Lời mở đầu

Hiện nay, quốc tế hóa, toàn cầu hóa đang là xu thế chung của nhân loại không một quốc gia nào có thể thực hiện một chính sách đóng cửa mà vẫn có thể phồn vinh được. Trong bối cảnh đó thương mại quốc tế là một lĩnh vực hoạt động đóng vai trò mũi nhọn thúc đẩy nền kinh tế trong nước hội nhập với nền kinh tế thế giới, phát huy hết những lợi thế so sánh của đất nước, tận dụng tiềm năng về vốn, công nghệ, khoa học kỹ thuật, kỹ năng quản lý tiên tiến từ bên ngoài, duy trì và phát triển văn hóa dân tộc, tiếp thu những tinh hóa của văn hóa nhân loại.

Hoạt động nhập khẩu đã và đang giúp cho người tiêu dùng trong nước có điều kiện được tiếp cận với các chủng loại sản phẩm đa dạng, hiện đại với giá cả thấp. Và đối với toàn bộ nền kinh tế, nhập khẩu làm tăng hiệu quả sử dụng các nguồn lực sản xuất, tập trung sản xuất những mặt hàng mà mình có lợi thế, tăng năng suất lao động thông qua nhập khẩu trang thiết bị kỹ thuật và khoa học sản xuất hiện đại. Với xu hướng tăng cường hợp tác quốc tế, Nhà nước đã cho phép các loại hình doanh nghiệp kể cả quốc doanh, liên doanh, hợp doanh và tư nhân tham gia kinh doanh xuất nhập khẩu. Do đó, việc nâng cao hiệu quả kinh doanh xuất nhập khẩu nói chung và kinh doanh nhập khẩu hàng hóa nói riêng có ý nghĩa hết sức quan trọng.

Công ty sản xuất và thương mại Châu á là một công ty TNHH hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh nhập khẩu hàng hóa. Là một công ty tư nhân hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh nhập khẩu, công ty phải đối mặt với rất nhiều khó khăn khi phải cạnh tranh với các công ty quốc doanh hay công ty liên doanh với nước ngoài cũng hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh nhập khẩu với số vốn lớn và nguồn tài trợ từ bên ngoài. Tuy nhiên, trong những năm qua công ty đã không ngừng vươn lên hoạt động có hiệu quả, tạo được chỗ đứng trên thị trường trong nước và là bạn hàng tin cậy với các đối tác nước ngoài.

Cũng như bất kỳ một doanh nghiệp kinh doanh thương mại quốc tế nào, Công ty sản xuất và thương mại Châu á cũng rất quan tâm nâng cao hiệu quả kinh doanh nhập khẩu. Trong thời gian thực tập tại công ty, em đã cố gắng tìm hiểu, nghiên cứu cách thức hoạt động của công ty và thực hiện bài luận văn tốt nghiệp với đề tài “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh nhập khẩu hàng hóa tại công ty sản xuất và thương mại Châu á”.

Đề tài được thực hiện nghiên cứu với mục đích tìm hiểu thực trạng và khả năng thực hiện hoạt động kinh doanh thương mại quốc tế tại công ty vừa và nhỏ, tìm hiểu quy trình hoạt động kinh doanh nhập khẩu thực tế diễn ra như thế nào, cách thức sử dụng các nguồn lực sao cho đạt hiệu quả cao nhất. Với đề tài phù hợp với chuyên ngành đào tạo, em hy vọng sẽ không bị bỡ ngỡ khi tiếp xúc với thực tế sau khi ra trường. Phạm vi nghiên cứu của bài đề tài này bao gồm những kiến thức đã được trang bị trong nhà trường, thực tế hoạt động của Công ty sản xuất và thương mại Châu á và một số tham khảo về thực trạng kinh doanh nhập khẩu tại Việt Nam trên các báo và tạp chí.

Kết cấu của đề tài bao gồm các phần sau :

- Lời mở đầu .

- Chương I : Cơ sở lý luận về hoạt động kinh doanh nhập khẩu và hiệu quả kinh doanh nhập khẩu hàng hóa tại doanh nghiệp.

- Chương II : Thực trạng hoạt động kinh doanh nhập khẩu hàng hóa tại Công ty sản xuất và thương mại Châu á.

- Chương III : Một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh nhập khẩu hàng hóa tại Công ty sản xuất và thương mại Châu á.

- Kết luận.

Do thời gian thực tập ngắn và kiến thức hạn chế nên bài báo cáo không thể tránh khỏi sai sót, em mong muốn nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô.

Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trường đại học Kinh tế quốc dân, khoa Thương mại, đặc biệt là sự hướng dẫn tận tình của thầy giáo THS.Nguyễn Quang Huy và các cô chú, các anh chị Công ty sản xuất và thương mại Châu á đã giúp đỡ, tạo điều kiện để em hoàn thành bài luận văn này.

