[FONT=Times New Roman]

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Các văn kiện của Đảng và Nhà nước ta đều khẳng định: Con người luôn ở vị trí trung tâm trong toàn bộ chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, lấy việc phát huy nguồn lực con người làm yếu tố cơ bản cho sự phát triển nhanh và bền vững. Tri thức con người là một nguồn lực không bao giờ cạn và luôn được tái sinh với chất lượng ngày càng cao hơn bất cứ một nguồn lực nào khác. lịch sử phát triển nhân loại đã kiểm nghiệm và đi đến kết luận: nguồn lực con người là lâu bền nhất, chủ yếu nhất trong sự phát triển kinh tế - Xã hội và sự nghiệp tiến bộ của nhân loại.

Trước đây, trong các nhân tố sản xuất truyền thống như: đất đai, lao động, vốn thì đất đai được coi là nhân tố sản xuất quan trọng nhất. Song, ngày nay đã có sự thay đổi thứ tự ưu tiên. Chính nguồn nhân lực có chất lượng cao mới là yếu tố cơ bản nhất của mọi quá trình. Vì vậy, để có được tốc độ phát triển cao các quốc gia trên thế giới đều rất quan tâm tới việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Ngày nay, sự cạnh tranh giữa các quốc gia, các doanh nghiệp, các công ty, các sản phẩm chủ yếu là cạnh tranh về tỷ lệ hàm lượng chất xám kết tinh trong sản phẩm hàng hóa, dịch vụ nhờ nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Do vậy, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đối với các quốc gia trên thế giới đã và đang trỏ thành vấn đề cấp bách có tầm chiến lược, là vấn đề có tính chất sống còn trong điều kiện toàn cầu hóa kinh tế với trình độ khoa học – công nghệ ngày càng cao và sự lan tỏa của kinh tế tri thức.

Trong văn kiện của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, Đảng ta đã xác định chiến lược phát triển KT - XH 2011 - 2020 là “tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển nhanh, bền vững; phát huy sức mạnh toàn dân tộc, xây dựng nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo định hướng XHCN” .Để thực hiện định hướng trên, chiến lược đề ra một trong năm quan điểm phát triển KT-XH 2011 – 2020 là: “Mở rộng dân chủ, phát huy tối đa nhân tố con người, coi con người là chủ thể, nguồn lực chủ yếu và là mục tiêu của sự phát triển”, đồng thời xác định một trong ba khâu đột phá quan trọng là: “phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, tập trung vào việc đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục quốc dân” .

du lịch là một ngành kinh tế tổng hợp, mang nội dung văn hóa sâu sắc, có tính liên ngành liên vùng và Xã hội hoá cao. Chất lượng của hoạt động du lịch phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tiềm năng tài nguyên du lịch, chất lượng của hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật ngành du lịch và kết cấu hạ tầng, chính sách phát triển ngành du lịch của Nhà nước, tình hình an ninh chính trị của đất nước, mức độ mở cửa và hội nhập của nền kinh tế. Ngoài ra, với đặc thù của hoạt động du lịch là khách du lịch muốn thụ hưởng các sản phẩm và dịch vụ du lịch thì phải thực hiện chuyến đi đến những điểm cung cấp dịch vụ; quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm các dịch vụ du lịch diễn ra đồng thời, thông qua đội ngũ lao động phục vụ trực tiếp, nên chất lượng của nguồn nhân lực ảnh hưởng trực tiếp, quyết định đến chất lượng của sản phẩm và dịch vụ du lịch. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ngành du lịch là vấn đề mang tính sống còn đối với sự phát triển du lịch của mỗi quốc gia, vùng miền.

phát triển du lịch nhanh và bền vững, thu hẹp dần khoảng cách với những quốc gia có ngành du lịch phát triển trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu và toàn diện là yêu cầu cấp bách đặt ra cho ngành du lịch Việt Nam. Điều này chỉ có thể thực hiện được nếu chúng ta có đội ngũ lao động chất lượng cao, số lượng đủ, cơ cấu hợp lý gồm đông đảo những nhà quản lý, những nhân viên du lịch lành nghề, những nhà khoa học công nghệ du lịch tài năng, giỏi chuyên môn nghiệp vụ, tháo vát và có trách nhiệm cao. phát triển nguồn nhân lực là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài quyết định tương lai phát triển của ngành du lịch.

