LỜI NÓI ĐẦU

Hơn một năm trước, trong lúc đang làm thủ tục check-out khỏi khách sạn để về nước sau một chuyến công tác nước ngoài, tôi được cô nhân viên tiếp tân lễ phép hỏi mượn ‘credit card’ (thẻ tín dụng) để thanh toán. Ngạc nhiên về phương thức này, tôi mang theo câu hỏi ngỏ về loại hình thanh toán không dùng tiền mặt về nước. Đồng nghiệp trong cùng cơ quan và những người thuộc thế hệ liền trước đều khẳng định với tôi tính ưu việt của loại hình thanh toán thẻ và khuyến nghị ‘cậu nên gia nhập vào thế giới thẻ đi’. Họ bày ra trước mắt tôi những điều hấp dẫn của việc dùng thẻ tín dụng để thanh toán các chi tiêu thông thường của mình thay cho tiền mặt. Những cái tên như VISA, MASTER, Diners’ Club, American Express, JBC... đã dần khiến tôi quan tâm hơn.

Từ nhận thức sơ bộ ban đầu rằng thẻ thanh toán là một trong những thành tựu của ngành công nghiệp ngân hàng, với tham vọng muốn tìm hiểu rõ hơn về thẻ thanh toán, đặc biệt là thẻ tín dụng quốc tế, để nhìn nhận được bản chất và thực trạng của việc sử dụng thẻ tín dụng trong thanh toán thay cho tiền mặt. Đồng thời với mong muốn đi sâu tìm hiểu thực tế ứng dụng và phát triển dịch vụ thẻ tại hệ thống ngân hàng Việt nam, đặc biệt là tại Ngân hàng Ngoại thương Việt nam; được sự khuyến khích của thầy giáo Phan Anh Tuấn, giảng viên khoa Kinh tế Ngoại thương, trường Đại học Ngoại thương, tôi mạnh dạn chọn đề tài cho luận văn này là:

“ Thực trạng phát hành và thanh toán thẻ tín dụng tại

Ngân hàng Ngoại thương Việt nam từ 2000 đến nay”

Bố cục của luận văn ngoài Lời giới thiệu và Kết luận ra được chia làm ba chương lớn:

• Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về thẻ thanh toán.

• Chương 2: Thực trạng hoạt động phát hành và thanh toán thẻ tại Ngân hàng Ngoại thương Việt nam.

• Chương 3: Một số giải pháp nhằm phát triển hoạt động phát hành và thanh toán thẻ tại ngân hàng Ngoại thương Việt nam.

Quá trình viết luận văn này chủ yếu dựa trên phương pháp nghiên cứu duy vật biện chứng lịch sử để nghiên cứu nội dung lý luận về thẻ qua đó làm sáng tỏ bản chất và lợi ích của thẻ tín dụng, thẻ thanh toán. Bên cạnh đó luận văn sử dụng phương pháp tổng hợp và thống kê để tìm hiểu thực trạng phát hành và thanh toán thẻ tại Ngân hàng Ngoại thương Việt nam trong ba năm vừa qua để rút ra những điểm mạnh, yếu của dịch vụ phát hành và thanh toán thẻ tại ngân hàng này và phần nào đưa ra những gợi ý và kiến nghị cho việc nâng cao chất lượng và mở rộng loại hình dịch vụ đa tiện ích này.

Để hoàn thành được luận văn này, tôi chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình và khoa học của thầy giáo Phan Anh Tuấn, của các thầy cô trong khoa Kinh tế Ngoại thương – Trường Đại học Ngoại thương – và của các cô, chú, các bác cán bộ Phòng Thanh toán thẻ Ngân hàng Ngoại thương Việt nam. Chân thành cám ơn sự giúp đỡ của Thư viện Ngân hàng Nhà nước Việt nam, Thư viện Viện kinh tế Thế giới, Thư viện điện tử của Ngân hàng Thế giới và của tập thể các anh chị cán bộ Vụ Chiến lược phát triển Ngân hàng và Vụ Tín dụng – Ngân hàng Nhà nước Việt nam.

LỜI NÓI ĐẦU

CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ THẺ THANH TOÁN

A. TỔNG QUAN VỀ THẺ THANH TOÁN

I. Khái niệm về thẻ thanh toán

1. Định nghĩa

2. Đặc điểm và cấu tạo thẻ

2.1. Đặc điểm của thẻ

2.2. Cấu tạo của thẻ

3. Phân loại

3.1. Phân loại theo công nghệ sản xuất

3.2. Theo chủ thể phát hành

3.3. Theo tính chất thanh toán của thẻ

3.4. Theo phạm vi lãnh thổ

II. Vai trò của thẻ thanh toán

1. Đối với người sử dụng thẻ

1.1. Sự linh hoạt và tiện lợi trong thanh toán ở trong và ngoài nước

1.2. Tiết kiệm thời gian mua, giá trị thanh toán cao hơn

1.3. Khoản tín dụng tự động, tức thời

1.4. Bảo vệ người tiêu dùng

1.5. Rút tiền mặt

1.6. Kiểm soát được chi tiêu

2. Đối với cơ sở chấp nhận thẻ

2.1. Đảm bảo chi trả

2.2. Tăng doanh số bán hàng hoá, dịch vụ và thu hút thêm khách hàng

2.3. Nhanh chóng thu hồi vốn

2.4. An toàn, bảo đảm

2.5. Nhanh chóng giao dịch với khách hàng

2.6. Giảm chi phí bán hàng

3. Đối với ngân hàng

3.1. Lợi nhuận ngân hàng

3.2. Dịch vụ toàn cầu

3.3. Hiệu quả cao trong thanh toán

3.4. Đa dạng hoá các loại hình dịch vụ ngân hàng

3.5. Hiện đại hoá công nghệ ngân hàng

3.6. Tăng nguồn vốn cho ngân hàng

4. Đối với nền kinh tế - xã hội

4.1. Giảm khối lượng tiền mặt trong lưu thông

4.2. Tăng nhanh khối lượng chu chuyển, thanh toán trong nền kinh tế

4.3. Thực hiện chính sách quản lý vĩ mô của nhà nước

4.4. Thực hiện biện pháp " kích cầu" của nhà nước

4.5. Cải thiện môi trường văn minh thương mại, thu hút khách du lịch và đầu tư nước ngoài

III. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của thẻ thanh toán

1. Thói quen tiêu dùng của người dân

2. Trình độ dân trí

3. Thu nhập của người dùng thẻ

4. Trình độ kỹ thuật công nghệ của ngân hàng

5. Môi trường pháp lý:

B. NGHIỆP VỤ PHÁT HÀNH VÀ THANH TOÁN THẺ

I. Các chủ thể tham gia

II. Nghiệp vụ phát hành thẻ

1. Cơ sở pháp lý

2. Nguyên tắc phát hành

3. Quy trình phát hành

3.1. Hoạt động phát hành

3.2. Đối tượng phát hành và phạm vi sử dụng thẻ

3.3. Các bước phát hành thẻ

3.4. Nghĩa vụ và quyền hạn của các bên

III. Nghiệp vụ thanh toán thẻ

IV. Rủi ro trong kinh doanh thẻ

1. Các loại rủi ro thường gặp

1.1. Đơn xin phát hành thẻ với thông tin giả mạo

1.2. Thẻ giả

1.3. Thẻ mất cắp, thất lạc

1.4. Chủ thẻ không nhận được thẻ do NHPH gửi

1.5. Tài khoản của chủ thẻ bị lợi dụng

1.6. Thẻ bị giả mạo để thanh toán qua thư, điện thoại

1.7. Nhân viên CSCNT giả mạo hoá đơn thanh toán thẻ

1.8. Tạo băng từ giả

1.9. Rủi ro khác

2. Quản lý rủi ro trong thanh toán thẻ

C. SỰ CẦN THIẾT PHÁT TRIỂN THẺ THANH TOÁN TẠI VIỆT NAM

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG PHÁT HÀNH VÀ THANH TOÁN THẺ TẠI NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

I. VÀI NÉT VỀ NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

II. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG PHÁT HÀNH, THANH TOÁN THẺ TÍN DỤNG TẠI NHNT VIỆT NAM

1. Vietcombank - Ngân hàng đi đầu trong kinh doanh thẻ tại Việt Nam

1.1. Thuận lợi

1.2. Khó khăn

2. Thực trạng hoạt động phát hành thẻ tín dụng tại NHNT

2.1. Các loại thẻ tín dụng do NHNT phát hành

2.2. Các quy định liên quan đến phát hành thẻ của NHNT

2.3. Kết quả hoạt động phát hành thẻ tín dụng 2000-2002

2.4. Rủi ro trong phát hành thẻ

3. Thực trạng hoạt động thanh toán thẻ tại Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam

4. Đánh giá kết quả hoạt động phát hành và thanh toán thẻ tại Vietcombank

4.1. Những kết quả đạt được

4.2. Những hạn chế và nguyên nhân

CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG PHÁT HÀNH VÀ THANH TOÁN THẺ TẠI NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

I. TRIỂN VỌNG THỊ TRƯỜNG THẺ TẠI VIỆT NAM

II. CHIẾN LƯỢC KINH DOANH THẺ CỦA NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

III. CÁC GIẢI PHÁP MỞ RỘNG KINH DOANH THẺ TẠI NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

1. Vietcombank – Ngân hàng phát hành

1.1. Hoàn thiện và đơn giản hoá quy trình phát hành

1.2. Thực hiện chiến lược Marketing rộng rãi

1.3. Hợp lý hoá chi phí sử dụng thẻ

2. Vietcombank – Ngân hàng thanh toán

2.1. Mở rộng mạng lưới CSCNT

2.2. Thực hiện chiến lược Marketing

2.3. Thiết lập mối quan hệ chặt chẽ với các ngân hàng tham gia thanh toán thẻ

2.4. Tăng cường đầu tư cho hệ thống trang bị kỹ thuật phục vụ thanh toán thẻ

2.5. Nâng cao hơn nữa các tiện ích của thẻ

2.6 Phát huy vai trò ngân hàng thanh toán

2.7. Các giải pháp khác

2.7.1. Thành lập trung tâm thanh toán thẻ hoạt động độc lập

2.7.2. Tăng cường đầu tư cho chiến lược nguồn nhân lực

IV. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM MỞ RỘNG HOẠT ĐỘNG PHÁT HÀNH VÀ THANH TOÁN THẺ

1. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước

1.1. Hoàn thiện các văn bản pháp quy về thẻ

1.2. Hoạch định các chiến lược chung về thẻ cho toàn hệ thống NHTM tránh sự cạnh tranh vô ích

1.3. Thành lập trung tâm thanh toán liên hàng về thẻ

1.4. Có chính sách khuyến khích mở rộng kinh doanh thẻ

2. Kiến nghị với Chính phủ

2.1. Đẩy mạnh công tác đấu tranh chống tội phạm về thẻ

2.2. Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng

2.3. Tạo môi trường kinh tế xã hội ổn định

2.4. Đầu tư cho hệ thống giáo dục

KẾT LUẬN