Chương i :

Cơ sở lý luận về hoạt động kinh doanh nhập khẩu và hiệu quả kinh doanh nhập khẩu hàng hóa Tại doanh nghiệp

I – khái quát về hoạt động kinh doanh nhập khẩu hàng hóa của doanh nghiệp

1. khái niệm và đặc điểm kinh doanh nhập khẩu hàng hóa

1.1. Khái niệm kinh doanh nhập khẩu hàng hóa :

Có nhiều cách hiểu và diễn đạt khác nhau về kinh doanh. Kinh doanh là việc thực hiện một, một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình đầu tư, từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích sinh lợi. Tiến hành bất cứ một hoạt động kinh doanh nào cũng có nghĩa là tập hợp các phương tiện, con người và đưa họ vào hoạt động sinh lợi cho doanh nghiệp

Kinh doanh thương mại là một lĩnh vực của hoạt động kinh doanh, đó chính là hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực lưu thông. Theo nghĩa rộng, kinh doanh thương mại là sự đầu tư tiền của, công sức của một cá nhân hay tổ chức kinh tế vào lĩnh vực mua bán hàng hóa nhằm tìm kiếm lợi nhuận . Theo nghĩa hẹp, kinh doanh thương mại là quá trình mua bán hàng hóa, dịch vụ trên thị trường, là lĩnh vực phân phối và lưu thông hàng hóa. Theo luật thương mại thì các hành vi thương mại bao gồm : mua bán hàng hóa, đại diện cho thương nhân, môi giới thương mại, ủy thác mua bán hàng hóa, đại lý mua bán hàng hóa, gia công thương mại, đấu giá hàng hóa, đấu thầu hàng hóa, dịch vụ giám định hàng hóa, khuyến mại, quảng cáo thương mại, trưng bày giới thiệu hàng hóa và hội chợ triển lãm thương mại. Hoạt động kinh doanh thương mại có thể được phân chia theo nhiều tiêu thức khác nhau. Theo phạm vi hoạt động, bao gồm : kinh doanh thương mại nội địa (nội thương), kinh doanh thương mại quốc tế (ngoại thương), thương mại khu vực, thương mại thành phố, nông thông, thương mại nội bộ nghành

Kinh doanh thương mại quốc tế là sự trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa các nước thông qua hành vi mua bán. Sự trao đổi đó là một hình thức của mối quan hệ xã hội và phản ánh sự phụ tlhuộc lẫn nhau về kinh tế giữa những người sản xuất hàng hóa riêng biệt của các quốc gia khác nhau trên thế giới.

Kinh doanh thương mại quốc tế bao gồm hai lĩnh vực chính là kinh doanh nhập khẩu và kinh doanh xuất khẩu. Kinh doanh nhập khẩu hàng hóa là hoạt động đầu tư tiền của, công sức của một cá nhân hay tổ chức kinh tế vào việc nhập khẩu hàng hóa để tiêu thụ trong nước, xuất khẩu sang nước khác, đầu tư kinh doanh với mục tiêu lợi nhuận.

Trong hoạt động kinh doanh nhập khẩu, mục đích của việc nhập khẩu hàng hóa có thể là để tiêu thụ trong nước, xuất khẩu sang nước khác, đầu tư phát triển sản xuất và sản phẩm nhập khẩu có thể là hàng hóa hay dịch vụ, các sản phẩm trí tuệ, hàng hóa vô hình. Tại bài viết này, xin đề cập đến lĩnh vực kinh doanh nhập khẩu hàng hóa mà trong đó hàng hóa nhập khẩu được dùng để đáp ứng thị trường trong nước.

1.2. Đặc điểm kinh doanh nhập khẩu :

So với các loại hình kinh doanh thương mại khác, kinh doanh nhập khẩu hàng hóa có một số đặc điểm khác biệt sau :

ã Nội dung của hoạt động kinh doanh nhập khẩu là thực hiện nhập khẩu hàng hóa từ nước ngoài để tiêu thụ tại thị trường trong nước.

ã Chủ thể tham gia kinh doanh nhập khẩu hàng hóa : theo nghị định số 57 của Chính phủ năm 1998, các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế đều có quyền tham gia hoạt động nhập khẩu.

ã Chủng loại hàng hóa trong kinh doanh nhập khẩu chịu sự tác động của các chính sách Nhà nước đối với nhập khẩu. Trong đó, có một số loại hàng hóa được khuyến khích nhập khẩu, ngược lại một số hàng hóa khác lại bị cấm nhập khẩu hoặc bị quản lý bằng các chính sách thuế, hạn ngạch, giấy phép, chính sách quản lý tỷ giá và danh mục hàng hóa nay thay đổi theo từng thời kỳ phát triển, tùy thuộc vào mục tiêu phát triển của thời kỳ đó.