Dịch vụ du lịch được xác định là một nghành kinh tế mũi nhọn của tỉnh Ninh Bình, một tỉnh giàu có về tiềm năng du lịch và là một trong những điểm nổi bật về du lịch của Việt Nam với các khu du lịch nổi tiếng như: Chùa Bái Đính, Tam Cốc Bích Động; Rừng Cúc Phương; Khu du lịch sinh thái Tràng An;…Chiến lược phát triển du lịch của tỉnh đã xác định ngành du lịch có vị trí hàng đầu, được ưu tiên đầu tư và phát triển.

Nhìn chung, nguồn nhân lực du lịch của tỉnh chưa đáp ứng được nhu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH, chưa thục sự là động lực để đưa du lịch trở thành nghành kinh tế mũi nhọn của tỉnh. Vì vậy, việc nghiên cứu lý luận và phân tích thực trạng nguồn nhân lực du lịch của tỉnh để có những giải pháp nhằm tạo ra một sự chuyển biến về chất, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐHcủa tỉnh trở thành nhiệm vụ cấp thiết.

Với ý nghĩa trên, tôi đã chọn và nghiên cứu đề tài: “Phát triển nguồn nhân lực cho ngành du lịch ở tỉnh Ninh Bình trong giai đoạn hiện nay” làm luận văn tốt nghiệp của mình.

2. Tình hình nghiên cứu của đề tài

Ở tỉnh Ninh Bình cũng như trong cả nước đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học, luận văn tốt nghiệp về vấn đề nguồn nhân lực, phát triển du lịch ở nhiều góc độ và phạm vi rộng hẹp khác nhau như:

- Các giá trị truyền thống và con người Việt Nam hiện nay do GS. Phạm Huy Lê và GS. TSKH Vũ Minh Giang (chủ biên), Chương trình KX07, Đề tài KX07 - 02, Hà Nội, tập I - 1994, tập II – 1996

- Nghiên cứu con người và nguồn nhân lực đi vào CNH, HĐH của GS, VS. Phạm Minh Hạc (NXB chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001)

- Về phát triển toàn diện con người thời kỳ CNH, HĐH do GS, VS. Phạm Minh Hạc chủ biên(NXB chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001)

- Về phát triển văn hóa và xây dựng con người thời kỳ CNH, HĐH do GS, VS. Phạm Minh Hạc và nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm chủ biên (NXB chính trị quốc gia, Hà Nội, 2003)

- “Phân tích và đánh giá chất lượng đội ngũ lao động tại cac khách sạn trên địa bàn thành phố Huế” của Đoàn Công Thiện, năm 2007

- Nghiên cứu con người đối tượng và những hướng chủ yếu (NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2001)

- phát triển nguồn nhân lực phục vụ CNH, HĐH đất nước của TS. Nguyễn Thanh (NXB chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002)

- Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH đất nước của TS. Mai Quốc Chánh (NXB chính trị quốc gia, Hà Nội, 1999)

- Báo cáo phát triển con người Việt Nam 2001 - Đổi mới và sự nghiệp phát triển con người (NXB chính trị quốc gia, Hà Nội, 2001)

- Chiến lược phát triển du lịch Ninh Bình, năm 2005

Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu trên chủ yếu xác nhận tầm quan trọng của nhân tố con người trong sự nghiệp đổi mới; phân tích thực trạng phát triển con người, phát triển nguồn nhân lực và định hướng phát triển con người, phát triển nguồn nhân lực trong thời kỳ xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa, hội nhập kinh tế quốc tế, hay giải pháp để phát triển du lịch nói chung, một số tác giả bàn đến hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực trong một số doanh nghiệp, khách sạn cụ thể. Cho đến nay, việc đi sâu nghiên cứu phát triển nguồn nhân lực trong nghành du lịch ở tỉnh Ninh Bình chưa có công trình nghiên cứu riêng. Vì vậy, tôi chọn và nghiên cứu đề tài: “phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch ở tỉnh Ninh Bình trong giai đoạn hiện nay” là cách tiếp cận cụ thể một lĩnh vực chưa được đề cập một cách hoàn chỉnh, mong có những đóng góp nhất định vào sự phát triển của ngành du lịch nói riêng và sự phát triển KT – XH nói chung của tỉnh Ninh Bình trong thời gian tới.

