MỤC LỤC

MỞ ĐẦU . 1

Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC QUẢN LÍ DẠY HỌC TRONG

QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO NGHỀ 6

1.1. VÀI NÉT VỀ LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU 6

1.1.1. Trên thế giới. 6

1.1.2. Ở Việt Nam. 7

1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN 8

1.2.1. Khái niệm quản lí ... 8

1.2.2. Quản lí giáo dục ... 12

1.2.3. Quản lí nhà trường .... 13

1.2.4. Quản lí dạy học .... 13

1.2.5. Dạy nghề, quản lí đào tạo nghề và quản lí dạy thực hành nghề ... 15

1.2.6. Nghề và đào tạo nghề 18

1.3. CÁC YẾU TỐ CỦA QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO NGHỀ 20

1.3.1. Mục tiêu đào tạo nghề .... 20

1.3.2. Nội dung đào tạo nghề ... 21

1.3.3. Phương pháp đào tạo nghề .. 22

1.3.4. Hoạt động học tập và hoạt động dạy học . 23

1.3.5. Đánh giá kết quả học tập 24

1.4. ĐẶC ĐIỂM VÀ VAI TRÒ CỦA HOẠT ĐỘNG ĐÀO TẠO NGHỀ.. 26

1.4.1. Đặc điểm của hoạt động dạy nghề . 26

1.4.2. Vai trò của hoạt động dạy nghề 27

1.5. NỘI DUNG QUẢN LÍ DẠY HỌC TRONG ĐÀO TẠO NGHỀ 30

1.5.1. Quản lí kế hoạch dạy học .... 30

1.5.2. Quản lí nội dung dạy học .... 30

1.5.3. Quản lí chương trình dạy học ... 31

1.5.4. Quản lí việc sử dụng phương pháp dạy học .. 32

1.5.5. Quản lí hoạt động dạy học của giáo viên . 32

1.5.6. Quản lí hoạt động học tập của học sinh ... 33

1.5.7. Quản lí cơ sở vật chất của dạy học 34

1.6. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 35

Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÍ DẠY HỌC TRONG QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO NGHỀ Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ CƠ KHÍ I

HÀ NỘI 36

2.1. KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TÁC DẠY NGHỀ Ở VIỆT NAM .. 36

2.2. KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TÁC DẠY NGHỀ Ở ĐỊA BÀN ĐÔNG ANH - HÀ NỘI. 38

2.3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÍ DẠY HỌC TRONG QUÁ TRÌNH ĐÀO

TẠO NGHỀ Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ CƠ KHÍ I HÀ NỘI .... 38

2.3.1. Vài nét về Trường trung cấp nghề cơ khí 1 Hà Nội 38

2.3.2. Thực trạng công tác quản lí dạy học ở Trường Trung cấp nghề cơ

khí 1 Hà Nội 47

2.3.3. Đánh giá chung thực trạng quản lí dạy học trong đào tạo nghề ở

Trường Trung cấp nghề cơ khí 1 Hà Nội . 64

2.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ... 72

2.4.1. Những bài học tích cực được phát hiện qua đánh giá thực trạng quản

lí dạy học .... 72

2.4.2. Một số hạn chế cần khắc phục .. 73

Chương 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ DẠY HỌC TRONG QUÁ

TRÌNH ĐÀO TẠO NGHỀ Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ

CƠ KHÍ I HÀ NỘI 75

3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN TRƯỜNG TRUNG CẤP NGHỀ CƠ KHÍ 1 HÀ

