Đề tài: Đầu tư trực tiếp nước ngoài tại tỉnh Phú Thọ: Thực trạng và giải pháp

LỜI MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của luận văn

Phú Thọ là một tỉnh miền núi, thuộc miền đồi núi và trung du Bắc Bộ, nằm ở cửa ngõ phía Tây Bắc của thủ đô Hà Nội, với nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, có nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế nhưng nguồn vốn đầu tư hạn chế. Kể từ ngày tách tỉnh (1/1/1997) đến nay, cùng với quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hoá nền kinh tế của cả nước, Phú Thọ đã và đang nỗ lực tìm ra các giải pháp để phát triển kinh tế tỉnh nhà; do đó, tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh đã có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, tình trạng thiếu vốn vẫn đang là một thách thức lớn đối với nền kinh tế, đi kèm theo đó là công nghệ lạc hậu và năng suất lao động thấp, có nguyên nhân từ thực trạng tích lũy thấp của nền kinh tế địa phương. Để phá vỡ “cái vòng luẩn quẩn” đó, trong những năm vừa qua, tỉnh Phú Thọ đã chủ trương tận dụng “cú huých từ bên ngoài” là liên kết kinh tế quốc tế, thu hút vốn đầu tư nước ngoài mà chủ yếu là vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI. Tỉnh đã tiến hành hàng loạt các biện pháp nhằm thu hút nguồn vốn FDI và hoàn thiện các cơ chế, chính sách để thúc đẩy triển khai có hiệu quả các dự án. Bước đầu, nguồn vốn FDI đã chứng tỏ vai trò của nó trong việc tạo ra động lực thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển.

Đây cũng là đường lối phát triển hướng ngoại, con đường duy nhất dành cho các quốc gia đang phát triển, mà sự thành công của Trung Quốc và các quốc gia Asean trong những thập kỷ vừa qua là minh chứng. Nhu cầu về vốn của các quốc gia trên thế giới là rất lớn, từ đó đã làm phát sinh dòng chảy của vốn từ khu vực các nước tư bản phát triển sang các nước đang phát triển nhằm tận dụng các ưu thế về nguồn tài nguyên thiên nhiên, nguồn nhân công với giá rẻ, giảm độ rủi ro cho đồng vốn. Từ những năm 90, Việt Nam cũng đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, và điều đó cũng phù hợp với xu thế chung của thế giới đang toàn cầu hóa, khi luồng tư bản luân chuyển giữa các quốc gia ngày càng lớn mạnh. Thành tích tăng trưởng kinh tế liên tục 7-8%/ năm trong nhiều năm của Việt Nam rõ ràng có sự đóng góp không thể phủ nhận của đầu tư trực tiếp nước ngoài.

Tuy nhiên, do điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, thiếu kinh nghiệm trong thu hút và triển khai các dự án FDI, tỉnh Phú Thọ đã gặp không ít khó khăn và vướng mắc. Mặt khác, cùng với xu thế phát triển chung của cả nước, các tỉnh thành trong cả nước nói chung và các tỉnh lân cận nói riêng cũng đang tạo mọi điều kiện để thu hút nguồn vốn FDI. Chẳng hạn như Vĩnh Phúc, một tỉnh được tách ra cùng với Phú Thọ từ tỉnh Vĩnh Phú, đang là một trong những tỉnh dẫn đầu về thu hút FDI ở khu vực phía Bắc, đã và đang tạo ra cho Phú Thọ không ít khó khăn thách thức trong quá trình cạnh tranh. Do đó, vấn đề thu hút đầu tư nước ngoài FDI của tỉnh Phú Thọ đang trở nên hết sức bức thiết. Luận văn “Đầu tư trực tiếp nước ngoài tại tỉnh Phú Thọ: Thực trạng và giải pháp” vì vậy mang tính cấp thiết cao.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

Mục đích của luận văn là nghiên cứu thực trạng của đầu tư trực tiếp nước ngoài tại tỉnh Phú Thọ, tập trung chủ yếu vào thực trạng thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài giai đoạn 2001-2007 thể hiện qua quy mô, cơ cấu đầu tư, xem xét sơ qua thực trạng triển khai các dự án FDI trên địa bàn tỉnh. Từ những nghiên cứu trên đưa ra các nhận xét về ưu điểm, chỉ rõ các hạn chế và nguyên nhân trong thu hút và triển khai FDI, trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường và thu hút triển khai các dự án FDI trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.