3. Mục đích nghiên cứu

3.1 Mục đích chung

Trên cơ sở phân tích thực trạng nguồn nhân lực trong ngành du lịch ở tỉnh Ninh Bình, từ đó xây dựng hệ thống các giải pháp để thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực cho ngành du lịch trong thời gian tới.

3.2 Mục tiêu cụ thể

- Nghiên cứu cơ sở lí luận về phát triển nguồn nhân lực, nguồn nhân lực du lịch tạo cơ sở khoa học cho việc phân tích thực trạng phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch ở tỉnh Ninh Bình.

- Khảo sát thực trạng phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch ở tỉnh Ninh Bình.

- Đề xuất các giải pháp phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch nhằm đáp ứng phát triển du lịch nói riêng và phát triển kinh tế - Xã hội của tỉnh Ninh Bình nói chung đến năm 2015.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1 Đối tượng nghiên cứu

Đề tài tập trung nghiên cứu phát triển nguồn nhân lực trong các doanh nghiệp kinh doanh du lịch ở tỉnh Ninh Bình, trong đó đề tài đi sâu nghiên cứu phát triển nguồn nhân lực trong các đơn vị lưu trú, coi đó là nhân tố quan trọng trong phát triển kinh tế - Xã hội ở Ninh Bình.

4.2 Phạm vi nghiên cứu

4.2.1 Phạm vi không gian

Đề tài nghiên cứu nguồn nhân lực trong ngành du lịch trên địa bàn tỉnh Ninh Bình.

4.2.2 Phạm vi thời gian

Đề tài nghiên cứu thực trạng phát triển nguồn nhân lực du lịch ở tỉnh Ninh Bình trong giai đoạn từ 2005 – 2010.

4.2.3 Phạm vi nội dung

Do điều kiện và năng lực nghiên cứu còn hạn chế nên đề tài chỉ tập trung nghiên cứu đặc điểm, vai trò, các nhân tố tác động, thực trạng phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch, đưa ra các giải pháp và đề xuất một số kiến nghị nhằm phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH ở tỉnh Ninh Bình.

5. Phương pháp nghiên cứu

Đề tài đã sử dụng một số biện pháp nghiên cứu chủ yếu sau:

- Phương pháp duy vật biện chứng: Là phương pháp nghiên cứu các hiện tượng kinh tế - Xã hội trong trạng thái vận động và có các mối liên hệ chặt chẽ với nhau, nó cho phép phân tích một cách khách quan các vấn đề nghiên cứu như: hiện trạng của việc phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch ở tỉnh Ninh Bình, vai trò của nguồn nhân lực du lịch nói riêng và nguồn nhân lực nói chung đối với sự nghiệp CNH, HĐH của tỉnh Ninh Bình.

- Phương pháp duy vật lịch sử: Dựa trên các phạm trù khoa học, các khái niệm, quan điểm và sự vận động phát triển của kinh tế - Xã hội để nghiên cứu sự phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch của tỉnh.

Ngoài ra, đề tài còn sử dụng các phương pháp nghiên cứu như:

- Phương pháp thu thập tài liệu (tài liệu sơ cấp và tài liệu thứ cấp).

- Phương pháp phân tích thống kê.

- Phương pháp tổng hợp số liệu.

- Phương pháp điều tra bảng hỏi.

6. Ý nghĩa của đề tài

Đề tài hoàn thành có ý nghĩa quan trọng:

- Làm rõ các vấn đề lí luận và thực tiễn về nguồn nhân lực trong ngành du lịch.

