Phạm Viêm Phương

Đừng khen tôi dịch hay nếu chưa đọc nguyên tác

Lý Đợi thực hiện

Phạm Viêm Phương sinh năm 1955 tại Sài Gòn, tự học tiếng Anh, là tác giả của hơn 30 dịch phẩm, chuyên về truyện ngắn Mỹ, được xuất bản tại Tp. HCM từ năm 1990 tới nay. Đồng thời, cũng là biên tập viên phụ trách toàn bộ phần dịch Việt-Anh của tạp chí Phát triển Kinh tế của Đại học Kinh tế, Trực thuộc Đại học Quốc gia Tp. HCM.

Lý Đợi: Với bất kỳ nền dịch thuật của một quốc gia nào, cũng có một phần cơ bản phải hoàn tất. Theo ông, thì phần cơ bản có ý nghĩa gì?

Phạm Viêm Phương: Sao ông đặt cho tôi câu hỏi to thế? Tôi đâu có tư cách gì mà nhận định về nền dịch thuật của một quốc gia? Nên những điều bàn bạc với ông ở đây chỉ là suy luận cá nhân, hoàn toàn không có ý nghĩa minh định hay xác quyết gì cả.

Đầu tiên, ta hãy nghĩ thử “cơ bản” là gì. Nếu ta đồng ý rằng dịch thuật, với một nước đang phát triển như nước ta, phải giữ vai trò tiếp thu và giới thiệu tinh hoa học thuật và văn chương nước ngoài, thì nền dịch thuật ấy phải cung cấp được cho độc giả các “công cụ” để dựa vào đó họ có thể tự nghiên cứu và đi tiếp con đường họ chọn. Trong các công cụ ấy, tôi nghĩ quan trọng nhất là tự điển: tự điển các ngữ trên thế giới, tự điển và toàn thư chuyên ngành (tức từ điển bách khoa của từng ngành học), rồi tới các tác phẩm về phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu (từ cũ đến mới), và sau đó tới các tác phẩm tổng quan của từng ngành học (các sách này thường cung cấp thư mục về từng vấn đề của mỗi ngành, và cho biết kiến thức nhân loại đã mở rộng tới đâu và vấn đề nào đang được nghiên cứu hay tranh luận).

Xem tiếp