Lời mở đầu

Thuế là một công cụ quan trọng của Nhà nước, nó vừa đảm bảo nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, vừa là công cụ điều tiết vĩ mô nền kinh tế. Thuế TNCN cũng đóng một vai trũ đáng kể trong nguồn thu ngân sách và là nghĩa vụ của tất cả những người lao động trên lónh thổ Việt Nam. Trước yêu cầu phát triển kinh tế xó hội và hội nhập kinh tế quốc tế, cỏc chớnh sỏch thuế đối với thu nhập của cá nhân hiện hành của nước ta không cũn phự hợp và hợp lý. Mức điều tiết về thuế của cá nhân có thu nhập từ kinh doanh và cá nhân thu nhập từ tiền lương, tiền công cũn chưa công bằng; hay mức điều tiết mang tính bỡnh quõn mà chưa xét đến yếu tố hoàn cảnh của người nộp thuế; hoặc việc áp dụng ngưỡng khởi điểm chịu thuế chung, không phân biệt người nộp thuế là độc thân hay có gia đỡnh tuy phự hợp với thực tiễn của nước ta, song không đảm bảo công bằng giữa cá nhân có cùng thu nhập nhưng có hoàn cảnh gia đỡnh khỏc nhau. Hơn nữa, các chính sách thuế đối với thu nhập của cá nhân cũn chưa phù hợp với thông lệ quốc tế; điều này thể hiện ở chỗ, cùng là thu nhập của cá nhân được điều chỉnh bởi các luật thuế khác nhau, trong khi đó biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công chưa phù hợp, thuế suất cũn cao hơn so với các nước trong khu vực...

Ở Việt Nam hiện nay chưa có một mô hỡnh thu thuế TNCN hoàn chỉnh, hiện nay thu nhập của cỏ nhõn được điều tiết bởi rất nhiều loại hỡnh, cỏc sắc thuế khỏc nhau. Vỡ thiếu một sắc thuế TNCN, nờn nhiều hộ gia đỡnh, cơ sở sản xuất kinh doanh phải chịu các hỡnh thức thuế TNDN rất thiếu cụng bằng. Bộ phận quản lý và thu thuế TNCN cũn thụ động, cách bố trí, sắp xếp để cho người lao động kê khai, quyết toán thuế cũn chậm, khụng tạo ra được tính tự giác cho người lao động, không kiểm soát được thu nhập của các đối tượng nộp thuế. Nhất là trong thời kỳ hội nhập hiện nay. Để đảm bảo phát triển kinh tế xó hội ổn định, công bằng, bền vững và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế việc có một mô hỡnh thu thuế TNCN khả thi là hết sức cần thiết, nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ phõn bổ nguồn lực đồng thời giải quyết tốt các mối quan hệ giữa tiết kiệm, đầu tư và tiêu dùng, giữa tăng trưởng với công bằng xó hội và xúa đói giảm nghèo.

Chớnh vỡ vậy, việc ra đời Luật Thuế TNCN (đang được hoàn thiện) là rất cần thiết.

Thuế thu nhập cỏ nhõn ở Việt Nam (tên hiện tại là pháp lệnh thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao) đó được áp dụng từ năm 1991. Tuy nhiên, trong suốt 16 năm, loại thuế này vẫn chỉ chiếm tỉ lệ quanh quẩn 2% trong tổng thu ngân sách.

Cũng trong 16 năm qua, ngưỡng bắt đầu chịu thuế áp dụng cho người Việt Nam đó được điều chỉnh 5 lần (chưa tính những lần Chính phủ đề xuất nhưng không được Quốc hội thông qua), ngưỡng này tăng dần từ 500 ngàn đồng/tháng (áp dụng từ năm 1991) đến 5 triệu đồng/tháng (áp dụng từ năm 2004). Đồng thời, thuế suất tối đa áp dụng cho người Việt Nam cũng giảm dần từ mức 80% xuống 72%, rồi 65%, rồi 40%, để cũn lại mức 35% như trong dự thảo luật thuế hiện tạ