Mở đầu

Sự cần thiết nghiên cứu đề tμi:

Đại hội IX của Đảng đã xác định chiến l−ợc phát triển kinh tế xã hội ở n−ớc

ta thời kỳ 2001 - 2010, trong đó, mục tiêu phát triển kinh tế lμ đ−a GDP năm 2010

ít nhất lên gấp đôi năm 2000, xuất khẩu tăng gấp trên 2 lần nhịp độ tăng GDP.

Triển khai thực hiện Nghị quyết đại hội IX của Đảng, Bộ Th−ơng mại đã xây dựng

Chiến l−ợc phát triển xuất nhập khẩu thời kỳ 2001 - 2010 ở n−ớc ta vμ đã đ−ợc

Thủ t−ớng Chính phủ phê duyệt với mục tiêu bao trùm lμ nỗ lực gia tăng xuất khẩu

để thúc đẩy tăng tr−ởng GDP, phấn đấu tăng tr−ởng xuất khẩu 14 - 16%/năm thời

kỳ đến năm 2010. Để đạt đ−ợc mục tiêu tăng tr−ởng xuất khẩu nh− đã xác định,

cần mở rộng thị tr−ờng vμ mặt hμng xuất khẩu, giảm mạnh xuất khẩu sản phẩm

thô vμ sơ chế, tăng nhanh tỷ trọng sản phẩm chế biến vμ tỷ lệ nội địa hoá, sản

phẩm có hμm l−ợng chất xám vμ công nghệ cao.

Cao su tự nhiên lμ một trong những mặt hμng nông sản xuất khẩu chủ lực

của Việt Nam. Trong những năm qua, khối l−ợng vμ kim ngạch xuất khẩu cao su

tự nhiên đã tăng lên nh−ng ch−a thật ổn định. Thị tr−ờng xuất khẩu cao su tự nhiên

đ−ợc mở rộng. Đồng thời với việc duy trì các thị tr−ờng truyền thống nh− Trung

Quốc, Singapore, Đμi Loan,...Việt Nam cũng đã phát triển thêm các thị tr−ờng mới

ở các khu vực châu Âu, Bắc Mỹ. Năm 2004, ngμnh cao su Việt Nam phát triển

v−ợt bậc, v−ơn tới vị trí thứ 4 chỉ sau Thái Lan, Inđônêxia, Malaixia về giá trị xuất

khẩu. Ngμnh công nghiệp chế biến cao su cũng đ−ợc xác định lμ một trong những

ngμnh công nghiệp quan trọng nên Nhμ n−ớc đã có quy hoạch chung phát triển

diện tích trồng cây cao su vμ đã có nhiều cố gắng đầu t− cho khâu chế biến nguyên

liệu phục vụ xuất khẩu cũng nh− cho sản xuất trong n−ớc.

Những năm gần đây, thị tr−ờng cao su tự nhiên thế giới phát triển rất đa

dạng vμ đặc biệt lμ thị tr−ờng thế giới có nhiều biến động về nhu cầu nhập khẩu

vμ giá cả. Tuy nhiên, sự phát triển của ngμnh cao su Việt Nam vẫn còn nhiều bất

cập: chất l−ợng vμ cơ cấu sản phẩm xuất khẩu ch−a phù hợp với yêu cầu của thị

tr−ờng thế giới, giá xuất khẩu thấp, ch−a tạo lập đ−ợc thị tr−ờng ổn định... Mặt

khác, cơ cấu thị tr−ờng xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam còn ch−a hợp lý,

còn lệ thuộc quá lớn vμo các thị tr−ờng châu á. Các khu vực thị tr−ờng khác có

sức mua lớn, giá bán cao vμ ổn định hơn nh− EU, Bắc Mỹ ch−a chiếm đ−ợc tỷ

trọng cao. Công nghệ vμ trang thiết bị lạc hậu, trình độ quản lý kinh doanh còn

hạn chế. Chính sách hỗ trợ của Nhμ n−ớc đối với phát triển sản xuất vμ xuất khẩu

cao su tự nhiên còn nhiều bất cập. Việc định h−ớng phát triển, phân công vμ phối

hợp giữa trồng vμ khai thác mủ cao su, công nghiệp chế biến mủ vμ công nghiệp

10

sản xuất sản phẩm còn nhiều hạn chế. Những tồn tại trên đây đã gây tác động

không tốt tới phát triển sản xuất vμ xuất khẩu cao su tự nhên theo h−ớng bền

vững.

Để khắc phục những hạn chế đối với sự phát triển của sản xuất vμ xuất

khẩu cao su tự nhiên vμ nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất vμ xuất khẩu, cần phải

nghiên cứu, phân tích những yếu tố tác động, đặc điểm vμ xu h−ớng phát triển thị

tr−ờng cao su tự nhiên thế giới, dự báo nhu cầu vμ triển vọng xuất khẩu cao su tự

nhiên của Việt Nam. Đồng thời còn phải tìm ra những giải pháp nhằm phát triển

bền vững vμ nâng cao hiệu quả sản xuất vμ xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt

Nam.

Vì những lý do nêu trên, việc nghiên cứu đề tμi khoa học cấp Bộ với tên

gọi: “Một số giải pháp phát triển xuất khẩu cao su tự nhiên của Việt Nam đến

năm 2010” lμ thực sự cần thiết vμ cấp bách.

Tình hình nghiên cứu trong vμ ngoμi n−ớc:

Những năm gần đây, Bộ Th−ơng mại, Bộ Nông nghiệp vμ Phát triển nông

thôn vμ một số Bộ, Ngμnh đã tiến hμnh nghiên cứu một số đề tμi vμ dự án về

chính sách vμ giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hμng hoá của Việt Nam nói chung

vμ giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu một số hμng hoá cụ thể nh− rau, hoa, quả, hμng

điện tử tin học, hμng thủ công mỹ nghệ, thuỷ sản, dệt may… Tuy nhiên, ch−a có

đề tμi nμo nghiên cứu về phát triển xuất khẩu cao su. Trong khuôn khổ của

Ch−ơng trình khoa học công nghệ KC.06 có một đề tμi: “Nghiên cứu, điều tra vμ

dự báo thị tr−ờng xuất khẩu cho một số chủng loại nông, lâm, thuỷ sản”; mã số:

KC.06.01.NN do Viện Nghiên cứu th−ơng mại chủ trì đã có một chuyên đề

nghiên cứu về thị tr−ờng cao su thế giới vμ khả năng xuất khẩu của Việt Nam.

Tuy nhiên, các kết quả nghiên cứu của chuyên đề nμy chỉ dừng ở mức độ thông

tin tổng quan về thị tr−ờng chứ ch−a đi vμo nghiên cứu thực trạng vμ các giải

pháp. Ngoμi ra, còn có một số báo cáo của Th−ơng vụ Việt Nam tại n−ớc ngoμi

về thị tr−ờng sản phẩm cao su của một số n−ớc nh−ng tính hệ thống vμ tính cập

nhật của thông tin còn hạn chế