Con người là một trong các sinh vật sống trong tự nhiên và là một phần của hệ

sinh thái môi trường. Các hoạt động của con người ngày càng tác động đến môi

trường sống càng rõ rệt. Nước thải từ các hoạt động sản xuất, sinh hoạt đang là

một trong các nguy cơ làm ô nhiễm và hủy hoạt môi trường sống. Việc hạn chế

và ngăn chận ô nhiễm do nước thải là một trong các yêu cầu quan trọng của kỹ

thuật môi trường. Bài giảng môn học CÔNG TRÌNH XỬ LÝ NƯỚC THẢI này

dành cho các sinh viên chuyên ngành Kỹ thuật Môi trường. Bài giảng đặt trọng

tâm cho sinh viên các nguyên lý tính toán và thiết kế cơ bản cho một số hạng

mục công trình xử lý nước thải. Sinh viên học môn học này còn bắt buộc thực

hiện thêm 1 đồ án môn học, được xem như một chuyên đề nghiên cứu thực tế

(case study).

Môn học có 2 phần: Phần lý thuyết có 2 tín chỉ (30 tiết) và phần Đồ án 1 tín chỉ.

Phần Đồ án sẽ thực hiện sau khi học phần lý thuyết. Trong điều kiện cho phép,

Khoa Công nghệ sẽ phối hợp với giảng viên tổ chức cho sinh viên đi thăm một

số chuyến viếng thăm các công trình xử lý nước thải trong khu vực.

Các thuật ngữ sử dụng trong bài giảng là các từ tương đối quen thuộc trong

nước. Để tránh nhầm lẫn, một số thuật ngữ có phần chú thích tiếng Anh đi kèm.

Ngoài các bài giảng chính, sinh viên có thể tham khảo thêm một số tài liệu tham

khảo trình bày ở cuối giáo trình. Sinh viên có thể sử dụng các tài liệu tham khảo

như một tài liệu thứ hai cho việc bổ sung kiến thức của mình.

Tài liệu này biên soạn dựa vào nhiều tài liệu tham khảo và nghiên cứu khác

nhau mà người viết tích lũy được. Một số ví dụ, hình vẽ, câu giải thích ... trong

bài giảng được trích dịch từ các tài liệu của các tác giả trong tài liệu tham khảo.

Do không có điều kiện tiếp xúc, trao đổi để xin phép để trích dẫn các nguồn khác

nhau, mong quí vị vui lòng miễn chấp. Bài giảng này chỉ sử dụng trong nội bộ,

không mang tính kinh doanh vụ lợi.

Mặc dầu có nhiều cố gắng nhưng bài giảng không thể tránh khỏi các khuyết

điểm, sai sót, tác giả mong được nhận các phê bình đóng góp của các bạn để

hoàn chính dần cho các biên soạn kế tiếp.

Chương 1 KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TRÌNH XỬ LÝ NƯỚC THẢI 1

1.1 ĐỊNH NGHĨA VÀ CÁC KHÁI NIỆM . 1

1.1.1 Định nghĩa Nước thải . 1

1.1.2 Giới thiệu môn học . 1

1.1.3 Khái niệm về Công trình Xử lý Nước thải 2

1.1.4 Các phương pháp cơ bản để Xử lý Nước thải 3

1.1.5 Các yêu cầu chính của một Công trình XLNT 7

1.2 CÁC BƯỚC HÌNH THÀNH MỘT DỰ ÁN XỬ LÝ NƯỚC THẢI 7

1.2.1 Tiến trình tổng quát . 7

1.2.2 Điều tra, khảo sát 8

1.2.3 Định khối lượng nước thải 8

1.2.4 Đề xuất Phương án . 9

1.2.5 Phân tích các Phương án . 9

1.3 HỒ SƠ CÔNG TRÌNH XLNT . 9

1.3.1 Yêu cầu . 9

1.3.2 Tóm tắt công trình . 10

1.3.3 Tập thuyết minh Công trình 10

1.3.3 Các số liệu - Phụ lục . 11

Chương 2 XÁC ĐỊNH KHỐI LƯỢNG VÀ THÀNH PHẦN NƯỚC

THẢI LIÊN QUAN ĐẾN CÁC CHỈ SỐ THIẾT KẾ CÔNG TRÌNH . 12

2.1 NƯỚC THẢI SINH HOẠT 12

2.1.1 Khối lượng 12

2.1.2 Thành phần và tính chất . 13

2.2 NƯỚC THẢI SẢN XUẤT . 17

2.2.1 Khối lượng 17

2.2.2 Thành phần và tính chất . 18

2.3 CÁC VÍ DỤ CƠ BẢN XÁC ĐỊNH CHỈ SỐ THIẾT KẾ THỦY LỰC . 19

2.3.1 Phương trình Manning và phương trình Hazen-Williams 19

2.3.2 Xác định đường kính tối ưu cho máy bơm . 20

2.3.3 Đập tràn thành mỏng 21

2.3.4 Đo lưu lượng nước thải 21

2.3.5 Cân bằng dòng chảy . 22

Chương 3 CÔNG TRÌNH XỬ LÝ NƯỚC THẢI BẰNG CƠ HỌC 25

3.1 CÔNG TRÌNH LÀM SẠCH CƠ HỌC . 25

3.1.1 Song chắn rác 25

3.1.2 Một số kiểu song chắn rác . 27

3.2 BỂ LẮNG CÁT . 31

3.3 BỂ LẮNG SƠ CẤP 37

3.4 BỂ THU DẦU, BỂ THU MỠ 42

3.5 BỂ LỌC 43

Chương 4 CÔNG TRÌNH LÀM SẠCH NƯỚC THẢI DƯỚI ĐẤT 48

4.1 CÔNG TRÌNH NHÀ VỆ SINH 48

4.1.1 Khái quát . 48

4.1.2 Bố trí Nhà vệ sinh . 49

4.1.3 Phân loại Nhà vệ sinh . 51

4.1.4 Bể tự hoại . 53

4.3 HỆ THỐNG GÒ LỌC 61

4.2 CÔNG TRÌNH GIẾNG THẤM 62

4.2.1 Nguyên lý và Sơ đồ giếng thấm . 62

4.2.2 Kết cấu giếng thấm . 64

4.3 CÁNH ĐỒNG LỌC, TƯỚI . 65

4.3.1 Nguyên lý . 65

4.3.2 Thiết kế 65

4.3.3 Tính toán mức tải thủy lực và xác định diện tích 70

Chương 5 TỔ HỢP CÔNG TRÌNH XỬ LÝ NƯỚC THẢI . 81

5.1 NGUYÊN LÝ . 81

5.2 CÁC CHỈ TIÊU THIẾT KẾ . 83

5.2.1 Số liệu thiết kế . 83

5.2.2 Sơ đồ hệ thống công trình . 83

5.2.3 Chọn phương án xử lý . 85

5.3 VÍ DỤ THIẾT KẾ MẠNG LƯỚI NƯỚC THẢI ĐÔ THỊ VÀ KỸ NGHỆ . 86

5.4 QUẢN LÝ CÔNG TRÌNH XỬ LÝ NƯỚC THẢI 90

5.4.1 Nguyên tắc chung 90

5.4.2 Công tác đo lường . 90

5.4.3 Công tác quản lý 91

BẢNG QUI ĐỔI ĐƠN VỊ 92

PHỤ LỤC 93

TÀI LIỆU THAM KHẢO . 99