Mục lục

Đặt vấn đề 2

Chương 1. Tổng quan 5

1.1. Y học cổ truyền trong CSSK nhân dân ở một số nước trên thế giới 5

1.2. Y học cổ truyền trong CSSK nhân dân ở Việt Nam 8

1.2.1. Y học cổ truyền Việt Nam giai đoạn trước Cách mạng tháng 8 năm 1945 9

1.2.2. Y học cổ truyền Việt Nam giai đoạn từ sau Cách mạng tháng 8 năm 1945 đến nay 11

1.3. Những nghiên cứu về thực trạng sử dụng YHCT tại Việt Nam 14

1.4. Vài nét về địa bàn nghiên cứu 16

Chương 2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu 20

2.1. Đối tượng nghiên cứu 20

2.2. Phương pháp nghiên cứu 20

2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 20

2.2.2. Địa điểm nghiên cứu 20

2.2.3. Phương pháp chọn mẫu 20

2.2.4. Phương pháp tính cỡ mẫu 21

2.2.5. Kỹ thuật thu thập và sử lý số liệu 21

2.2.6. Đạo đức trong nghiên cứu 22

2.2.7. Một số khái niệm và tiêu chuẩn đánh giá được sử dụng trong nghiên cứu 22

Chương 3. Kết quả nghiên cứu 25

3.2. Thực trạng sử dụng y học cổ truyền của người dân 27

3.3. Yếu tố liên quan đến việc người dân lựa chọn dịch vụ YHCT trong phòng và điều trị bệnh 36

3.4. Kết quả nghiên cứu định tính 41

Chương 4. Bàn luận 43

Kết luận 58

Khuyến nghị 60

Tài liệu tham khảo 61

Phụ lục 67

Đặt Vấn đề

Y học cổ truyền có thể nói đó là nền y học được khai sinh đồng thời với sự xuất hiện của loài người trên trái đất. Mặc dù có những thăng trầm theo lịch sử phát triển của nền kinh tế, văn hóa, y tế của mỗi quốc gia nhưng những đóng góp to lớn của nền y học này đối với sức khỏe nhân loại ngày càng được thừa nhận.

Ngày nay trên thế giới người dân mong muốn được sử dụng YHCT nhiều hơn trong điều trị bệnh bởi tính an toàn và sẵn có của nó. Theo ước tính của tổ chức Y tế thế giới, trong tổng số 50% số người trên toàn thế giới được CSSK thì có tới 80% người được chăm sóc bằng YHCT. Hầu hết người dân ở các nước trên thế giới đều được hưởng lợi ích từ YHCT trong CSSK và coi YHCT như là một nhân tố quan trọng bảo đảm sự thành công chiến lược CSSKBĐ của ngành y tế các quốc gia. Một số nghiên cứu ở trên thế giới cho biết có 80 – 85% dân số của châu Phi được giáo dục và CSSK từ những người cung cấp dịch vụ YHCT; có khoảng 2,5 triệu người Anh được điều trị bệnh bằng YHCT Trung Quốc; hàng năm tại Trung Quốc có trên 200 triệu bệnh nhân được điều trị ở những bệnh viện YHCT và ở Nhật Bản người dân sử dụng các loại thuốc YHCT để điều trị bệnh tăng 15 lần trong khi các loại tân dược chỉ tăng 2,6 lần trong khoảng 15 năm.

ở Việt Nam việc sử dụng YHCT của người dân trong điều trị đã được một số công trình nghiên cứu trước đây khẳng định là thấp. Kết quả nghiên cứu của Trần Thuý và cộng sự năm 1999 về sử dụng và quan niệm của người dân về YHCT cho thấy chỉ có 13,5% người dân đã sử dụng YHCT trong điều trị bệnh. Cũng về vấn đề này, theo nghiên cứu của Ngô Huy Minh năm 2002 ở một huyện miền núi tỉnh Hoà Bình, kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ này còn thấp hơn so với nghiên cứu của Trần Thuý và cộng sự năm 1999 (10,9%). Một nghiên cứu gần đây nhất của Phạm Vũ Khánh năm 2005 ở Bắc Ninh cho thấy tỷ lệ người dân sử dụng YHCT trong điều trị bệnh đã cao hơn những nghiên cứu trước đây (30,4%). Mặt khác, theo điều tra y tế quốc gia năm 2002 thì tỷ lệ khám bệnh ngoại trú tại các trạm y tế chỉ đạt 2%. Do vậy, việc nghiên cứu về thực trạng sử dụng YHCT và tìm hiểu yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng YHCT của người dân hiện nay là một việc làm cần thiết nhằm cung cấp thêm cơ sở khoa học, góp phần xây dựng chính sách phát triển YHCT theo tinh thần Nghị quyết 46 của Bộ Chính trị mong muốn “phát triển YDHCT thành một chuyên ngành khoa học”.

Hà Tây là tỉnh tiếp giáp thủ đô Hà Nội và là nơi có cả ba vùng địa lý: miền núi, trung du và đồng bằng với nhiều dân tộc sinh sống. Nơi đây còn là quê hương của nhiều danh y như Nguyễn Trực, Hoàng Đôn Hoà, Nguyễn Tử Siêu Do đó, việc nghiên cứu về thực trạng sử dụng YHCT trong cộng đồng dân cư ở Hà Tây sẽ cung cấp cho chúng ta những thông tin quý báu về tình hình sử dụng và thái độ, kiến thức của người dân đối với YHCT. Qua đó chúng ta có thể tìm ra những yếu tố có tác động thúc đẩy hoặc kìm hãm việc sử dụng YHCT của người dân trong CSSKCĐ. Mặt khác, cho đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào về vấn đề này. Vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu "Thực trạng sử dụng y học cổ truyền của người dân tỉnh Hà Tây năm 2006"