Giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng thương mại cổ phần xuất nhập khẩu Việt Nam

Lời nói đầu

Hoạt động ngoại thương với những đặc thù riêng luôn tiềm ẩn những rủi ro có thể dẫn đến những thiệt hại to lớn về vật chất cho bên mua hoặc bên bán, thậm chí là thiệt hại cho tất cả các bên có tham gia vào hợp đồng ngoại thương đó. Theo báo cáo của Tổng cục thống kê Việt Nam, tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam năm 2007 đạt 48 tỷ USD tăng 20,5% so với năm 2006 và nhập khẩu đạt 59 tỷ USD tăng 31% so với năm 2006, dự đoán tăng trưởng tốc độ 20% trong năm 2008 với cả tổng giá trị xuất nhập khẩu. Như vậy vấn đề hạn chế rủi ro trong hoạt động thanh toán quốc tế nhằm đảm bảo cho hoạt động ngoại thương được vận hành hoàn hảo là điều hết sức cần thiết.

Mặc dù đã có sự quan tâm và nỗ lực rất nhiều của Quốc hội, Chính phủ, các bộ ngành có liên quan, nhưng khó khăn của những năm kinh tế đóng cửa đã để nước ta ở một vị trí quá xa so với thế giới tư bản đầy năng động. Những đối tác chính của chúng ta trong hoạt động ngoại thương giai đoạn hiện nay. Chúng ta cần hoàn thiện hơn nữa môi trường pháp lý cho hoạt động thanh toán quốc tế nói riêng và hoạt động ngoại thương nói chung, đào tạo đội ngũ nhân lực đạt đẳng cấp quốc tế để phục vụ những tham vọng bay cao hơn của đất nước.

Biết năng lực còn nhiều hạn chế, nhưng với mong muốn được bày tỏ ý kiến của mình trong việc đem lại vị thế tốt hơn cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam và hoạt động thanh toán quốc tế của các ngân hàng thương mại Việt Nam, tôi xin đề cập đến trong chuyên đề của mình một số ý kiến về "hạn chế rủi ro trong thanh toán quốc tế bằng phương thức tín dụng chứng từ tại NHTMCP xuất - nhập khẩu Việt Nam" như một nỗ lực cá nhân hy vọng có thể đem lại được một số kết quả nhất định.

Khương Thanh Tùng

Mục lục

Chương 1: Lý luận chung về rủi ro trong thanh toán quốc tế theo phương thức thanh toán tín dụng chứng từ. 3

1.1. Những vấn đề cơ bản về thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ. 3

1.1.1. Khái niệm về thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ. 3

1.1.2. Phân loại L/C. 6

1.1.2.1. Theo công dụng của L/C. 6

1.1.2.2. Căn cứ vào thời gian thanh toán của L/C 9

1.1.2.3. Trên giác độ quan hệ đối tác. 11

1.1.2.4. Một số loại L/C đặc biệt. 12

1.1.3. Quy trình nghiệp vụ trong giao dịch L/C. 21

1.1.3.1. Các bên tham gia. 21

1.1.3.2. Quy trình nghiệp vụ tín dụng chứng từ. 23

1.1.3.2.1 L/C thanh toán tại ngân hàng phát hành. 23

1.1.3.2.2 L/C thanh toán tại ngân hàng thông báo. 25

1.2. Rủi ro trong thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ (L/C) 26

1.2.1. Các loại hình rủi ro trong thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ. 28

1.2.1.1. Rủi ro đối với ngân hàng phát hành. 28

1.2.1.2. Đối với ngân hàng thông báo. 32

1.2.1.3. Đối với ngân hàng chỉ định. 33

1.2.1.4. Đối với Ngân hàng xác nhận. 33

1.2.2. Tiêu chí phản ánh rủi ro trong thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ. 33

1.2.2.1. Chỉ tiêu về định mức ký quỹ. 33

1.2.2.2. Chỉ tiêu về cho vay bắt buộc. 34

1.2.2.3. Chỉ tiêu về nợ quá hạn. 35

1.2.3. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro trong hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ. 35

1.2.3.1. Năng lực tài chính của khách hàng yếu. 36

1.2.3.2. Do tác nghiệp gây ra. 37

1.2.3.3. Xuất phát từ nguyên nhân mang tính đạo đức. 38

1.2.3.4. Rủi ro đến từ nguyên nhân kinh tế, chính trị, pháp lý. 39

Chương 2: Thực trạng về rủi ro trong thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ tại NHTMCP xuất-nhập khẩu Việt Nam. 40

2.1. Giới thiệu chung về Việt Nam Eximbank 40

2.2. Những hoạt động chính của Eximbank Việt Nam. 46

2.2.1 Hoạt động tiền gửi tiết kiệm. 46

2.2.2. Hoạt động thanh toán quốc tế. 46

2.2.3. Tín dụng bảo lãnh. 47

2.2.4. Hoạt động kinh doanh tiền tệ. 48

2.2.5. Hoạt động kinh doanh vàng. 49

2.2.6. Dịch vụ hỗ trợ du học. 50

2.2. Thực trạng rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ tại Việt Nam Eximbank 51

2.2.1. Những quy định chung về hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ tại Việt Nam Eximbank. 51

2.2.2. Thực trạng rủi ro trong hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ tại NHTMCP xuất - nhập khẩu Việt Nam giai đoạn 2005 - 2007. 61

2.2.2.1. Rủi ro trong hoạt động thanh toán nhập khẩu. 61

2.2.2.2. Rủi ro trong hoạt động thanh toán hàng xuất khẩu. 63

2.2..3. Đánh giá về rủi ro trong hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ tại Việt Nam Eximbank. 64

Chương 3: Giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong phương thức thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ tại 66

3.1. Phương hướng hoạt động của Eximbank trong năm 2008. 66

3.2. Giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ tại Việt Nam Eximbank. 67

3.2. Giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ tại Việt Nam Eximbank. 67

3.2.1. Tăng cường huy động vốn ngoại tệ, cùng với việc tăng cường nguồn lực vốn chủ sở hữu. 67

3.2.2. Thuê chuyên gia nước ngoài làm việc tại Eximbank kết hợp với việc cử cán bộ đi tu nghiệp ở nước ngoài. 69

3.2.3. Thực hiện có hiệu quả công tác dự báo rủi ro. 70

3.3. Kiến nghị nhằm hạn chế rủi ro trong thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ tại Việt Nam Eximbank. 71

3.3.1. Kiến nghị đối với NHNN và quản lý vĩ mô. 71

3.3.1.1. Hoàn thiện chính sách kinh tế của nhà nước và tạo môi trường pháp lý hoàn chỉnh cho hoạt động 71

3.3.1.2. Mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại và cải thiện cán cân thanh toán. 71

3.3.1.3. Hoàn thiện hệ thống thông tin ngân hàng. 72

3.3.1.4. Củng cố và phát triển quan hệ đại lý với các ngân hàng nước ngoài 72

3.3.1.5. Áp dụng các giải pháp an toàn trong thanh toán quốc tế. 73

3.3.1.6. Tăng cường huy động vốn ngoại tệ. 73

3.3.1.7. Nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ nhân viên thanh toán quốc tế. 74

3.3.2. Kiến nghị đối với Eximbank. 74

3.3.2.1. Thiết lập các kênh thông tin trực tuyến hỗ trợ 74

3.3.2.2. Phát triển các mối quan hệ với đối tác cũ và tích cực thiết lập mối quan hệ đại lý mới. 75

3.3.2.3. Tăng cường huy động bằng ngoại tệ. 75

Kết luận 76