Trong cơ chế kế hoạch hoá tập trung tước đây, mọi hoạt động kinh tế đều chịu sự điều tiết của Nhà nước, hàng hoá được phân phối thông qua tem phiếu. Trong cơ chế đó, sản xuất cái gì và sản xuất bao nhiêu đều được cấp trên giao kế hoạch cho cáp dưới. Trong một nền kinh tế mà bị điều tiết như vậy thì nó không thể phát triển được, các xí nghiệp, nhà máy không có sáng tạo trong sản xuất. Và cũng trong nền kinh tế này thì chỉ tồn tại hai thành phần kinh tế là kinh tế nhà nước và kinh tế hợp tác, các thành phần kinh tế khác không có chỗ để tồn tại. Sau khi đổi mới (1986), lập tức có các thành phần kinh tế mới xuất hiện là kinh tế cá thể, tiểu chủ; kinh tế tư bản tư nhân; kinh tế tư bản nhà nước. Các thành phần kinh té này có thể có các hình thức sản xuất, kinh doanh đan xen, hỗn hợp, vừa hợp tác vừa cạnh tranh nhau trong cùng một nền kinh tế quốc dân thống nhất. Tất cả các thành phần kinh tế đều là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo, kinh tế nhà nước cùng với kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc. tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX có bổ sung thêm một thành phần kinh tế mới là kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài. Sở dĩ bổ sung thêm thành phần kinh tế mới này vì thực tế trong những năm gần đây bộ phận đầu tư kinh doanh của nước ngoài chiếm tỷ trọng càng tăng, có vị trí quan trọng trong nền kinh tế nước ta. Thành phần kinh tế này không đồng nhất với các thành phần kinh tế trong nước cả về mục tiêu và cơ chế vận hành, cần vừa có chính sách thu hút mạnh hơn vừ quan tâm theo dõi, phân tích, điều chỉnh để đảm bảo mối tương quan hợp lý với các thành phần kinh tế khác và lợi ích của đất nước.

I.Tình hình đất nước và những bài học chủ yếu của 15 năm đổi mới

II. Về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta