PHẦN MỞ ĐẦU

I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Ngoài quyết định đầu tư và quyết định tài trợ, quyết định chi trả cổ tức là một

trong 3 quyết định cơ bản của tài chính doanh nghiệp nhằm một mục đích nhất quán là

tối đa hóa giá trị doanh nghiệp và lợi ích của cổ đông. Ở Việt Nam hiện nay, các công

ty cổ phần hầu như đều chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của chính sách cổ tức trong

việc gia tăng giá trị doanh nghiệp. Việc chi trả cổ tức còn mang nặng tính đối phó và

phục vụ mục đích trước mắt chứ chưa có một chiến lược dài hạn và hợp lý.

Một trong các yếu tố tác động đến chính sách cổ tức của doanh nghiệp là các

ảnh hưởng của chính sách thuế thu nhập. Thị trường chứng khoán đang quan tâm đến

Luật thuế thu nhập cá nhân bắt đầu có hiệu lực từ đầu năm 2009 và các tác động của

nó đến việc ra quyết định chi trả cổ tức của các doanh nghiệp. Trong điều kiện Nhà

nước thu thuế trên thu nhập từ chứng khoán, vấn đề đặt ra cho các nhà quản trị doanh

nghiệp là áp dụng chính sách cổ tức như thế nào là có lợi nhất cho cổ đông và sự phát

triển của công ty. Ngoài ra, nhiều ý kiến cho rằng còn một số quy định của Luật thuế

thu nhập cá nhân 2009 là chưa hợp lý, cần hoạn thiện, bổ sung để tạo nên sự hỗ trợ

pháp lý cần thiết cho sự phát triển của nền kinh tế và thị trường chứng khoán.

Xuất phát từ những nhu cầu trên, tôi đã chọn nghiên cứu vấn đề “Chính sách

cổ tức của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam dưới tác

động của thuế thu nhập” làm chuyên đề tốt nghiệp của mình.

II. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

Tìm hiểu lý luận tổng quan về chính sách cổ tức của công ty cổ phần, các tranh

luận về ảnh hưởng của chính sách cổ tức đến giá trị doanh nghiệp, các chính sách cổ

tức trong thực tiễn của các công ty trên thế giới.

Phân tích chính sách cổ tức của các công ty cổ phần niêm yết ở Việt Nam hiện

nay.

Tìm hiểu, phân tích ảnh hưởng của chính sách thuế thu nhập hiện nay ở Việt

Nam đến việc quyết định chính sách cổ tức của các công ty cổ phần niêm yết.

Đề xuất chính sách cổ tức phù hợp cho các công ty cổ phần niêm yết trong giai

đoạn hiên nay.

Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện chính sách thuế thu nhập.

III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU – ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

Phương pháp nghiên cứu xuyên suốt trong đề tài là phương pháp tổng hợp và

phân tích trên nguyên tắc khách quan, toàn diện, thống nhất và logic. Đề tài cũng dùng

các công cụ toán học để so sánh, thống kê và xử lý dữ liệu.

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là chính sách cổ tức của các công ty cổ phần

niêm yết trên thị trường chứng khoán hiện nay và tác động của chính sách thuế của

Chính phủ đối với việc quyết định chính sách cổ tức cho các công ty này.

IV. KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI

Đề tài gồm 3 chương:

Chương 1: Tổng quan về chính sách cổ tức và tác động của thuế thu nhập đến

chính sách cổ tức

Chương 1 trình bày tổng quát về cổ tức cũng như chính sách cổ tức như các

khái niệm, các phương thức, các chính sách cổ tức, các yếu tố ảnh hưởng đến chính

sách cổ tức; tóm tắt quan điểm của lý thuyết M&M về chính sách cổ tức và xem xét

một số kinh nghiệm từ các nước trên thế giới. Chương I cũng giới thiệu một số mô

hình lý thuyết đề cập đến tác động của thuế thu nhập đến chính sách cổ tức và giá trị

doanh nghiệp.

Chương 2: Thực trạng chính sách cổ tức và tác động của thuế thu nhập đến

chính sách cổ tức của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam hiện

nay

Chương này tập trung phân tích chính sách cổ tức trong thực tiễn các công ty

niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam thời gian qua; phân tích các yếu tố tác

động đến việc ra quyết định cổ tức trong thực tế tại Việt Nam, đặt biệt là tác động của

thuế thu nhập.

Chương 3: Lựa chọn chính sách cổ tức trong mối quan hệ với thuế thu nhập

Chương này giới thiệu một số phương thức chi trả cổ tức hiện ít được sử dụng

tại Việt Nam và phân tích, định hướng quy trình ra quyết định cổ tức cho các công ty

niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Chương 3 cũng đề xuất một số ý kiến

nhằm hoàn thiện chính sách thuế thu nhập của nhà nước để tạo điều kiện tốt nhất cho

hoạt động của thị trường chứng khoán, doanh nghiệp và nhà đầu tư mà vẫn đảm bảo

nguồn thu cho Ngân sách nhà nước.

