[FONT=Times New Roman]ĐẶT VẤN ĐỀ

Ở Việt Nam trong những năm gần đây đang diễn ra một quá trình cải cách tương

đối toàn diện trong đào tạo đại học. Một trong những vấn đề trọng tâm của cải

cách là nhu cầu đưa vào sử dụng những phương pháp giảng dạy hiện đại và phù

hợp để nâng cao chất lượng đào tạo bậc đại học. Đào tạo luật học cũng không nằm

ngoài quá trình này. Một trong những hướng đi mà các cơ sởđào tạo luật ở Việt

Nam đang lựa chọn là tiến hành áp dụng phương pháp “tình huống” và sử dụng

tình huống trong chương trình giảng dạy của mình. Đây được xem là phương pháp

ưu việt và được áp dụng từ khá lâu đời ở các nước phát triển trên thế giới; song đó

cũng là phương pháp khá mới đối với Việt Nam. Mặc dù vậy phương pháp này

đang được kỳ vọng sẽđem đến một luồng gió mới cho mối quan hệ dạy – học giữa

giảng viên và sinh viên trong đào tạo luật học, qua đó làm cho sinh viên luật của

Việt Nam hăng say, chủ động và sáng tạo hơn trong việc học luật cũng nhưđược

bồi dưỡng những kỹ năng phù hợp để có thể làm việc hiểu quả ngay sau khi ra

trường.

Cũng cần thấy rằng mằc dù tính ưu việt và tiên tiến của phương pháp “tình huống”

đã được công nhận rộng rãi trên thế giới, phương pháp này luôn có những đặc thù

khác nhau khi được áp dụng ở những nước có hệ thống pháp luật khác nhau. Hơn

nữa phương pháp này có nguồn gốc từ Mỹ và các nước thuộc Hệ thống thông luật

(common law). Những nước đó cũng là nơi phương pháp “tình huống” được coi là

có đặc trưng rõ nét nhất và thể hiện hiệu quả cao nhất. Trong khi đó Việt Nam lại

là một nước có truyền thống pháp luật thành văn với nhiều nét tương phản với hệ

thống thông luật về nền tảng văn hóa pháp lý và hệ thống đào tạo luật học. Chính

vì vậy, để phương pháp tình huống phát huy hiệu quả khi áp dụng vào Việt Nam,

cần có sự nghiên cứu toàn diện về đặc điểm, ưu điểm, nhược điểm và cách thức áp

dụng phương pháp này trong các môi trường đào tạo luật học khác nhau. Các đặc

thù của đào tạo luật học ở Việt Nam cũng cần được nghiên cứu để trên cơ sởđó

xác định được cách thức áp dụng phương pháp “tình huống” thích hợp nhất. Đặc

biệt, điều quan trọng là không nên nghiên cứu về phương pháp “tình huống” một

cách tách biệt mà nên đặt nó trong tổng thể mối quan hệ với các phương pháp đào

tạo khác đang được sử dụng trong đào tạo luật học trên thế giới và ở Việt Nam.

Với quan điểm như vậy, bài viết này nghiên cứu về phương pháp tình huống cũng

như các phương pháp giảng dạy khác trong đào tạo luật học hiện đại nhằm đề xuất

một phương pháp “tình huống” phù hợp, trong bối cảnh đó chia sẻ những kinh

nghiệm áp dụng có hiệu quả cách sử dụng tình huống và phương pháp tình huống

trong điều kiện của Việt Nam. Việc sử dụng tình huống trong giảng dạy luật học

sẽđược kết hợp phân tích trong bối cảnh các phương pháp tương ứng.

Trên cơ sởđó, bài nghiên cứu được chia làm bốn phần lớn.

Phần một đề cập tới mục tiêu của công tác đào tạo luật học nói chung trên thế giới.

Phương pháp tình huống hay bất cứ phương pháp dạy học nào khác khi được đưa

vào sử dụng trong đào tạo luật học đều phải nhằm tới việc góp phần đạt được các

mục tiêu đặt ra đối với hoạt động đào tạo này. Chính vì vậy, làm rõ được nội dung

của mục tiêu đào tạo sẽđóng vai trò kim chỉ nam định hướng cho việc lựa chọn

những phương pháp đào tạo phù hợp.

Phần hai tập trung phân tích các phương pháp đào tạo luật học đang được áp dụng

phổ biến trên thế giới, bao gồm phương pháp “thuyết giảng”, phương pháp “tình

huống” và phương pháp “vấn đề”. Do bối cảnh của bài nghiên cứu xuất phát từ

phương pháp tình huống nên phương pháp này sẽđược phân tích trước để làm cơ

sở so sánh với các phương pháp giảng dạy khác trong đào tạo luật học. Phần hai

cũng sẽ phân tích khái niệm, đặc điểm và đặc biệt là làm rõ ưu điểm, nhược điểm

của các phương pháp giảng dạy luật học khi áp dụng trong các mô hình đào tạo

khác nhau.

Phần ba có mục tiêu chính là đề xuất các nội dung của một phương pháp tình

huống phù hợp với điều kiện Việt Nam trong mối liên hệ với các phương pháp

giảng dạy luật học khác. Để làm điều đó, phần này sẽ bắt đầu bằng một số phân

tích về những đặc thù của công tác đào tạo luật của Việt Nam để trên cơ sởđó kết

hợp với những phân tích của phần hai và phần một đưa ra những đề xuất phù hợp.

Phần bốn sẽ có định hướng thực tiễn với mục tiêu tập trung vào khía cạnh áp dụng

trong điều kiện của Việt Nam.

Cần lưu ý rằng, trong bài này phương pháp tình huống trước tiên sẽđược phân tích

như một hiện tượng phổ biến có nguồn gốc từ hệ thống thông luật và sau đó là đề

xuất áp dụng phương pháp này phù hợp với điều kiện của Việt Nam. Trong điều

kiện của Việt Nam phương pháp này sẽ không hoàn toàn giống như phương pháp

tình huống như nó vẫn được hiểu theo nghĩa nguyên thủy