GIỚI THIỆU

Luận văn đã được chỉnh sửa theo yêu cầu của Hội đồng chấm luận văn. Những điểm mới đạt được khi nghiên cứu đề tài luận văn:

1. Hoạt động M&A là một trong những biện pháp hữu hiệu để nâng cao năng lực cạnh tranh của các NHTM Việt Nam. Tuy nhiên, bên cạnh các lợi ích thì trong hoạt động này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro.

2. Việc thực hiện M&A ngân hàng ở Việt Nam: ngoài các cơ hội và những yếu tố thuận lợi thì cũng có không ít các vấn đề khó khăn và thách thức cần phải giải quyết và đối mặt.

3. Nhà nước và các cơ quan quản lý là tác nhân hỗ trợ tích cực cho sự thành công của hoạt động M&A ngân hàng Việt Nam thông qua việc hoàn thiện khung pháp lý và xây dựng các chính sách hiệu quả dành cho loại hình giao dịch này.

4. Các ngân hàng muốn đạt được thành công trong M&A cần phải thật sự có tâm huyết và hành động một cách khôn ngoan, sáng suốt trong cả quá trình M&A (từ lúc khởi sự cho đến khi kết thúc - “hậu M&A”).

5. Vấn đề “hậu M&A” đặc biệt quan trọng nên các chủ thể tham gia cần phải hết sức lưu tâm đến giai đoạn này thì mới có thể đạt được thành công trọn vẹn nhất.

MỤC LỤC

TRANG BÌA PHỤ LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ LIỆU VÀ BIỂU ĐỒ (HÌNH) PHẦN MỞ ĐẦU

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG SÁP NHẬP, HỢP NHẤT VÀ MUA LẠI NGÂN HÀNG... 01

CÁC KHÁI NIỆM 01

Sáp nhập... 01

Hợp nhất... 01

Mua lại. 01

Phân biệt sáp nhập và hợp nhất 02

Phân biệt mua lại toàn bộ và sáp nhập.. 03

CÁC PHƯƠNG THỨC THỰC HIỆN M&A... 04

Chào thầu. 04

Lôi kéo cổ đông bất mãn.. 05

Thương lượng tự nguyện.. 05

Thu gom cổ phiếu trên thị trường chứng khoán... 06

Mua lại tài sản . 06

CÁC HÌNH THỨC M&A 06

Phân loại dựa trên hình thức liên kết 06

Phân loại dựa trên phạm vi lãnh thổ. 07

Phân loại dựa trên chiến lược mua lại.. 08

TÁC ĐỘNG CỦA M&A.. 08

Tác động tích cực – Lợi ích của M&A. 08

Tác động tiêu cực. 10

CÁC NỘI DUNG CỦA QUÁ TRÌNH M&A... 11

Lập kế hoạch chiến lược và xác định mục tiêu của M&A 11

1.5.2 Xác định ngân hàng mục tiêu... 12

1.5.3 Định giá giao dịch 12

1.5.4 Đàm phán và giao kết hợp đồng giao dịch M&A. 13

1.6 ĐỊNH GIÁ TRONG M&A... 13

1.6.1 Các phương pháp định giá tài sản hữu hình.. 14

1.6.1.1 Phương pháp sử dụng Bảng tổng kết tài sản. 14

1.6.1.2 Phương pháp so sánh thị trường... 14

1.6.1.3 Phương pháp Dòng tiền chiết khấu... 15

1.6.2 Các phương pháp định giá tài sản vô hình (thương hiệu). 16

1.6.2.1 Định giá thương hiệu dựa vào chi phí xây dựng thương hiệu... 17

1.6.2.2 Định giá thương hiệu dựa vào lòng trung thành của khách hàng.. 18

1.6.2.3 Định giá thương hiệu dựa vào thu nhập do thương hiệu mang lại

1.7 KINH NGHIỆM THÀNH CÔNG VÀ THẤT BẠI TRONG HOẠT ĐỘNG M&A 18

1.7.1 Nguyên nhân của việc thất bại trong hoạt động M&A. 21

1.7.2 Kinh nghiệm thành công trong hoạt động M&A.. 22

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 25

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ HOẠT ĐỘNG SÁP NHẬP, HỢP NHẤT

