Lịch sử dân tộc Việt Nam là lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước anh hùng. Hoà chung với dòng chảy lịch sử bất tận, kiên cường ấy trên quê hương Việt Nam là dòng chảy yêu nước hào hùng, bất khuất của chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Nơi đó, những cá nhân kiệt xuất - những con người bé nhỏ, bình dị mà vĩ đại, kiên trung đã xuất hiện trong chính thời điểm mà lịch sử, dân tộc cần đến họ. Phạm Xanh đã nhận xét thật chính xác: “Lịch sử thế giới và lịch sử mỗi nước luôn ẩn chứa bên trong những chuỗi dài bất tận của các sự kiện tất yếu, ngẫu nhiên. Lịch sử nước ta cũng không ngoại lệ. Nhìn thoáng qua, sự xuất hiện ba nhân vật Phan Đình Phùng, Phan Bội Châu, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh tiếp nối, phát triển tư tưởng giải phóng là một hiện tượng ngẫu nhiên nhưng suy cho cùng thì đó cũng là hiện tượng tất yếu” (Sự tiếp nối tư tưởng trên đất Nghệ Tĩnh từ Phan Đình Phùng qua Phan Bội Châu đến Hồ Chí Minh, Tạp chí Lịch sử quân đội, số 166).

Chính dòng chảy lịch sử bất tận, anh hùng và dòng chảy yêu nước kiên cường, bất khuất; chính truyền thống đấu tranh đánh giặc cứu nước vẻ vang ngàn đời của dân tộc đã chuẩn bị đầy đủ những điều kiện thuận lợi cho sự xuất hiện của ba con người kiệt xuất của thời đại, đó là Phan Đình Phùng, Phan Bội Châu, Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh. Điều đặc biệt là cả ba cá nhân kiệt xuất ấy đều sinh ra trên mảnh đất Nghệ Tĩnh giàu truyền thống đấu tranh kiên cường - mảnh đất “địa linh nhân kiệt”, cái nôi của cách mạng Việt Nam. Cả ba nhà yêu nước vĩ đại ấy đều xuất hiện trong một giai đoạn lịch sử đầy biến động. Cả ba đều mang trong mình dòng máu nồng nàn yêu nước và khát vọng giải phóng dân tộc cháy bỏng, đều đi lên từ chủ nghĩa dân tộc và truyền thống quê hương, đều một lòng cứu nước, cứu dân. Cùng chung một lý tưởng, cùng chung một mục đích nhưng ba nhà cách mạng ấy lại đi theo những con đường khác nhau. Phan Đình Phùng hưởng ứng chiếu Cần Vương, con đường cứu nước của ông theo xu hướng phong kiến. Phan Bội Châu đi theo khuynh hướng dân chủ tư sản. Vượt lên so với tiền bối, Nguyễn Ái Quốc đã tìm ra phương pháp cách mạng đúng đắn, tìm ra con đường cứu nước và giải phóng dân tộc – con đường cách mạng vô sản. Từ mốc Phan Đình Phùng nhận chiếu Cần Vương tiến hành khởi nghĩa năm 1885 đến khi Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh lãnh đạo nhân dân thực hiện thành công cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà là một thời gian đặc biệt tròn 60 năm. 60 năm ghi dấu lịch sử cuộc đấu tranh bền bỉ, kiên cường, anh dũng của dân tộc, 60 năm ghi dấu lịch sử quá trình tìm tòi chân lý cứu nước, từ xu hướng phong kiến, qua xu hướng dân chủ tư sản cuối cùng dẫn tới sự gặp gỡ có tính tất yếu của chủ nghĩa yêu nước truyền thống với chủ nghĩa Mác – Lênin, được đánh dấu bằng sự kiện trọng đại – chính đảng vô sản ra đời, kết thúc thời kỳ khủng hoảng trầm trọng về giai cấp lãnh đạo và đường lối lãnh đạo cách mạng Việt Nam, mở ra một thời kỳ mới cho cách mạng dân tộc.

Kết cấu của đề tài:

Chương 1: Cơ sở lý luận chung

Chương 2: Sự kế thừa và phát huy tư tưởng yêu nước, giải phóng dân tộc qua quá trình chuyển giao thế hệ từ Phan Đình Phùng, Phan Bội Châu đến Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh