Nhìn lại thời gian vừa qua, nhất là những thời điểm có tính chất mâu thuẫn đối kháng với Trung Quốc, đã đặt ra cho văn học một nhiệm vụ chính trị nặng nề. Đặc biệt là những năm 1978- 1979, khi mà cuộc chiến tranh biên giới diễn ra. Trong bối cảnh đó nhiệm vụ chính trị của văn học được đặt lên hàng đầu. Chính vì vậy, văn học thời gian này mang đậm xu hướng tinh thần dân tộc. Hàng loạt các tác phẩm văn học, các công trình văn học ra đời nhằm mục đích phục vụ nhiệm vụ chính trị. Trong các tạp chí Văn học, Tạp chí Lịch sử có đăng rất nhiều bài viết về việc chống Trung Quốc.

Trong hoàn cảnh ấy, đã xuất hiện những cách giải thích những hiện tượng văn học, trong đó có chữ "đế" không hoàn toàn đúng với thực tế lịch sử đã từng diễn ra. Trong một số bài viết, bài nghiên cứu có một số lời viết quá khích, một số lời tuyên bố mang tinh thần dân tộc quá khích. “ Bọn bành trướng Trung Quốc bây giờ còn xảo quyệt và độc ác gấp trăm lần bọn Thiên triều trước kia vì chúng nhân danh “macxit”, là “chủ nghĩa xã hội”, kỳ thực chúng chỉ là một đồng cốt với bọn đế quốc”. ( Tìm hiểu bản lĩnh dân tộc ta qua thơ văn yêu nước và chống Trung Quốc xâm lược. Hoàng Trung Thông. Tạp chí Văn học. Số 1), hay “bọn bành trướng Bắc Kinh muốn dạy chúng ta một bài học ư? Hay là ngược lại? Bài học Việt Nam chiến thắng bọn Trung Quốc xâm lược thì hầu như chúng muốn quên đi. Vì quên đi là môn thuốc hữu hiệu nhất của bọn thích bá quyền và bành trướng.” ( Tìm hiểu bản lĩnh dân tộc ta qua thơ văn yêu nước và chống Trung Quốc xâm lược. Hoàng Trung Thông. Tạp chí Văn học. Số 1.).

Về khái niệm "đế" và cách giải thích chữ "đế" ngày nay không hoàn toàn đúng với thực tế lịch sử. Mà điều này chúng ta có thể cảm nhận được qua một số bộ sử đã được ghi chép của Việt Nam.

Việt Nam là một nước có chủ quyền từ lâu, Trung Quốc là một nước giáp Việt Nam cũng đã có chủ quyền hàng chục thế kỉ. Trong các sách sử của Việt Nam từ trước đến nay đều có ghi chép lại những quan hệ giữa hai nước. Và trong sách lịch sử của Trung Quốc cũng đã phản ánh mối quan hệ ấy. Vấn đề đặt ra là: “trong thời đại ngày nay phải đứng trên lập trường nào để quan niệm cho thật khách quan và đúng đắn những quan hệ giữa hai nước trong lịch sử? Rồi từ lịch sử mà xác định cho đúng đắn những quan hệ ngày nay. Cấp ba phổ thông hay “trung học cao cấp” là nơi giáo dục cho lớp thanh niên óc còn trong trắng. Những bài học lịch sử ở đây có ý nghĩa thật đặc biệt: hoặc là chúng đem lại ánh sang dẫn đến chủ nghĩa quốc tế chân chính, hoặc là chúng sẽ là những liều thuốc mê lôi cuốn vào thứ chủ nghĩa dân tộc”.

Thật vậy trong đời sống xã hội, lịch sử vừa là một công cụ của công tác sư phạm, lại có tác dụng giáo dục trí tuệ và tình cảm lớn cho con người. Vì bất cứ ở đâu người học sinh cũng có thể tìm thấy trong quá khứ những sự kiện, những bằng chứng, những sự so sánh để hiểu rõ hiện tại hơn. Thực tế lịch sử không phải do mình tưởng ra mà đã được ghi chép đầy đủ trong các bộ sử. Ở đây chúng ta sẽ đi khảo sát một số tư liệu, cụ thể là các bộ sử của Việt Nam để dựng lại bối cảnh lịch sử bang giao Hoa - Việt, để hiểu đúng về chữ "đế" hơn.