Để đạt được mục đích trên, luận văn sẽ thực hiện một số những nhiệm vụ cơ bản như: Thu thập các số liệu về FDI của Phú Thọ, áp dụng các phương pháp thống kê để phân tích và đánh giá thực trạng quá trình thu hút và triển khai dự án FDI tại tỉnh Phú Thọ. Trên cơ sở đó, tìm ra các nguyên nhân cơ bản dẫn đến những vấn đề còn tồn tại và đề ra các giải pháp hữu hiệu giúp tỉnh Phú Thọ hoàn thành tốt các mục tiêu về thu hút và triển khai các dự án FDI.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận văn là thực trạng đầu tư trực tiếp nước ngoài tại tỉnh Phú Thọ giai đoạn 2001-2007, trong đó tập trung vào nghiên cứu thực trạng thu hút FDI qua quy mô FDI qua từng năm và cả giai đoạn, sự chuyển biến trong cơ cấu FDI và ảnh hưởng từ các chính sách của tỉnh đến thu hút cũng như triển khai FDI, đặt trong bối cảnh thu hút FDI chung của cả nước.

Phạm vi nghiên cứu là các dự án FDI của tỉnh đã và đang triển khai thời gian từ 2001-2007, xem xét lượng vốn đăng ký, lượng vốn thực hiện và số lượng dự án bị rút giấy phép, xem xét sơ qua về hiệu quả dự án và tình hình hoạt động doanh nghiệp FDI.

4. Phương pháp nghiên cứu

Luận văn được nghiên cứu dựa trên quan điểm duy vật biên chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Marx-Leninism, được xây dựng một cách có hệ thống và logic nhờ các phương pháp tổng hợp và phân tích số liệu thông qua các công cụ thống kê toán. Luận văn cũng sử dụng phương pháp đối chiếu, so sánh giữa chính sách thu hút FDI của tỉnh với các vấn đề và số liệu thực tế.

5. Kết cấu của luận văn

Luận văn gồm có 2 chương:

CHƯƠNG I: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TẠI TỈNH PHÚ THỌ GIAI ĐOẠN 2001-2007

CHƯƠNG II: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG THU HÚT VÀ TRIỂN KHAI VỐN FDI TẠI TỈNH PHÚ THỌ

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU 1

CHƯƠNG I: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TẠI TỈNH PHÚ THỌ GIAI ĐOẠN 2001-2007 4

I. TỔNG QUAN VỀ TỈNH PHÚ THỌ 4

1. Môi trường đầu tư tỉnh Phú Thọ 4

1.1. Điều kiện tự nhiên và tiềm năng phát triển Kinh tế - Xã hội 4

1.2. Tình hình phát triển Kinh tế - Xã hội của Phú Thọ 9

1.3. Môi trường đầu tư tỉnh Phú Thọ 18

2. Vài nét về hoạt động đầu tư phát triển tại Phú Thọ giai đoạn 2001-2007 21

2.1. Bối cảnh chung 21

2.2. Tình hình huy động vốn đầu tư phát triển tại Phú Thọ 27

2.3. Cơ cấu vốn đầu tư phát triển 29

2.4. Tình hình thực hiện vốn đầu tư phát triển 32

II. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TẠI PHÚ THỌ GIAI ĐOẠN 2001-2007 34