MỤC LỤC CHI TIẾT

CHƯƠNG 1: .1

CƠ SỞ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHÍNH SÁCH CỔ TỨC VÀ TÁC ĐỘNG CỦA THUẾ

THU NHẬP ĐẾN CHÍNH SÁCH CỔ TỨC 1

1.1 TỔNG QUAN VỀ CHÍNH SÁCH CỔ TỨC: 1

1.1.1 Khái niệm: . 1

1.1.2 Các chính sách chi trả cổ tức: . 1

1.1.2.1 Chính sách lợi nhuận giữ lại thụ động: 1

1.1.2.2 Chính sách cổ tức tiền mặt ổn định: .2

1.1.2.3 Chính sách chi trả cổ tức khác: 4

1.1.3 Đo lường chính sách cổ tức: . 4

1.1.3.1 Tỷ lệ lợi nhuận trả cổ tức : .4

1.1.3.2 Tỷ suất cổ tức (Dividend Yield): 5

1.1.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách cổ tức: . 5

1.1.4.1 Các hạn chế pháp lý: 5

1.1.4.2 Các ảnh hưởng của thuế : .6

1.1.4.3 Nhu cầu thanh khoản: .6

1.1.4.4 Khả năng vay và tiếp cận các thị trường vốn: 6

1.1.4.5 Tính ổn định của lợi nhuận: .6

1.1.4.6 Các cơ hội tăng trưởng vốn: .6

1.1.4.7 Lạm phát: 7

1.1.4.8 Ưu tiên của cổ đông (hiệu ứng khách hàng) 7

1.1.4.9 Bảo vệ chống loãng giá 7

1.1.5 Lý thuyết MM về chính sách cổ tức : . 7

1.2 TÁC ĐỘNG CỦA THUẾ THU NHẬP ĐẾN CHÍNH SÁCH CỔ TỨC CỦA DOANH

NGHIỆP 9

1.2.1 Các mô hình đánh giá tác động của thuế thu nhập đến chính sách cổ tức của doanh

nghiệp: 9

1.2.2 Sự phù hợp của 3 mô hình với thực tiễn: 11

1.3 KINH NGHIỆM CHI TRẢ CỔ TỨC Ở MỘT SỐ NƯỚC PHÁT TRIỂN VÀ BÀI HỌC

KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM 13

1.3.1 Xu hướng chi trả cổ tức ở một số nước phát triển 13

1.3.1.1 Cổ tức thường đi đôi với lợi nhuận 13

1.3.1.2 Cổ tức thường ổn định 14

1.3.1.3 Cổ tức ít biến động hơn lợi nhuận 15

1.3.1.4 Chính sách cổ tức của một công ty có xu hướng tùy thuộc vào vòng đời

của công ty: 16

1.3.1.5 Chính sách cổ tức khác nhau giữa các quốc gia .17

1.3.2 Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam 18

CHƯƠNG 2: .20

THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH CỔ TỨC VÀ TÁC ĐỘNG CỦA THUẾ THU NHẬP

ĐẾN CHÍNH SÁCH CỔ TỨC CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ

TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM HIỆN NAY .20

2.1 THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH CỔ TỨC CỦA CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ

TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM THỜI GIAN QUA TRƯỚC THUẾ THU NHẬP 20

2.1.1 Phân tích các yếu tố tác động đến chính sách cổ tức tại Việt Nam trong thời gian qua 20

2.1.1.1 Yếu tố bên trong doanh nghiệp 20

2.1.1.2 Yếu tố bên ngoài doanh nghiệp 24

2.1.2 Thực trạng chính sách cổ tức của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán

Việt Nam thời gian qua . 34

2.1.2.1 Tổng quan về chính sách cổ tức của các công ty niêm yết trên thị trường

chứng khoán Việt Nam thời gian qua 34

2.1.2.2 Phân tích mối quan hệ giữa cổ tức và thu nhập trên mỗi cổ phần 41

2.1.3 Phân tích chính sách cổ tức theo ngành 41

2.1.3.1 Ngành ngân hàng 42

2.1.3.2 Ngành may mặc 43

2.1.3.3 Ngành thực phẩm - đồ uống .44

2.1.3.4 Ngành bất động sản: .46

2.2 TÁC ĐỘNG CỦA THUẾ ĐẾN CHÍNH SÁCH CHI TRẢ CỔ TỨC 47

2.2.1 Hệ thống thuế thu nhập tại Việt Nam . 47

2.2.1.1 Thuế thu nhập doanh nghiệp 47

2.2.1.2 Thuế thu nhập cá nhân .48

2.2.2 Tác động của thuế thu nhập đến chính sách chi trà cổ tức: . 50

2.2.3 Thuế và chi phí đại diện: . 58

2.2.4 Thuế và cổ đông lớn: 61

CHƯƠNG 3: .64

LỰA CHỌN CHÍNH SÁCH CỔ TỨC PHÙ HỢP TRONG 64

MỐI QUAN HỆ VỚI THUẾ THU NHẬP 64

3.1 NHỮNG VẤN ĐỀ LƯU Ý KHI RA QUYẾT ĐỊNH CỔ TỨC 64

3.2 MỘT SỐ PHƯƠNG THỨC CHI TRẢ CỔ TỨC . 66

3.2.1 Phương thức chi trả cổ tức bằng tiền mặt 66

3.2.2 Trả cổ tức bằng cổ phiếu . 68

3.2.3 Mua lại cổ phần 69

3.2.4 Thưởng bằng cổ phiếu quỹ . 70

3.2.5 Dùng lợi nhuận để phát hành cổ phiếu thưởng 71

3.2.6 Chia nhỏ cổ phiếu và trả cổ tức bằng cổ phiếu 72

3.3 LỰA CHỌN CHÍNH SÁCH CỔ TỨC TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI THUẾ THU NHẬP

73

3.3.1 Phân tích chính sách cổ tức trong mối quan hệ với thuế thu nhập 73

3.3.2 Đề xuất hoàn thiện chính sách thuế thu nhập 75

3.3.2.1 Về chính sách thuế TNDN .76

3.3.2.2 Về chính sách thuế TNCN .77

Cổ tức trả bằng tiền mặt 83

Cổ tức trả bằng tài sản .86

Tham khảo vài số liệu cổ tức trên giới 90

KẾT LUẬN 80

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 81