Học thuyết hình thái kinh tế - xã hội là lý luận nền tảng của chủ nghĩa duy vật lịch sử. Nhờ có lí luận này mà các hiện tượng xã hội được nhận thức một cách khoa học. Thông qua việc phân tích các mối quan hệ cơ bản trong mỗi hình thái kinh tế - xã hội mà Mác đã tìm ra quy luật vận động của lịch sử loài người, và trên cơ sở đó, khẳng định sự phát triển của các hình thái kinh tế - xã hội là quá trình lịch sử tự nhiên.

Trong các mối quan hệ đa dạng và phức tạp của mỗi hình thái kinh tế - xã hội, Mác không những đã chỉ ra quy luật về sự phù hợp của quan hệ sản xuất với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất, mà ông còn đặc biệt chú ý phân tích mối quan hệ giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng. Sự tác động qua lại giữa hai nhân tố này ảnh hưởng trực tiếp tới sự vận động của mỗi hình thái kinh tế - xã hội.

Trong quá trình phát triển của bất kì chế độ xã hội nào từ xưa đến nay, mối quan hệ giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng cũng đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Đây là một trong những nội dung cơ bản của học thuyết hình thái kinh tế - xã hội của chủ nghĩa duy vật lịch sử, là cơ sở thế giới quan và phương pháp luận trong nhận thức và cải tạo xã hội. Chính vì vậy nên việc nghiên cứu tìm hiểu và giải quyết mối quan hệ này là rất cần thiết, nó giúp chúng ta tìm hiểu và xác định những định hướng đúng đắn để khắc phục những mâu thuẫn nội tại trong xã hội nhằm duy trì và củng cố sự ổn định của chế độ xã hội hiện thời. Đây là vấn đề quan trọng đối với tất cả mọi quốc gia, mọi dân tộc, mọi chế độ chính trị trên toàn thế giới. Việt Nam cũng không là một ngoại lệ, trong công cuộc đổi mới ở đất nước ta hiện nay, chúng ta cần nghiên cứu tìm hiểu mối quan hệ giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng, từ đó dựa trên cơ sở điều kiện thực tiễn của nước ta nhằm mục đích vận dụng và quán triệt mối quan hệ này vào việc định hướng phát triển nền kinh tế kết hợp với củng cố hệ thống chính trị, đổi mới một cách toàn diện và triệt để sâu sắc, tiến lên xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

Mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng là một quy luật vận động khách quan, có tác động mạnh mẽ đến hình thái kinh tế - xã hội.

Với bản chất là mối quan hệ giữa kinh tế và chính trị, việc nắm vững mối quan hệ này và vận dụng vào việc giải quyết mối quan hệ giữa kinh tế với chính trị ở Việt Nam trong thời kì đổi mới là rất quan trọng. Điều này góp phần giải quyết một cách đúng đắn mối quan hệ giữa kinh tế với chính trị, từ đó đưa ra được đường lối và chính sách điều hành, quản lí nền kinh tế - xã hội một cách đúng đắn, thực hiện đổi mới toàn diện, triệt để trên mọi lĩnh vực của đời sống, phát triển đời sống xã hội, tạo dựng nền tảng tiền đề cho xã hội xã hội chủ nghĩa.

Tuy nhiên, đây là một vấn đề tương đối khó khăn và phức tạp, đòi hỏi phải nghiên cứu kĩ lưỡng, vận dụng linh hoạt sáng tạo, phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh Việt Nam trong thời kì quá độ. Do đó, không nên nóng vội, chủ quan duy ý chí mà phải nghiên cứu, tìm hiểu rõ vấn đề này một cách toàn diện từ nhiều khía cạnh. Chỉ khi nắm rõ được bản chất của vấn đề mới có thể đề ra được phương hướng đổi mới, phát triển toàn diện, triệt để một cách hiệu quả nhất, thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới, xây dựng thành công xã hội xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.

Đề tài gồm 3 chương sau:

Chương I: Bản chất mối quan hệ giữa cơ sở hậ tầng và kiến trúc thượng tầng la mối quan hệ giữa kinh tế và chính trị.

Chương II: Giải quyết mối quan hệ giữa kinh tế vầ chính trị là vấn đề quan trọng trong công cuộc đổi mới ở Việt Nam.

Chương III: Việc giải quyết mối quan hệ giữa kinh tế và chính trị ở Việt Nam trong những năm đầu thời kì đổi mới đã đạt được nhiều thành tựu khả quan, tuy nhiên vẫn còn một số thiếu sót tồn tại. Kiến nghị một số giải pháp.