NỘI VÀ NGUYÊN TẮC XÁC ĐỊNH BIỆN PHÁP QUẢN LÍ 75

3.1.1. Định hướng phát triển nhà trường . 75

3.1.2. Các nguyên tắc xác định biện pháp quản lí ... 76

3.1.3. Mục tiêu chung phát triển đào tạo nghề của Trường .... 77

3.1.4. Mục tiêu cụ thể đào tạo nghề của Trường 78

3.1.5. Tăng cường và đổi mới các lĩnh vực quản lí . 78

3.2. MỘT SỐ BIỆN PHÁP QUẢN LÍ DẠY HỌC TRONG ĐÀO TẠO NGHỀ ... 78

3.2.1. Biện pháp 1 79

3.2.2. Biện pháp 2 80

3.2.3. Biện pháp 3 82

3.2.4. Biện pháp 4 87

3.2.5. Biện pháp 5 91

3.2.6. Biện pháp 6 93

3.3. KHẢO NGHIỆM ĐÁNH GIÁ CÁC BIỆN PHÁP 96

3.3.1. Phương pháp tiến hành ... 96

3.3.2. Kết quả đánh giá .. 97

3.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ... 98

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 100

1. Kết luận .... 100

2. Khuyến nghị... 101

TÀI LIỆU THAM KHẢO ... 102

PHỤ LỤC .. 98

MỞ ĐẦU

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Đất nước ta hiện nay đang thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong xu thế hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa. Muốn đi đến xã hội hiện đại hơn thì hơn bao giờ hết không có con đường nào khác, giáo dục và đào tạo phải phát triển nhanh hơn, mạnh hơn và hiệu quả hơn để thực hiện thắng lợi mục tiêu: Dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh. Với yêu cầu đó đòi hỏi ngành giáo dục phải có sự đổi mới một cách toàn diện, trong đó đổi mới về quản lí nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đang là nhiệm vụ có tính chiến lược và có tính cấp bách ở nước ta hiện nay - Đào tạo nghề là một trong nhiệm vụ trọng tâm của giáo dục dào tạo.

Để hiện đại hóa nền kinh tế, trước mắt phải tạo chuyển biến cơ bản, toàn diện trong phát triển giáo dục theo 7 nhóm giải pháp lớn được đề ra trong Chiến lược phát triển Giáo dục 2001 - 2010. ”Trong đó, đổi mới chương trình giáo dục, phát triển đội ngũ nhà giáo là các giải pháp trọng tâm, đổi mới quản lí giáo dục là khâu đột phá [16 ]. Đứng trứơc những yêu cầu đòi hỏi ngày càng cao về nguồn nhân lực, vấn đề đào tạo công nhân lành nghề đáp ứng nhu cầu của xã hội đang trỏ thành vấn đề quan trọng và cấp bách của các cơ sở đào tạo nghề. Nhằm góp phần thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X là: “Đưa đất nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển. Cải thiện rõ rệt, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và phát triển kinh tế tri thức, tạo nền tảng để đưa nước ta cơ bản trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm

2020”. Mục tiêu phát triển giáo dục nghề nghiệp trong Chiến lược phát triển Giáo dục 2001-2010 đã chỉ rõ: “Đặc biệt quan tâm nâng cao chất lượng dạy nghề gắn với nâng cao ý thức kỷ luật lao động và tác phong lao động hiệnđại. Gắn đào tạo với nhu cầu sử dụng, gắn việc làm trong các khu công nghiệp, khu chế xuất”, “Con người và nguồn nhân lực là nhân tố quyết định sự phát triển đất nước trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá, cần tạo sự chuyển biến cơ bản toàn diện về giáo dục, trong đó ưu tiên nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực”.

Tại Nghị quyết số 37/2004/QH 11 khoá XI kỳ họp thứ 6 của Quốc hội về Giáo dục đào tạo cũng đã chỉ rõ: “Chất lượng Giáo dục còn nhiều yếu kém, bất cập, hiệu quả giáo dục còn thấp, chưa đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực phục vụ cho sự nghiệp phát triển đất nước, công tác quản lí giáo dục còn nhiều hạn chế...’’. Trước tình hình này, nhiều năm qua nhà trường đã có một số giải pháp trong công tác quản lí hoạt động dạy nghề nói chung và quản lí dạy học thực hành nghề nói riêng nhưng chưa có cơ sở lý luận, chưa mang tính hệ thống. Điều đó đặt ra cho nhà trường phải xem xét một cách tổng thể việc tổ chức, quản lí dạy thực hành, đặc biệt là thực hành nghề cho học sinh trung cấp. Vấn đề ở đây là quản lí dạy học thực hành hệ trung cấp chưa thực sự phù hợp với hệ này, ngay từ quan niệm cho đến cách làm. Do đặc thù của hệ trung cấp nghề nên các biện pháp quản lí dạy học thực hành phải khác với quản lí ở hệ cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp. Chính vì lý do đó tôi chọn và nghiên cứu đề tài “Quản lí dạy học trong quá trình đào tạo nghề ở Trường trung cấp nghề cơ khí I Hà Nội”.

