PHẦN MỞ ĐẦU

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

“Phép biện chứng là môn khoa học về những quy luật phổ biến của sự vận động và phát triển của tự nhiên, của xã hội loài người và của tư duy” [201.1]. Phép biện chứng là “chìa khóa để giúp con người nhận thức và chinh phục thế giới” [5.8], nắm vững nguyên tắc phương pháp luận của phép biện chứng duy vật không những là nhân tố cơ bản để hình thành thế giới quan khoa học mà còn là điều kiện tiên quyết cho sự sáng tạo của chính Đảng cách mạng.

Lịch sử tư tưởng và thực tiễn cách mạng cho thấy, khi nào chúng ta nắm vững lý luận phép biện chứng, biết vận dụng đúng các nguyên tắc, các phương pháp của nó một cách sáng tạo, phù hợp với hoàn cảnh cụ thể, biết lấy cái “bất biến” ứng vào cái “vạn biến” – Hồ Chí Minh – thì việc cải tạo tự nhiên, xã hội được tăng cường.

“Hệ vấn đề phép biện chứng hiện nay trở nên đặc biệt cấp bách là do tính chất biện chứng trong sự phát triển của xã hội và của nhận thức khoa học hiện đại ngày càng bộc lộ rõ nét hơn” ; những chuyển biến mang tính toàn cầu - đa dạng đang diễn ra khắp hành tinh chúng ta. Bên cạnh đó khoa học tự nhiên trong quá trình phát triển của mình gặp không ít các vấn đề biện chứng của chính sự phát triển. Giờ đây, sự tiến hóa của giới tự nhiên đang được nghiên cứu ở mọi cấp độ vi và vĩ mô. Sự phát triển của sinh học trong những năm gần đây đã thâm nhập sâu hơn vào cấu trúc, sự phát triển của thế giới vật chất sống, bí mật của sự tự phát triển của cơ thể sống, cơ sở phân tử, dưới phân tử của phát triển cá thể và của phát triển nói chung đang được mở ra.

Bên cạnh những thành tựu to lớn đó, cách mạng khoa học công nghệ hiện đại cũng bộc lộ những mâu thuẫn của sự tiến hóa mà trong quá khứ được xem như là sự làm chủ của con người đối với lực lượng tự nhiên thì giờ đây con người không kiểm soát được nó.

Việt Nam đang thực hiện công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, việc nghiên cứu phép biện chứng một cách có hệ thống là một bức thiết đối với đổi mới tư duy.Tiếp tục vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Tư tưởng Hồ Chí Minh vào công cuộc đổi mới là công cụ tư duy sắc bén đưa nước ta dành thắng lợi trên con đường công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.

Tuy vậy, hiện nay cái sai, sự xuyên tạc phổ biến là tách nguyên lý, quy luật của phép biện chứng ra khỏi bối cảnh lịch sử của nó, tách luận điểm ra khỏi hệ thống lý luận Chính vì lẽ đó việc khẳng định giá trị của triết học Mác trước hết phải xuất phát từ việc khẳng định giá trị kinh điển của nó. Lịch sử triết học Mác cho thấy Ăngghen đóng vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện phép biện chứng. Nếu trong bộ “Tư Bản” Mác chỉ ra phép biện chứng trong lĩnh vực xã hội thì trong hai tác phẩm “Chống ĐuyRinh” và “Biện chứng của tự nhiên” Ăngghen đã tập trung minh chứng cho giá trị phổ biến của phép biện chứng duy vật trong lĩnh vực tự nhiên.

Xuất phát tự những lý do trên tác giả chọn đề tài phép biện chứng trong hai tác phẩm của Ăngghen làm khóa luận tốt nghiệp của mình. Nhưng do thời gian có hạn nên tác giả chỉ giải quyết “Một số vấn đề phép biện chứng trong tác phẩm “Chống ĐuyRinh” và “Biện chứng tự nhiên của Ăngghen và ý nghĩa của nó trong giảng dạy và học tập triết học hiện nay ở nước ta” mà thôi. Tác giả hy vọng góp phần khằng định giá trị của tác phẩm và vai trò của nó trong giai đoạn hiện nay.

Đề tài: Phép biện chứng thể hiện trong tác phẩm Chống Duy Rinh và Biện chứng tự nhiên của Ăngghen