Sự nghiệp công nghiệp hoá và hiện đại hoá ở nước ta ngày càng được đẩy mạnh, càng được phát triển thì càng có nhiều yêu cầu bức xúc được đặt ra và phải được giải quyết nhanh có hiệu quả. Một trong những yêu cầu bức xúc đó của cả nước nói chung và của Hà Nội nói riêng là vấn đề giải phóng mặt bằng để mở mang phát triển đô thị, xây dựng các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu du lịch-dịch vụ, khu dân cư, mạng lưới giao thông, bệnh viện, trường học, các công trình cơ sở hạ tầng kỹ thuật và các công trình khác phục vụ cho sự phát triển kinh tế- xã hội cũng như đảm bảo an ninh, quốc phòng và nâng cao đời sống nhân dân ngày càng tăng.

Để tiến hành thực hiện các dự án trên đòi hỏi phải có đất đai. Như ta đã biết đất đai là tài nguyên vô cùng quý giá của mỗi quốc gia, là điều kiện sinh tồn và phát triển của mọi sinh vật trên trái đất trong đó có con người. Đối với hoạt động kinh tế của mỗi quốc gia, đất đai là đầu vào không thể thiếu được. Đối với nông nghiệp đất đai là tư liệu sản xuất chủ yếu và đặc biệt không thể thay thế được. Nó vừa là đối tượng lao động vừa là tư liệu lao động. Đối với các ngành khác như công nghiệp, dịch vụ, xây dựng… đất đai là trụ sở, là điểm đứng chân, là nơi cung cấp nguyên liệu… để tiến hành những thao tác, những hoạt động sản xuất kinh doanh. Như vậy, đất đai có vị trí và vai trò vô cùng quan trọng, nó tham gia vào tất cả các lĩnh vực. Trong điều kiện của nền kinh tế thị trường, vai trò và vị trí của đất đai càng trở nên quan trọng hơn, đặc biệt khi nước ta bước vào công cuộc CNH- HĐH cùng với xu thế hợp tác hoá, toàn cầu hoá của đất nước. Nhu cầu sử dụng đất đai cho các dự án đầu tư phát triển trong những năm gần đây không ngừng tăng lên. Trong khi đó, diện tích đất đai có hạn, và ngày càng trở nên hạn hẹp đối với nhu cầu ngày càng tăng của con người và thực tế khả năng đáp ứng của đất đai đã không đủ. Chính vì vậy việc sử dụng quỹ đất đai hợp lý và có hiệu quả đang được các cấp, các ngành rất quan tâm. Đồng thời việc thu hồi, bố trí, sắp xếp lại đất đai đáp ứng những nhu cầu trên một cách khoa học tạo điều kiện cho sự phát triển lâu dài và bền vững là một vấn đề lớn và cấp thiết.

Để chuẩn bị cho các dự án đầu tư phát triển thì việc thu hồi đất đã giao cho người sử dụng ổn định và lâu dài là vấn đề không tránh khỏi và gây nên những tác động mạnh mẽ tới mọi mặt của đời sống kinh tế- xã hội.

Tiến độ thi công của các dự án nhanh hay chậm còn phụ thuộc vào thời gian thu hồi đất của Nhà nước. Để tiến hành thu hồi đất phục vụ cho lợi ích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng trong đó có các dự án đầu tư phát triển Nhà nước phải thực hiện công tác đền bù thiệt hại GPMB và tái định cư. Khi công tác này được thực hiện tốt thì mới đảm bảo tiến độ bàn giao mặt bằng kịp thời cho các dự án. Công tác đền bù thiệt hại giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất là một vấn đề phức tạp mang tính chất kinh tế- chính trị- xã hội tổng hợp và được sự quan tâm của các cấp, các ngành, các tổ chức, cá nhân. Vấn đề đền bù thiệt hại về đất thể hiện bản chất kinh tế các mối quan hệ về đất đai đó là mối quan hệ Nhà nước với các tổ chức và cá nhân, giữa các tổ chức kinh tế này với tổ chức kinh tế khác, giữa các cá nhân với nhau trên cơ sở quy định của pháp luật.

Những năm qua, Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương, chính sách và giải pháp tạo cơ sở pháp lý quan trọng đưa công tác đền bù thiệt hại giải phóng mặt bằng đi vào trật tự, nề nếp, đồng thời đã đạt được những kết quả nhất định tạo điều kiện cho kinh tế- xã hội phát triển, đổi thay từng ngày. Tuy nhiên, xung quanh vấn đề GPMB thường xuyên diễn ra những ách tắc, khó khăn, trở ngại, có những nơi gây cản trở thành điểm nóng, ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ thi công các chương trình, dự án và hạn chế nhịp độ phát triển kinh tế- xã hội của đất nước. Vì vậy, có thể thấy rằng vấn đề đền bù thiệt hại khi Nhà nước thu hồi đất là một vấn đề cực kỳ phức tạp và mang tính thời sự cấp bách.

Đối với quận cầu giấy- một quận mới thành lập của Thủ đô Hà Nội cũng nằm trong tình trạng chung đó của cả nước, nghĩa là cũng đã và đang giải quyết nhiều vấn đề bức xúc của kinh tế- xã hội đặt ra trong đó có vấn đề phải làm sao cho công tác GPMB ngày càng đạt được hiệu quả tốt hơn theo đúng quan điểm đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước góp phần xây dựng Hà Nội trở thành thủ đô văn minh, hiện đại trong thế kỷ XXI.

Xuất phát từ những nhu cầu bức xúc, cấp thiết trên, qua một thời gian thực tập tốt nghiệp tại Ban quản lý dự án Học viện Quốc phòng, được sự hướng dẫn tận tình, sự giúp đỡ của cơ quan nơi thực tập và các thầy cô đặc biệt là Th.s Vũ Thị Thảo đã giúp hoàn thành tốt Luận văn tốt nghiệp: "Thực trạng và giải pháp hoàn thiện công tác đền bù thiệt hại GPMB ở quận cầu giấy- Thành phố Hà Nội qua dự án nâng cấp, cải tạo và xây dựng Học viện Quốc phòng".

Mục tiêu của đề tài này là nghiên cứu cơ sở của việc đền bù thiệt hại GPMB (bao gồm khái niệm, bản chất, sự cần thiết, các nhân tố ảnh hưởng…), nghiên cứu thực trạng công tác đền bù thiệt hại GPMB (bao gồm: tình hình thực hiện, những khó khăn, vướng mắc trong công tác này) và trên cơ sở đó đưa ra những nhiệm vụ, phương hướng và giải pháp chủ yếu nhằm thực hiện tốt công tác đền bù GPMB ở quận cầu giấy hiện nay và trong thời gian tới.

Các phương pháp được sử dụng chủ yếu trong quá trình nghiên cứu là:

- Phương pháp thu thập xử lý thông tin, số liệu

- Phương pháp phân tích tổng hợp

- Phương pháp duy vật biện chứng

- Phương pháp duy vật lịch sử.

Có thể nói rằng công tác đền bù thiệt hại giải phóng mặt bằng là một công việc hết sức phức tạp, có nhiều vấn đề cần giải quyết đồng thời cũng là công việc vô cùng quan trọng.

Luận văn này chỉ đề cập đến một số vấn đề cơ bản trong công tác đền bù thiệt hại giải phóng mặt bằng ở quận cầu giấy. Ngoài phần lời mở đầu và kết luận, Luận văn gồm 3 chương:

ChươngI: Cơ sở lý luận về công tác đền bù thiệt hại GPMB

ChươngII: Thực trạng công tác đền bù thiệt hại GPMB ở quận cầu giấy

ChươngIII: Phương hướng và những giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác đền bù thiệt hại GPMB.