Nhà nước là vấn đề "rất cơ bản, rất mấu chốt trong toàn bộ chính

trị" [30, tr. 31]. Báo cáo chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX cũng đã nhấn mạnh: "Nhà nước ta là công cụ chủ yếu để thực hiện quyền làm chủ của nhân dân, là nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân" [11, tr. 131] và khẳng định việc tổ chức, hoạt động của nhà nước phải theo chế độ "quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công và phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp" [11, tr. 132].

Do nhận thức rõ vị trí, vai trò và tầm quan trọng to lớn của nhà nước trong đời sống, nên Đảng và Nhà nước ta luôn luôn quan tâm, chú ý tới việc củng cố và hoàn thiện bộ máy nhà nước. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay, vấn đề hoàn thiện, tăng cường hiệu lực của bộ máy nhà nước được đặt ra như là một nội dung thiết yếu và mang tính cấp bách của sự nghiệp đổi mới.

Trong các nội dung về củng cố và hoàn thiện nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, vấn đề tổ chức thực thi quyền tư pháp trong khuôn khổ quyền lực nhà nước tập trung, thống nhất là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt được nhắc đi nhắc lại nhiều lần trong các lĩnh vực chủ yếu của chiến lược phát triển đất nước và được ghi nhận trong các văn kiện chính trị quan trọng của Đảng. Ngay từ Nghị quyết 8 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VII, một vấn đề mới, cấp bách đã được đặt ra là: "Đẩy mạnh giải quyết các khiếu kiện hành chính... xúc tiến việc thiết lập hệ thống tòa án hành chính để xét xử các khiếu kiện của dân đối với các quyết định hành chính".

Vấn đề trên tiếp tục được khẳng định tại Đại hội đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ VIII là "củng cố, kiện toàn bộ máy các cơ quan tư pháp; phân định lại thẩm quyền xét xử của Tòa án nhân dân" [10, tr. 132]; "xúc tiến thành lập Tòa hành chính trong Tòa án nhân dân, bổ sung thể chế làm căn cứ cho việc xét xử. Xác định mô hình tổ chức và thủ tục tố tụng phù hợp với đặc điểm của các vụ kiện hành chính" [10, tr. 243].

Thể chế hóa các quan điểm, các nhiệm vụ nêu trên của Đảng, Nhà nước ta, thông qua Quốc hội và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền, đã ban hành nhiều văn bản pháp luật quan trọng để thiết lập thể chế tài phán hành chính góp phần hoàn thiện các định chế giải quyết khiếu kiện hành chính của dân. Trong các văn bản đó, một số văn bản cực kỳ quan trọng mang tính tập trung liên quan trực tiếp đến tổ chức, hoạt động của tài phán hành chính, đến xác định thẩm quyền giải quyết các khiếu kiện hành chính (còn được gọi là xét xử hành chính) của Tòa án nhân dân (TAND) là Luật Khiếu nại, tố cáo năm 1998 và Pháp lệnh Thủ tục giải quyết các vụ án hành chính (PLTTGQCVAHC) năm 1996 đã được sửa đổi, bổ sung năm 1998.

Kể từ khi tổ chức và thực hiện hoạt động xét xử hành chính của TAND (1/7/1996) đến nay, nhiều vấn đề nổi cộm đặt ra cần tập trung giải quyết để vừa thực hiện tốt yêu cầu giải quyết khiếu nại (GQKN), bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của công dân vừa góp phần hoàn thiện, nâng cao năng lực, chất lượng của các cơ quan tư pháp. Một vấn đề có tính cấp bách cần tập trung giải quyết là xác định, phân định thẩm quyền của tòa án các cấp, trong đó có thẩm quyền giải quyết các vụ án hành chính. Đây cũng là nội dung rất quan trọng được chỉ rõ trong báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ IX: "Cải cách tổ chức, nâng cao chất lượng và hoạt động của các cơ quan tư pháp" [11, tr. 133], "Sắp xếp lại hệ thống TAND, phân định hợp lý thẩm quyền của tòa án các cấp" [11, tr. 134]

Kết cấu đề tài là:

Chương 1:Cơ sở lý luận về thẩm quyền giải quyết

Chương 2:Thực trạng thẩm quyền giải quyết các khiếu kiện hành chính của tòa án nhân dân ở Việt Nam

Chương 3:Phương hướng hoàn thiện thẩm quyền