ã Thị trường của hoạt động kinh doanh nhập khẩu bao gồm thị trường trong nước và thị trường quốc tế. Thị trường quốc tế đóng vai trò thị trường đầu vào của doanh nghiệp là đầu mối cung cấp hàng hóa cho toàn bộ hoạt động kinh doanh nhập khẩu, còn thị trường trong nước với vai trò thị trường đầu ra là nơi tiêu thụ sản phẩm nhập khẩu. Sản phẩm nhập khẩu phải đảm bảo yêu cầu của cả hai khu vực thị trường trên về mặt giá cả, chất lượng, mẫu mã sản phẩm .

ã Nguồn vốn trong hoạt động kinh doanh nhập khẩu được vận động theo phương thức T – H – T’, trong đó, vốn T ban đầu vận động dưới hình thức đồng ngoại tệ hoặc đồng bản tệ (chủ yếu là đồng ngoại tệ), còn doanh thu thu được T’ hình thành dưới hình thức là đồng bản tệ. Kết quả của hoạt động kinh doanh nhập khẩu được xác định thông qua tỷ giá hối đoái hiện hành để so sánh T và T’.

ã Mục đích của hoạt động kinh doanh nhập khẩu hàng hóa là lợi nhuận, được hình thành khi T’/Tỷ giá hối đoái >T.

2. các hình thức kinh doanh nhập khẩu hàng hóa

Hoạt động kinh doanh nhập khẩu hàng hóa có thể được phân chia thành nhiều hình thức khác nhau tùy theo tiêu thức dùng để phân loại. Việc phân loại các loại hình kinh doanh nhập khẩu sẽ giúp cho doanh nghiệp có thể xác định được những thế mạnh và điểm yếu của loại hình kinh doanh đang được áp dụng, từ đó có thể phát huy thế mạnh, khắc phục và hạn chế những nhược điểm để tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

2.1. Theo mức độ chuyên doanh :

 Kinh doanh chuyên môn hóa :

Hình thức doanh nghiệp chỉ chuyên kinh doanh một hoặc một nhóm hàng hóa có cùng công dụng, trạng thái hoặc tính chất nhất định. Chẳng hạn kinh doanh xăng dầu, kinh doanh sách báo Loại hình kinh doanh này có ưu điểm :

ã Do chuyên sâu theo nghành hàng nên có điều kiện nắm chắc được thông tin về người mua, người bán, giá cả thị trường, tình hình hàng hóa và dịch vụ nên có khả năng cạnh tranh trên thị trường, có thể vươn lên thành độc quyền kinh doanh.

ã Trình độ chuyên môn hóa ngày càng được nâng cao, có điều kiện để tăng năng suất và hiệu quả kinh doanh, hiện đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật. Đặc biệt là các hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật chuyên dụng tạo ra lợi thế lớn trong cạnh tranh.

ã Có khả năng đào tạo được những cán bộ quản lý giỏi, các chuyên gia và nhân viên kinh doanh giỏi, có những kiến thức vững chắc đối với nghành hàng mà công ty kinh doanh.

Bên cạnh đó, loại hình kinh doanh này cũng có những nhược điểm nhất định, đó là :

ã Trong điều kiện cạnh tranh – xu thế tất yếu của kinh tế thị trường, thì tính rủi ro cao.

ã Khi mặt hàng kinh doanh bị bất lợi thì chuyển hướng kinh doanh chậm và khó đảm bảo cung ứng đồng bộ hàng hóa cho các nhu cầu.

 Kinh doanh tổng hợp :

Doanh nghiệp kinh doanh nhiều hàng hóa có công dụng, trạng thái, tính chất khác nhau, kinh doanh không lệ thuộc vào hàng hóa hay thị trường truyền thống, bất cứ hàng hóa nào có lợi thế là kinh doanh. Đây là loại hình kinh doanh của hộ tiểu thương, cửa hàng bách hóa tổng hợp, các siêu thị. Loại hình kinh doanh này có ưu điểm :

ã Hạn chế được một số rủi ro kinh doanh do dễ chuyển hướng kinh doanh.

ã Vốn kinh doanh ít bị ứ đọng do mua nhanh, bán nhanh và đầu tư vốn cho nhiều nghành hàng, có khả năng quay vòng nhanh, bảo đảm cung ứng đồng bộ hàng hóa cho các nhu cầu.

ã Có thị trường rộng, luôn có thị trường mới, việc đối đầu với cạnh tranh đã kích thích tính năng động, sáng tạo và đòi hỏi sự hiểu biết nhiều của người kinh doanh, có điều kiện phát triển các dịch vụ bán hàng.