1. Sự cần thiết phải thu hút FDI tại Tỉnh Phú Thọ 34

2. Các nhân tố tác động tới thu hút vốn FDI tại Tỉnh Phú Thọ 37

3. Các biện pháp thu hút FDI đã thực hiện tại Phú Thọ 39

3.1. Xúc tiến đầu tư nước ngoài 39

3.2. Tiếp nhận, thụ lý và cấp phép các dự án FDI 39

3.3. Chế độ ưu đãi và hỗ trợ triển khai FDI 40

4. Quy mô thu hút FDI tại Phú Thọ 44

5. Cơ cấu vốn FDI tại Phú Thọ 48

5.1. Theo hình thức đầu tư 48

5.2. Theo đối tác 49

5.3. Theo địa bàn đầu tư 50

5.4. Theo ngành, lĩnh vực 52

6. Triển khai các dự án FDI tại Phú Thọ 53

6.1. Mức độ hoàn thành công việc 53

6.2. Tình hình thực hiện vốn đầu tư 54

6.3. Hoạt động của doanh nghiệp FDI 56

III. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI TẠI PHÚ THỌ GIAI ĐOẠN 2001-2007 59

1. Các kết quả đạt được 59

1.1. Thu hút FDI 59

1.2. Triển khai các dự án FDI 61

2. Các hạn chế và nguyên nhân 62

2.1. Thu hút FDI 62

2.2. Triển khai các dự án FDI 66

CHƯƠNG II: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG THU HÚT VÀ TRIỂN KHAI VỐN FDI TẠI TỈNH PHÚ THỌ 69

I. QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG VÀ MỤC TIÊU THU HÚT FDI CỦA TỈNH PHÚ THỌ GIAI ĐOẠN 2008-2020 69

1. Định hướng phát triển Kinh tế-Xã hội của Tỉnh Phú Thọ 69

1.1. Các chỉ tiêu Kinh tế - Xã hội cơ bản tới 2020 69

1.2. Huy động vốn đầu tư tới 2020 76

2. Quan điểm về thu hút FDI 78

2.1. Xác định FDI là nguồn bổ sung quan trọng cho vốn đầu tư trong nước 78

2.2. Đa dạng hóa các đối tác đầu tư nước ngoài 79

2.3. Thu hút FDI đi kèm ổn định chính trị và xã hội 79

3. Định hướng thu hút FDI 80

3.1. Ưu tiên lĩnh vực công nghiệp chế biến và công nghệ cao 80

3.2. Thu hút có chọn lọc FDI vào khu vực dịch vụ 81

3.3. Ưu tiên đầu tư vào xây dựng hạ tầng KCN,CCN 81

3.4. Ưu tiên dự án vốn lớn và công nghệ hiện đại 82

4. Quan điểm triển khai các dự án FDI 83

4.1. Chủ động tháo gỡ các khó khăn vướng mắc của nhà đầu tư 83

4.2. Khuyến khích các doanh nghiệp FDI mở rộng sản xuất và tạo điều kiện chuyển đổi hình thức đầu tư 83

4.3. Đầu tư phát triển hạ tầng KCN-CCN 84

5. Mục tiêu thu hút FDI tới 2020 85

5.1. Tổng quan về thu hút FDI đến 2020 85

5.2. Danh mục các dự án thu hút FDI chủ yếu đến 2020 86

II. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG THU HÚT VÀ TRIỂN KHAI VỐN FDI TẠI TỈNH PHÚ THỌ 89

1. Một số giải pháp chung 89

2. Giải pháp thu hút vốn FDI 90

2.1. Quy mô vốn FDI 90

2.2. Cơ cấu vốn FDI 95

3. Giải pháp triển khai các dự án FDI 97

3.1. Mức độ hoàn thành công việc 97

3.2. Thực hiện vốn FDI 98

3.3. Hoạt động của doanh nghiệp FDI 100

III. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ 102

1. Với nhà nước 102

2. Với tỉnh Phú Thọ 103

KẾT LUẬN 104

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 105

PHỤ LỤC 10