Đề tài: Chất lượng dân số VN

A/ PHẦN MỞ ĐẦU

Tính cấp thiết của đề tài: Trong nhiều năm gần đây, cũng như các nước đang phát triển khác ở Châu Á và Châu Phi, chúng ta đang phải đối mặt với hiện tượng tăng dân số quá nhanh cùng với những tác động của nó mang lại, đã biến nước ta trở thành một trong số những nước đông dân vào loại cao trên thế giới. Sự tăng nhanh của dân số như vậy đã làm cản trở lớn tới tốc độ phát triển kinh tế xã hội, hạn chế việc nâng cao chất lượng cuộc sống; đồng thời nó làm nảy sinh nhiều hiện tượng tiêu cực trong xã hội như thiếu việc làm, tệ nạn mại dâm, ma tuý, tội phạm thanh thiếu niên gia tăng.

Tuy nhiên, tốc độ gia tăng cũng có chiều hướng giảm trong những năm gần đây (trung bình gần 0,1%/năm), điều đó cũng đã có những tác động tích cực đến phát triển kinh tế - xã hội, mà trực tiếp là đến việc nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Mặc dù vậy, với tốc độ tăng dân số như hiện nay, dân số nước ta sẽ nhanh chóng đạt đến con số 100 triệu người vào đầu thế kỷ tới. Đây là kết quả của một thời kỳ dài với mức sinh của dân cư cao. Khoảng thời gian để nước ta tăng lên gấp đôi có xu hướng ngày một ngắn lại: từ 17 triệu người (năm 1931) lên 34 triệu người (năm 1965) phải mất 35 năm, nhưng để tăng dân số từ 30 triệu người (năm 1960) lên 60 triệu người (năm 1985) chỉ mất có 25 năm. Với tốc độ tăng như vậy, hàng năm nước ta có thêm từ 1,5 đến 1,6 triệu công dân mới, đòi hỏi phải được chăm sóc và bảo đảm về mọi mặt từ lương thực, thực phẩm đến các dịch vụ xã hội khác. Trong khi đó, không phải khi nào nền sản xuất xã hội và tài nguyên thiên nhiên cũng như mức tăng trưởng của nền kinh tế đều có thể luôn luôn tạo ra đủ của cải vật chất để đáp ứng được nhu cầu này. Đây là thách thức không phải của riêng nước ta mà là của rất nhiều nước đang phát triển khác. Trong điều kiện đó, chúng ta đã thực hiện nhiều chính sách cụ thể, thiết thực để nâng cao mọi mặt đời sống của nhân dân. Theo đánh giá của UNDP (năm 1998), Việt Nam vẫn duy trì được sự phát triển con người. Xếp hạng các nước theo chỉ tiêu HDI (chỉ tiêu tổng hợp của tuổi thọ, học vấn và thu nhập bình quân đầu người), thì HDI của Việt Nam cao hơn 26 bậc so với mức xếp hạng về giá trị GDP bình quân đầu người. Điều đó có nghĩa là, tuy mức thu nhập của nước ta còn thấp, nhưng chúng ta đã quan tâm nhiều hơn đến việc phát triển con người một cách toàn diện. UNDP thừa nhận "Việt Nam đã thành công trong việc chuyển hoá thành quả của sự tăng trưởng kinh tế thành chất lượng cao hơn tương ứng cho cuộc sống của người dân".

Mục đích nghiên cứu: Từ nhận định trên đây về dân số Việt Nam trong những năm qua, chúng ta thấy rằng: tình hình dân số ngày một tăng lên với số lượng không ngừng đã và đang là thách thức không chỉ đối với Đảng, Nhà nước mà còn đối với toàn xã hội. Một xã hội có phát triển hay không cũng còn phụ thuộc nhiều yếu tố tác động đến nó nhưng yếu tố quan trọng nhất vẫn là làm sao có thể kiểm soát được tình hình gia tăng dân số để từ đó nêu ra những biện pháp hành động thích hợp để nâng cao chất lượng dân số. Vì vậy, chúng ta vẫn luôn ý thức được rằng việc nâng cao chất lượng dân số luôn được coi là yếu tố quan trọng hàng đầu, là một trong những chiến lược phát triển kinh tế-xã hội, vừa mang tính cấp bách, vừa có tính lâu dài thuộc lĩnh vực dân số nhằm góp phần thực hiện chiến lược phát triển kinh tế –xã hội 2001-2010 và các chiến lược khác.

Chính vì vậy, việc nghiên cứu đề tài: Chất lượng dân số Việt Nam sẽ giúp cho chúng ta hiểu thêm được thực trạng dân số Việt Nam trong những năm gần đây và có những biện pháp giải quyết thiết thực nhất nhằm nâng cao chất lượng dân số góp phần quan trọng nhất trong việc xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh và phát triển về mọi mặt.

Ngoài ra với với việc nghiên cứu như vậy sẽ giúp cho em được tiếp cận môn học một cách tốt nhất và hiệu quả nhất. Qua đó cũng sẽ giúp cho em có được những kiến thức bổ ích và đặc biệt là hiểu được bản chất của môn học.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: Vì thời gian và điều kiện có hạn nên trong quá trình làm đề án em chỉ đi sâu một số vấn đề về cuộc sống con người và những tác động cũng như những biện pháp để nâng cao được đời sống của người dân, có thể chưa nêu ra và phân tích được hết những yếu tố ảnh hưởng tới chất lượng dân số Việt Nam nhưng phần nào cũng đã đề cập được đến những khía cạnh về việc làm thế nào để nâng cao được cuộc sống của người dân hơn nữa, đảm bảo được chất lượng cuộc sống.

Phương pháp nghiên cứu: Để thu thập số liệu chính xác và thực tế cho bài viết của mình em đã tham khảo những tài liệu mới nhất có liên quan, đồng thời tham khảo những ý kiến của những người trong ngành để hoàn thành tốt đề án của mình. Đặc biệt với sự hướng dẫn của thầy giáo Đặng Ngọc Sự đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho em trong qúa trình hình thành và xây dựng đề án cũng như đã chỉnh sửa cho em rất nhiều để em có thể hoàn thành công việc một cách nhanh nhất và hiệu quả nhất. Em xin chân thành cảm ơn thầy.

Kết cấu bài viết:

Nội dung chính của bài viết chia thành các phần chính sau:

Lời mở đầu

Phần I: Chất lượng dân số Việt Nam

Phần II: Nâng cao chất lượng dân số

Kết luậ