Cổ phần hóa là chuyển DNNN thành công ty cổ phần; nhằm xác định lại chủ sở hữu thực sự cụ thể của doanh nghiệp. Cổ phần hóa thực chất là quá trình xã hội hóa các DNNN.

Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam trước hết là một yêu cầu bức xúc từ thực tế và hình thành do thúc đẩy thực tiễn thử nghiệm hơn là ứng dụng từ một mô hình lý thuyết sao chép của nước ngoài. Chính vì vậy, có thể nói, cổ phần hoá là một hiện tượng đặc thù ở Việt Nam với các đặc trưng sau đây:

Thứ nhất, cổ phần hoá không nhằm mục đích tư nhân hoá các cơ sở kinh tế thuộc sở hữu nhà nước để làm giảm gánh nặng tài chính cho ngân sách nhà nước, mà trước hết nhằm vào huy động vốn cho doanh nghiệp, bởi vì bản thân tiền thu về do bán cổ phần vẫn được nhà nước tiếp tục đầu tư vào DNNN.

Thứ hai, cổ phần hoá DNNN là nhằm cơ cấu lại hệ thống doanh nghiệp nhà nước bằng cách du nhập hình thức công ty cổ phần hoá hỗn hợp sở hữu nhà nước và tư nhân để một mặt giảm bớt vốn của nhà nước ở các lĩnh vực mà hình thức kinh tế tư bản nhà nước với vai trò kiểm soát của nhà nước kết hợp yếu tố quản lý và lao động tích cực của cá nhân tốt hơn hình thức doanh nghiệp 100% sở hữu nhà nước. Làm như vậy thành phần kinh tế nhà nước có thể mạnh hơn, kiểm soát được phạm vi rộng hơn mà không cần tăng vốn đầu tư của nhà nước.

Thứ ba, phương châm, hình thức cổ phần hoá cũng như chính sách ưu đãi đối với người lao động trong các doanh nghiệp cổ phần cho thấy mục đích là tạo điều kiện cho người lao động làm chủ và doanh nghiệp sau cổ phần hoá hoạt động hiệu quả, hơn là mục đích chuyển giao doanh nghiệp nhà nước cho tư nhân. Chính vì vậy, nước ta không chủ trương giao bán càng nhanh doanh nghiệp nhà nước càng tốt mà kiên trì con đường cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước.