển chợ đầu mối nông sản tại các vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm

Mọi thắc mắc xin liên hệ yahoo : Tuvanluanvan