2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

Xây dựng một số biện pháp quản lí dạy học trong quá trình đào tạo nghề đáp ứng được đặc thù của hệ trung cấp nghề nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề của trường Trung cấp nghề cơ khí I Hà Nội hiện nay.

3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

3.1. Khách thể nghiên cứu

Công tác quản lí dạy học thực hành nghề ở trường trung cấp nghề cơ khí I Hà Nội.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Các biện pháp quản lí dạy học thực hành nghề ở trường trung cấp nghề cơ khí I Hà Nội.

4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC

Nếu các biện pháp quản lí dạy học ở trường Trung cấp nghề cơ khí I Hà Nội tập trung vào việc thực hiện mục tiêu, chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học, kiểm tra đánh giá, quản lí và sử dụng cơ sở vật chất hợp lý và có hiệu quả thì hoạt động quản lí dạy học sẽ có hiệu lực hơn và tác động tích cực hơn đến kết quả đào tạo.

5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU

5.1. Xác định cơ sở lý luận việc quản lí hoạt động dạy học.

5.2. Đánh giá thực trạng hoạt động quản lí dạy học trong quá trình đào tạo nghề ở Trường Trung cấp nghề cơ khí I Hà Nội hiện nay.

5.3. Đề xuất các biện pháp quản lí dạy học trong quá trình đào tạo nghề ở

Trường Trung cấp nghề cơ khí I Hà Nội.

6. PHẠM VI NGHIÊN CỨU

6.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu

Nghiên cứu một số hoạt động quản lí dạy học thực hành nghề tại

Trường trung cấp nghề cơ khí I Hà Nội.

6.2. Giới hạn khách thể điều tra

Hiệu trưởng, Hiệu phó, Các trưởng phó phòng, Khoa tổ chuyên môn, một số cán bộ giáo viên và học sinh nhà trường.

7. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

7.1. Các phương pháp nghiên cứu lý luận

- Tổng quan lí luận trên tư liệu các văn bản chủ trương, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác dạy nghề.

- Phân tích và khái quát hóa lí luận về đào tạo nghề, dạy học, công tácquản lí, quản lí giáo dục, quản lí trường học và quản lí dạy học.

- Phương pháp so sánh để tìm hiểu các lí thuyết trong nước và ở nướcngoài có liên quan.

7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn

- Phương pháp quan sát

+ Dự giờ lên lớp của một số lớp thực hành nghề.

+ Tìm hiểu những điều kiện dạy học thực hành nghề ở trường.

- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: quản lí hoạt động thực hành nghề qua các báo cáo thực hiện nhiệm vụ dạy nghề của trường, của ngành giáo dục và đào tạo.

- Phương pháp Toạ đàm, Trao đổi kinh nghiệm quản lí dạy học.

- Phương pháp Điều tra bằng phiếu hỏi: thăm dò ý kiến của cán bộ quản

lí, giáo viên và học sinh.

- Phương pháp phân tích hồ sơ quản lí.

7.3. Các phương pháp khác

- Phương pháp sử dụng thống kê toán học: thu nhập xử lý các thông tin số liệu điều tra và nghiên cứu các hồ sơ thống kê.

- Lấy ý kiến của các chuyên gia có kinh nghiệm trong công tác quản lí giáo dục đào tạo nghề.