Lời nói đầu

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Kiểm toán Nhà n−ớc đ−ợc thành lập theo Nghị định 70/CP ngày

11/7/1994 của Chính phủ. Đến nay sau gần 10 năm hoạt động đã dần khẳng

định đ−ợc vai trò vị trí nh− là một công cụ không thể thiếu đ−ợc trong hệ

thống kiểm tra, kiểm soát nói chung của Nhà n−ớc. Qua hoạt động Kiểm toán

Nhà n−ớc đã góp phần phát hiện, ngăn ngừa các sai phạm, sử dụng lãng phí

công quỹ tài sản Nhà n−ớc, cung cấp các thông tin về tình hình lập, chấp hành

và quyết toán Ngân sách Nhà n−ớc, làm cơ sở để Quốc hội, Chính phủ đ−a ra

những quyết sách về tài chính - Ngân sách Nhà n−ớc một cách đúng đắn. Tuy

nhiên những kết quả mà KTNN đạt đ−ợc trong những năm qua vẫn còn ch−a

t−ơng xứng với yêu cầu nhiệm vụ mà Đảng và Nhà n−ớc giao cho KTNN

trong giai đoạn cách mạng hiện nay đó là: Nhiệm vụ phục vụ cho đ−ờng lối

phát triển kinh tế và quản lý tài chính - ngân sách, xây dựng nền tài chính

Quốc gia vững mạnh, công khai, minh bạch, dân chủ, sử dụng có hiệu quả

các nguồn lực của đất n−ớc nhằm thúc đẩy nền kinh tế tăng tr−ởng nhanh và

bền vững.

Do đó, để tăng c−ờng hơn nữa hiệu lực pháp lý và hiệu quả các hoạt động

kiểm toán, phục vụ đắc lực cho việc tăng c−ờng quyền kiểm soát vĩ mô của Nhà

n−ớc đối với nền tài chính công theo đúng chiến l−ợc phát triển kinh tế - xã hội

theo chủ tr−ơng công nghiệp hoá, hiện đại hoá mà Nghị quyết Đại hội IX của

Đảng đã đề ra, Kiểm toán Nhà n−ớc cần đổi mới và hoàn thiện dựa trên cơ sở

một chiến l−ợc đúng đắn, toàn diện và đ−ợc vận hành thông suốt cho cả một

giai đoạn khoảng 10 - 15 năm tới. Xuất phát từ mục tiêu, yêu cầu nói trên việc

đ−a đề tài "Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng chiến lược phát triển Kiểm

toán Nhà nước giai đoạn 2001 - 2010" thành nhiệm vụ khoa học cấp bộ trọng

điểm là rất cần thiết trên cả phương diện lý luận và thực tiễn ở Kiểm toán Nhà

n−ớc hiện nay.

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài

- Làm rõ cơ sở lý luận về căn cứ, sự cần thiết và các quan điểm chỉ đạo,

mục tiêu của chiến l−ợc phát triển Kiểm toán Nhà n−ớc giai đoạn 2001 - 2010.

- Đánh giá trên quan điểm lịch sử về thực trạng, địa vị pháp lý, chức

năng, nhiệm vụ, quyền hạn, mô hình tổ chức và hoạt động của Kiểm toán Nhà

n−ớc hiện nay, phân tích rõ những −u điểm, những tồn tại, bất cập và rút ra bài

học kinh nghiệm cho sự phát triển.

- Trên cơ sở nghiên cứu một cách hệ thống những định h−ớng cơ bản của

sự phát triển KTNN trong Tuyên bố Lima, và một số mô hình phát triển

KTNN của một số n−ớc trên thế giới, qua đó để tìm ra ph−ơng h−ớng tiếp cận

khoa học trong chiến l−ợc phát triển KTNN.

- Xây dựng các nội dung cơ bản, các giải pháp và lộ trình thực hiện

chiến l−ợc phát triển Kiểm toán Nhà n−ớc giai đoạn 2001 - 2010 có cơ sở

khoa học, phù hợp với thực tiễn hoạt động của Kiểm toán Nhà n−ớc trong điều

kiện môi tr−ờng pháp lý, môi tr−ờng kinh tế - xã hội và môi tr−ờng kiểm toán

ở Việt Nam và phù hợp với thông lệ quốc tế.

3. Ph−ơng pháp nghiên cứu

- Ph−ơng pháp tiếp cận chung để thực hiện mục tiêu của đề tài là dựa trên

cơ sở đánh giá đúng thực trạng hoạt động của Kiểm toán Nhà n−ớc hiện nay,

kết hợp với việc nghiên cứu để nắm vững đ−ờng lối, chủ tr−ơng của Đảng và

Nhà n−ớc về cải cách thể chế hành chính, cải cách tổ chức bộ máy Nhà n−ớc,

công khai, minh bạch về tài chính . và những nguyên tắc, chuẩn mực, thông lệ

quốc tế, kinh nghiệm của các n−ớc.

- áp dụng các ph−ơng pháp so sánh, phân tích, đánh giá, suy luận logic,

mô hình hoá để tiếp cận các mục tiêu và nội dung đặt ra là giải quyết những

vấn đề có tính định h−ớng của chiến l−ợc phát triển Kiểm toán Nhà n−ớc giai

đoạn 2001 - 2010 có tính hiện thực cao.