Nhược điểm của loại hình kinh doanh này là :

ã Khó trở thành độc quyền trên thị trường và ít có điều kiện tham gia liên minh độc quyền.

ã Do không chuyên môn hóa nên khó đào tạo, bồi dưỡng được các chuyên gia ngành hàng.

 Loại hình kinh doanh đa dạng hóa :

Doanh nghiệp kinh doanh nhiều mặt hàng khác nhau nhưng bao giờ cũng có nhóm mặt hàng kinh doanh chủ yếu có cùng công dụng, trạng thái hoặc tính chất. Đây là loại hình kinh doanh được nhiều doanh nghiệp ứng dụng, nó cho phép phát huy ưu điểm và hạn chế được nhược điểm của loại hình kinh doanh tổng hợp.

2.2. Theo chủng loại hàng hóa kinh doanh :

 Loại hình kinh doanh tư liệu sản xuất :

Đối tượng kinh doanh là các sản phẩm phục vụ hoạt động sản xuất như máy móc trang thiết bị, nguyên vật liệu sản xuất Đặc điểm của loại hình kinh doanh này là :

ã Tại Việt Nam, hiện nay, tư liệu sản xuất đang là mặt hàng được khuyến khích nhập khẩu nhằm phát triển sản xuất trong nước, phục vụ xuất khẩu, thể hiện ở mức thuế thấp hơn hoặc miễn thuế đối với loại hàng hóa này, việc nhập khẩu không hạn chế về số lượng, các ưu đãi trong vay vốn kinh doanh

ã Thị trường tiêu thụ tư liệu sản xuất dựa vào sản xuất và phục vụ sản xuất. Quy mô thị trường phụ thuộc vào quy mô và trình độ tổ chức sản xuất của khu vực thị trường đó. Do đó, quy mô và cơ cấu thị trường phụ thuộc vào trình độ phát triển sản xuất của một quốc gia.

ã Người mua chủ yếu là các đơn vị sản xuất, khối lượng hàng hóa trong mỗi lần giao dịch thường lớn và có thể cung cấp lâu dài thành từng chuyến.

ã Người mua biết nhiều về tính năng và giá trị sử dụng của các sản phẩm khác nhau, có yêu cầu khá cao đối với quy cách và nơi sản xuất hàng hóa.

ã Kinh doanh tư liệu sản xuất cần đồng bộ, ngoài việc cung cấp thiết bị chính còn cần đầy đủ phụ tùng, linh kiện, đối với một số sản phẩm có tính chất chuyển giao công nghệ, nhà kinh doanh còn phải cung cấp các chuyên gia hướng dẫn lắp đặt, sử dụng và đào tạo người sử dụng cho người mua.

 Loại hình kinh doanh tư liệu tiêu dùng :

Hàng tiêu dùng là các sản phẩm phục vụ mọi nhu cầu cho cuộc sống của con người, bao gồm các sản phẩm như hàng dệt may, đồ điện gia dụng, thực phẩm, lương thực, bách hóa phẩm Mỗi loại hàng hóa lại rất đa dạng và phong phú về chủng loại, mẫu mã, chất lượng sản phẩm Thị trường hàng tiêu dùng thường có những biến động lớn và phức tạp, có những đặc điểm sau :

ã Hiện nay, hàng tiêu dùng không phải là mặt hàng được khuyến khích nhập khẩu nhằm mục đích phát triển sản xuất trong nước. Do đó, các doanh nghiệp kinh doanh hàng tiêu dùng gặp phải một số cản trở như : danh mục hàng nhập khẩu chịu sự quản lý của bộ Thương mại, các cơ quan chuyên nghành, mức thuế cao, hạn ngạch nhập khẩu, quản lý ngoại tệ, hạn chế trong tín dụng ngân hàng (buộc doanh nghiệp phải ký quỹ 100% khi mở L/C)

ã Đối tượng người tiêu dùng phong phú : bao gồm đủ mọi tầng lớp dân chúng, với những nghành nghề, trình độ, khả năng tài chính khác nhau dẫn đến sự đa dạng trong nhu cầu đối với các loại hàng hóa.

ã Người mua thường mua với khối lượng không lớn, phạm vi tiêu thụ rộng khắp, phân tán trên mọi khu vực địa lý gây ra những khó khăn và tốn kém cho việc vận chuyển, phân phối, bảo quản.

ã Sức mua thường có những biến đổi lớn : những sự thay đổi trong đời sống của người dân như mức lương hạ, giá của một số sản phẩm thiết yếu tăng, môi trường chính trị biến động thường dẫn đến những biến đổi lớn trong quy mô và cơ cấu tiêu thụ