VÀ MUA LẠI NGÂN HÀNG TẠI VIỆT NAM.. 26

2.1 SƠ LƯỢC VỀ HOẠT ĐỘNG M&A TRÊN THẾ GIỚI..

2.2 THỰC TRẠNG VỀ HOẠT ĐỘNG M&A NGÂN HÀNG Ở

VIỆT NAM..... 2627

2.2.1 Tổng quan về hoạt động M&A ở Việt Nam. 27

2.2.2 Thực trạng về tình hình hoạt động M&A ngân hàng tại Việt Nam 29

2.2.2.1 Giai đoạn trước năm 2005. 29

2.2.2.2 Giai đoạn từ 2005 đến nay. 31

2.2.3 Đặc điểm của hoạt động M&A ngân hàng tại Việt Nam. 39

2.2.3.1 Đặc điểm của tình hình hoạt động M&A ngân hàng tại Việt Nam... 39

2.2.3.2 Ngân hàng Việt Nam còn thiếu kiến thức về M&A

2.2.4 Tác động của M&A đến hệ thống ngân hàng và nền kinh tế 40

Việt Nam 41

2.2.4.1 Tác động tích cực 41

2.2.4.2 Tác động tiêu cực. 42

2.3 ĐỘNG CƠ CỦA HOẠT ĐỘNG M&A NGÂN HÀNG TẠI

VIỆT NAM. 43

2.3.1 Ngân hàng Việt Nam phát triển về số lượng nhưng chất lượng

chưa cao.. 43

2.3.2 Ngân hàng nhỏ khó đứng vững trước xu thế hội nhập.. 45

2.3.3 Điều kiện thành lập ngân hàng mới rất khắt khe.. 47

2.3.4 Chỉ đạo và sự hướng dẫn hỗ trợ của Chính phủ và Ngân hàng

nhà nước... 48

2.3.5 Tầm nhìn chiến lược của các tập đoàn tài chính ngân hàng nước ngoài 49

2.3.6 Tình hình khủng hoảng tài chính thế giới. 50

2.4 MÔI TRƯỜNG THỰC TẾ ẢNH HƯỞNG ĐẾN M&A NGÂN HÀNG TẠI VIỆT NAM 51

2.4.1 Các tổ chức tư vấn và hỗ trợ hoạt động M&A tại Việt Nam 51

2.4.2 Môi trường kinh doanh và môi trường pháp lý Việt Nam 54

2.4.2.1 Môi trường kinh doanh 54

2.4.2.2 Môi trường pháp lý... 55

2.4.3 Tính minh bạch. 60

2.4.4 Yếu tố con người và nguồn nhân lực 61

2.5 M&A NGÂN HÀNG VIỆT NAM: THỜI CƠ - THUẬN LỢI - KHÓ KHĂN - THÁCH THỨC 62

2.5.1 Thời cơ - Thuận lợi... 62

2.5.2 Khó khăn - Thách thức.. 63

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 64

CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP CHO HỆ THỐNG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM TRƯỚC XU THẾ SÁP NHẬP, HỢP NHẤT VÀ

MUA LẠI 66

3.1 ĐỐI VỚI NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VÀ CÁC CƠ QUAN

QUẢN LÝ 66

3.1.1 Tăng cường hoạt động truyền thông về M&A.. 66

3.1.2 Hoàn thiện khung pháp lý về M&A. 67

3.1.3 Phát triển kênh kiểm soát thông tin cũng như tính minh bạch của

thông tin trong hoạt động M&A.. 71

3.1.4 Tạo điều kiện hỗ trợ cho các tổ chức tư vấn M&A.. 71

3.1.5 Xây dựng và phát triển nguồn nhân lực cho thị trường M&A. 73

3.2 ĐỐI VỚI CÁC NGÂN HÀNG THÀNH VIÊN... 74

3.2.1 Giai đoạn trước và trong quá trình thực hiện M&A. 74

3.2.2 Giai đoạn sau khi kết thúc quá trình M&A... 78

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 80

KẾT LUẬN CHUNG.. 80

TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC 1

PHỤ LỤC 2

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính thiết thực của đề tài

Trong tiến trình phát triển kinh tế, việc liên kết, sáp nhập, hợp nhất các doanh nghiệp để hình thành những doanh nghiệp lớn mạnh hơn là xu hướng phổ biến tất yếu, nhất là trong quá trình hội nhập kinh tế toàn cầu như hiện nay. Xu thế này sớm muộn cũng sẽ trở thành làn sóng mạnh mẽ lướt qua tất cả các nền kinh tế trên thế giới và nó được dự báo sẽ bùng phát trong tương lai gần.

