BA ĐỈNH CAO THƠ MỚI : Xuân Diệu - Nguyễn Bính - Hàn Mặc Tử.
Tác giả : Chu văn Sơn
Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội, 2003.


Trích Lời đầu sách của tác giả :

Sinh thời, Xuân Diệu, Hàn Mặc Tử, Nguyễn Bính chả mặn mà lắm về con đường nghệ thuật của nhau. Phát biểu về nhau, đây đó, cũng có những lời cơm chưa thật lành canh chưa thật ngọt. Âu đó cũng là sự thường. Xác tín nghệ thuật vốn là những chuyện hoàn toàn chủ quan, mà những cá tính lớn lại vẫn thường cực đoan. Có thế thì họ mới đủ kiên định dấn thân "tới bến" trên những nẻo đi riêng.

Dầu sao, sự ấy chỉ còn là câu chuyện của thế kỉ trước.

Giờ đây, ở thế giới bên kia, hẳn các vị đã rộng rãi vô tư với nhau hơn.

Còn ở thế giới bên này, tôi xin được mời họ ngồi chung một chiếu. Trong các nhà Thơ Mới, Xuân Diệu thì "mới nhất", còn Nguyễn Bính "quen nhất", trong khi Hàn Mặc Tử lại "lạ nhất". Về sắc điệu trữ tình, một người là "thi sĩ của tình yêu", một người là "thi sĩ của thương yêu", còn người kia là "thi sĩ của đau thương". Người này cầm cờ nhóm "Xuân Huy", người kia lĩnh xướng "dòng thơ quê", người còn lại cai trị "trường thơ loạn". Tôi không định ép họ vào bộ "tam đa bất đắc dĩ" của Thơ Mới. Nhưng tôi nghĩ, sau bao thăng trầm như thế, ba vị vẫn nắm giữ ba kỉ lục lớn ấy, giờ ngồi chung một cỗ hẳn sẽ vui lắm! Họ sẽ quí nhau và thương nhau hơn!

Thực mà nói, khi chọn những gương mặt tiêu biểu nhất của Thơ Mới, người ta đã đưa ra những danh sách khác nhau. Người này chọn top 9, người kia chọn top 7, lại có người chọn top 5, rồi top 4... Dù 4 hay 5, 7 hay 9, có thể sót người này, có thể thiếu người kia, nhưng ở đâu tôi cũng thấy danh sách không thể vắng mặt Xuân Diệu, Nguyễn Bính, Hàn Mặc Tử. Nếu vắng họ, Thơ Mới sẽ ra sao nhỉ? Thật không thể hình dung nổi. Có thể gọi đó là ba cái chân kiềng của Thơ Mới. Nhưng, tôi thích hình dung họ là đỉnh "Tam đảo", "Ba vì" của Thơ Mới hơn.

Tôi chọn top 3 này là bởi thế.
...

Mục lục.

Lời đầu sách

1. Xuân Diệu
* Chân dung Xuân Diệu
* Tiểu luận: Xuân Diệu tù nhân của chữ Tình
- Phiếm đàm về cái tên Xuân Diệu
- Chữ tình của Xuân Diệu
- Sống, luyến ái, thơ và bất tử
- Thế giới của chữ tình
- Xuân Diệu và thơ tượng trưng
* Thẩm bình tác phẩm
- Thơ duyên
- Vội vàng
- Đây mùa thu tới
- Nguyệt Cầm

2. Nguyễn Bính
* Chân dung Nguyễn Bính
* Tiểu luận: Nguyễn Bính và kiếp con chim lìa đàn
- Nguyễn Bính trong mỗi chúng ta
- Ra đời trong biến thiên
- Cái tôi lỡ dở
- Cố nhân, cố hương, cố viên
- Giọng điệu của hồn quê
- Con đẻ của câu lục bát nổi chìm nơi đồng quê
- Lời quê, lời Việt
* Thẩm bình tác phẩm
- Xa cách
- Tương tư
- Mưa xuân

3. Hàn Mặc Tử
* Chân dung Hàn Mặc Tử
* Tiểu luận: Hàn Mặc Tử chàng thi sĩ khao khát cái tột cùng
- Một tiếng thơ bí ẩn, một đời thơ bất hạnh
- Một quan niệm khác lạ, một chí hướng phi thường
- Một hành trình sáng tạo vừa tiếp nối vừa đan xen
- Nhà thơ tôn giáo hay tôn giáo của nhà thơ
- Linh hồn thanh khiết hay vẻ đẹp trinh khiết xuân tình
- điên - thi học của cái tột cùng
* Thẩm bình tác phẩm
- Đây thôn Vĩ Dạ
- Mùa xuân chín