- Làm tài liệu tham khảo cho những ai quan tâm tới vấn đề nguồn nhân lực trong ngành du lịch.

- Làm cơ sở cho địa phương đưa ra các giải pháp để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong ngành du lịch trên địa bàn tỉnh.

7. Kết cấu của đề tài

Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, đề tài có kết cấu gồm 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch.

Chương 2: Thực trạng phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch ở tỉnh Ninh Bình trong giai đoạn hiện nay.

Chương 3: Những giải pháp phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch ở tỉnh Ninh Bình.

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 1

1. Tính cấp thiết của đề tài 1

2. Tình hình nghiên cứu của đề tài 3

3. Mục đích nghiên cứu 4

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4

5. Phương pháp nghiên cứu 5

6. Ý nghĩa của đề tài 6

7. Kết cấu của đề tài 6

NỘI DUNG 7

Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA phát triển NGUỒN NHÂN LỰC TRONG NGHÀNH du lịch 7

1.1Nguồn nhân lực, chất lượng nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực 7

1.1.1. Nguồn nhân lực 7

1.1.2 Chất lượng nguồn nhân lực 10

1.1.3 phát triển nguồn nhân lực 12

1.2Nguồn nhân lực trong ngành DL 14

1.2.1 Khái niệm ngành DL 14

1.2.2 Khái niệm và đặc điểm của nguồn nhân lực trong ngành DL 19

1.3 Vai trò và xu hướng phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch 23

1.3.1 Vai trò của phát triển nguồn nhân lực đối với ngành du lịch ở Việt Nam 23

1.3.2 Xu hướng phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch 25

1.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch 31

1.5 Kinh nghiệm của một số quốc gia và địa phương trong phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch 34

1.5.1. Kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch của một số nước trên thế giới 34

1.5.2 Kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch của một số tỉnh trong nước 37

1.5.3 Một số bài học rút ra cho phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch ở Ninh Bình 40

Chương 2: THỰC TRẠNG phát triển NGUỒN NHÂN LỰC TRONG NGÀNH du lịch Ở TỈNH NINH BÌNH TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY 43

2.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu 43

2.1.1 Điều kiện tự nhiên 43

2.1.2 Đặc điểm kinh tế - Xã hội 44

2.1.3 Nhận xét chung 51

2.2 Thực trạng nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch ở tỉnh Ninh Bình 53

2.2.1 Thực trạng nguồn nhân lực trong ngành du lịch ở tỉnh Ninh Bình hiện nay 53

2.3 Thực trạng phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch của tỉnh Ninh Bình trong giai đoạn hiện nay 63

2.3.1 Tình hình đào tạo nguồn nhân lực trong ngành du lịch của tỉnh Ninh Bình 63

2.3.2 Tình hình sử dụng nguồn nhân lực trong ngành du lịch ở tỉnh Ninh Bình 70

2.4 Đánh giá chung về phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch của tỉnh Ninh Bình 71

2.4.1 Những thành tựu và nguyên nhân 71

2.4.2 Những hạn chế và nguyên nhân: 73

2.4.3 Những vấn đề cấp thiết cần giải quyết để phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch của tỉnh Ninh Bình 77

Chương 3: NHỮNG GIẢI PHÁP phát triển NGUỒN NHÂN LỰC TRONG NGÀNH du lịch Ở TỈNH NINH BÌNH 80

3.1 Quan điểm, mục tiêu và phương hướng 80

3.1.1 Quan điểm 80

3.1.2 Phương hướng 80

3.1.3 Mục tiêu 82

3.2 Giải pháp phát triển nguồn nhân lực trong ngành du lịch của tỉnh Ninh Bình 84

3.2.1 Nhóm giải pháp thứ nhất: Tăng cường quản lý nhà nước đối với phát triển nguồn nhân lực ngành du lịch 84

3.2.2. Nhóm giải pháp thứ 2: Nâng cao chất lượng ĐT NNL ngành DL 87

3.2.3. Nhóm giải pháp thứ ba: Các giải pháp hỗ trợ 92

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 97

1. Kết luận 97

2. Kiến nghị 98