PHẦN MỞ ĐẦU

1. Sự cấp thiết của đề tài nghiên cứu:

Bảo hiểm xã hội (BHXH) là chính sách lớn của Đảng và Nhà nớc góp phần bảo đảm ổn định đời sống cho ngời lao động, ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, thúc đẩy sự nghiệp xây dựng đất nớc, bảo vệ tổ quốc. Thực hiện tốt chính sách BHXH trên nguyên tắc công bằng và tiến bộ xã hội trong hệ thống chính sách xã hội, sẽ là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, là yếu tố quyết định cho sự ổn định và phát triển kinh tế, phát triển xã hội.

Xã hội ta là xã hội vì con ngời; đặt con ngời vào vị trí trung tâm của phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội và lấy việc nâng cao chất lợng cuộc sống con ngời làm mục tiêu phục vụ. Đảng ta luôn nhấn mạnh phát triển kinh tế phải đi đôi với giải quyết tốt vấn đề xã hội. Từ ngày đầu thành lập nớc Việt Nam dân chủ cộng hoà đến nay Đảng và Nhà nớc ta đã luôn quan tâm đến ban hành, bố sung, sửa đổi các chính sách Xã hội trong đó có chính sách BHXH phù hợp với từng thời kỳ.

Tuy nhiên, chính sách BHXH hiện hành còn còn có mặt hạn chế. Số lao động tham gia bảo hiểm xã hội mới chỉ chiếm khoảng 15% lao động xã hội, chủ yếu là cho đối tợng BHXH bắt buộc do Bộ Luật lao động điều chỉnh (lao động trong khu vực Nhà nớc và lao động làm việc trong các doanh nghiệp ngoài quốc doanh có sử dụng từ 10 lao động trở lên).

Hiện nay, Đảng và Nhà nớc ta chủ trơng thực hiện nhất quán và lâu dài chính sách phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trờng, có sự quản lý của Nhà nớc theo định hớng xã hội chủ nghĩa lại càng đòi hỏi phải giải quyết tốt những vấn đề xã hội. Chủ trơng của Đảng và Nhà nớc ta là từng bớc mở rộng đối tợng tham gia BHXH cho lao động toàn xã hội và trong tất cả mọi thành phần kinh tế là một chủ trơng đúng đắn và có tầm chiến lợc. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã nêu rõ: "Khẩn trơng mở rộng hệ thống bảo hiểm xã hội và an sinh xã hội" và "thực hiện các chính sách xã hội bảo đảm an toàn cuộc sống mọi thành viên cộng đồng, bao gồm bảo hiểm xã hội đối với ngời lao động thuộc các thành phần kinh tế ".

Mặt khác, trớc những thành tựu to lớn đạt đợc sau 15 năm thực hiện công cuộc đổi mới xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc do Đảng khởi xớng và lãnh đạo, đất nớc đang bớc vào thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Cùng với sự phát triển kinh tế, đời sống nhân dân ngày một cải thiện, nhu cầu BHXH cho mọi ngời lao động ngày càng trở thành vấn đề bức xúc, khách quan và chính đáng.

Vì vậy, nghiên cứu tổ chức thực hiện BHXH đối với ngời lao động mà trớc hết là ngời lao động trong các hợp tác xã công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp (HTX CNTTCN), là đối tợng có quan hệ khác biệt so với quan hệ lao động do Bộ Luật lao động quy định và không thuộc đối tợng tham gia BHXH bắt buộc theo điều lệ BHXH hiện hành là cần thiết và có ý nghĩa thiết thực trong giai đoạn hiện nay.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu:

2.1. Mục đích:

- Nghiên cứu tình hình tổ chức thực hiện BHXH cho ngời lao động trong các HTX CNTTCN trong thời gian qua.

- Xây dựng cơ sở lý luận cho việc tổ chức thực hiện BHXH đối với các HTX CNTTCN trong thời gian tới.

2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu:

- Nêu đợc những cơ sở lý luận về tổ chức thực hiện BHXH trong khu vực HTX CNTTCN ở Việt Nam.

- Khái quát thực trạng tình hình hoạt động BHXH đối với các HTX CNTTCN ở Việt Nam trong thời gian qua.

- Đa ra một số định hớng và giải pháp tổ chức thực hiện BHXH đối với các HTX CNTTCN trong thời gian tới.

3. Tình hình nghiên cứu đề tài:

Bảo hiểm xã hội là một chính sách lớn trong các chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nớc ta. Những năm qua các cơ quan quản lý nhà nớc về kinh tế - xã hội, các nhà khoa học đã có nhiều đề tài nghiên cứu đề xuất chính sách chế độ cho phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nớc. BHXH Việt Nam từ khi thành lập đến nay đã có nhiều đề tài nghiên cứu về BHXH trên cả lĩnh vực khoa học cơ bản và khoa học ứng dụng, đã và đang là cơ sở để đề xuất với cơ quan quản lý nhà nớc hoàn thiện, bổ sung, sửa đổi về chính sách, chế độ và cơ chế quản lý BHXH.

Các khoá đào tạo, bồi dỡng lý luận chính trị cao cấp của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, nhiều học viên đã có những đề tài nghiên cứu ở từng nội dung khác nhau liên quan đến bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên các đề tài mới chỉ tập trung phân tích sự bất cập của chính sách, chế độ và cơ chế quản lý bảo hiểm xã hội đối với đối tợng hiện đã và đang tham gia BHXH theo quy định hiện hành, cha nghiên cứu để triển khai tổ chức thực hiện BHXH đối với khu vực kinh tế tập thể, cụ thể là ngời lao động làm việc trong các HTX phi nông nghiệp, trong đó có các HTX CNTTCN.