4. Nội dung của đề tài

Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài gồm 145 trang đánh máy, đ−ợc bố

cục thành 3 ch−ơng nh− sau:

- Ch−ơng 1. Luận cứ khoa hoc xây dựng chiến l−ợc phát triển KTNN

- Ch−ơng 2. Thực trạng về tổ chức và hoạt động của KTNN giai đoạn

1994 - 2002

- Ch−ơng 3. Chiến l−ợc phát triển KTNN giai đoạn 2001 - 2010

Mục lục

Trang

Lời nói đầu

Ch−ơng 1

Luận cứ khoa học xây dựng chiến l−ợc phát triển KTNN

1.1. Bối cảnh kinh tế - xã hội, thực trạng, thành tựu và thách thức của

đất n−ớc khi xây dựng chiến l−ợc phát triển

10

1.1.1. Tổng quan bối cảnh kinh tế - xã hội . 10

1.1.2. Mục tiêu tổng quát và nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 16

1.2. Cải cách nền hành chính nhà n−ớc và vai trò của KTNN, căn cứ

quan trọng cho hoạch định chiến l−ợc phát triển .

19

1.2.1. Khái niệm về cải cách hành chính . 20

1.2.2.Tổng quan về quan điểm chủ tr−ơng cải cách hành chính của Đảng

và Nhà n−ớc .

20

1.2.3. Mục tiêu và nội dung cải cách hành chính giai đoạn 2001- 2010 21

1.3. Kiểm toán Nhà n−ớc: bản chất chức năng, nhiệm vụ 23

1.3.1. Bản chất và sự cần thiết của KTNN 23

1.3.2. Chức năng, nguyên tắc hoạt động của KTNN 25

1.3.3. Nhiệm vụ và quyền hạn của KTNN 27

1.3.4. Tính chất hoạt động KTNN và trách nhiệm của KTNN và các đơn

vị đ−ợc kiểm toán .

29

1.3.5. Mô hình bộ máy của KTNN 30

1.4. Sự cần thiết khách quan và quan điểm chủ đạo xây dựng chiến

l−ợc phát triển KTNN .

33

1.4.1. Khái niệm chiến l−ợc và chiến l−ợc phát triển KTNN 33

1.4.2. Tính cấp thiết của việc xây dựng chiến l−ợc phát triển KTNN 35

1.4.3 Quan điểm chủ đạo xây dựng chiến l−ợc phát triển KTNN . 36

Ch−ơng 2

Thực trạng về tổ chức và hoạt động của KTNN giai đoạn 1994-2002

2.1. Sự hình thành và phát triển KTNN . 45

2.1.1. Khái quát về sự ra đời của KTNN 45

2.1.2. Một số thành tựu và kết quả hoạt động KTNN trong thời gian qua . 49

2.2. Thực trạng về tổ chức và hoạt động của KTNN theo pháp luật hiện

hành .

57

2.2.1. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của KTNN theo quy định của

Pháp luật .

57

2.2.2. Thực trạng về tổ chức bộ máy và hoạt động KTNN . 60

2.3. Những tồn tại hạn chế trong hoạt động của KTNN 60

2.4. Nguyên nhân của những tồn tại yếu kém

2.5. Kinh nghiệm về mô hình phát triển của KTNN (SAI) trên thế giới . 65

2.5.1.Tuyên bố Lima về các định h−ớng cơ bản trong công tác kiểm tra tài

chính công của INTOSAI .

65

2.5.2. Các loại mô hình phát triển KTNN (SAI) trên thế giới hiện nay 71

2.5.3. Một số mô hình phát triển KTNN . 74

2.5.4. Bài học kinh nghiệm rút ra từ việc nghiên cứu mô hình phát triển

KTNN một số n−ớc trên thế giới

90

Ch−ơng 3

Chiến l−ợc phát triển KTNN giai đoạn 2001 -2010

3.1. Mục tiêu chiến l−ợc phát triển KTNN đến năm 2010 . 92

3.1.1. Mục tiêu chung . 92

3.1.2. Mục tiêu cụ thể 92

3.2. Nội dung cơ bản, các giải pháp và lộ trình thực hiện của chiến l−ợc

phát triển KTNN giai đoạn 2001- 2010

94

3.2.1. Hoàn thiện cơ sở pháp lý toàn diện đầy đủ cho tổ chức và hoạt động

KTNN

94

3.2.2. Chiến l−ợc phát triển hệ thống tổ chức bộ máy KTNN 103

3.2.3. Chến l−ợc phát triển các loại hình và ph−ơng pháp kiểm toán . 108

3.2.4. Chiến l−ợc nâng cao chất l−ợng hiệu quả hoạt động kiểm toán 117

3.2.5. Chiến l−ợc phát triển nguồn nhân lực . 130

3.2.6. Chiến l−ợc ứng dụng công nghệ thông tin 134

3.2.7. Chiến l−ợc hội nhập và hợp tác quốc tế 139

3.2.8. Chiến l−ợc phát triển cơ sở vật chất . 14