Trên thế giới, các hoạt động mua bán, sáp nhập đã được hình thành rất sớm và phổ biến ở các nước có nền kinh tế thị trường với sự cạnh tranh quyết liệt giữa các công ty với nhau, đồng thời cũng tạo ra xu thế tập trung lại để thống nhất, tập hợp nguồn lực tài chính, công nghệ, nhân lực, thương hiệu...

Tại Việt Nam, vấn đề này đã được đề cập cách đây hơn 10 năm, nhu cầu bán và mua doanh nghiệp ngày càng tăng cùng với xu hướng hình thành các tập đoàn kinh doanh, đầu tư chéo giữa các doanh nghiệp đã báo hiệu một tín hiệu tốt cho nền kinh tế, làm tăng sức cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam. Hơn nữa, đây cũng là một lĩnh vực khá mới mẻ ở Việt Nam nên thu hút được sự quan tâm đầu tư của các nhà đầu tư nước ngoài.

Và dù còn khá mới mẻ nhưng ở nước ta đã có những thương vụ đình đám bởi sự kết hợp của những thương hiệu đã có tên tuổi, vị trí trên thị trường, chủ yếu thuộc lĩnh vực chứng khoán, bảo hiểm, tài chính, ngân hàng, dịch vụ. Theo dự báo của các chuyên gia, làn sóng sáp nhập, hợp nhất và mua lại trên thị trường tài chính sẽ diễn ra nhanh hơn so với dự đoán trước đây và sẽ sôi động hơn trong ngành ngân hàng và chứng khoán.

Cũng chính vì sự mới mẻ, sơ khai, sôi động và nóng bỏng của vấn đề này nên tôi đã chọn đề tài “Giải pháp cho hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam trước xu thế sáp nhập, hợp nhất và mua lại” làm luận văn tốt nghiệp cao học.

2. Mục đích của luận văn

Mục đích của luận văn là nghiên cứu về sáp nhập, hợp nhất và mua lại

ngân hàng để từ đó gợi ý một số giải pháp đối với các cơ quan quản lý, Ngân hàng nhà nước và các ngân hàng thành viên tham gia vào việc mua bán, sáp nhập nhằm tận dụng được ngoại lực đồng thời phát huy hết nội lực để các ngân hàng thành viên có thể tham gia vào sân chơi “sáp nhập, hợp nhất và mua lại” một cách vững vàng, tự tin, đạt được nhiều kết quả tốt trong lĩnh vực này trước thời kỳ hội nhập, góp phần giúp cho thị trường tài chính Việt Nam ngày càng phát triển hơn.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn là hoạt động sáp nhập, hợp nhất và mua lại của các ngân hàng thương mại Việt Nam và các vấn đề có liên quan.

4. Phương pháp nghiên cứu

Luận văn này được nghiên cứu dựa trên phương pháp hệ thống, tổng hợp, phân tích, so sánh, dự báo, thống kê, kết hợp với nền tảng kiến thức kinh tế học, tài chính – ngân hàng để hệ thống hóa lý luận, nêu lên những nội dung cơ bản về sáp nhập, hợp nhất và mua lại ngân hàng, cùng với thực trạng và các giải pháp cho vấn đề này.

5. Bố cục của luận văn

Luận văn gồm ba phần chính:

- Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về sáp nhập, hợp nhất và mua lại.

- Chương 2: Thực trạng về hoạt động sáp nhập, hợp nhất và mua lại ngân hàng tại Việt Nam.

- Chương 3: Giải pháp cho hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam trước xu thế sáp nhập, hợp nhất và mua lại.