Việt Nam độc lập đồng minh (gọi tắt là Việt Minh) ra đời ngày 19-5-1941 theo đề nghị của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương (5-1941) là hình thức tiêu biểu, điển hình nhất của mặt trận đoàn kết dân tộc, đoàn kết toàn dân đã thực hiện được mục tiêu giành độc lập cho nước Việt Nam, giành chính quyền cách mạng về tay nhân dân. Có thể nói đây là bước phát triển lên đỉnh cao của các hình thức mặt trận trước đó: Mặt trận thống nhất phản đế, Mặt trận dân chủ Đông Dương, Mặt trận thống nhất dân tộc phản đế.

Trước Mặt trận Việt Minh, cách mạng nước ta do Đảng lãnh đạo cũng đã xuất hiện một số hình thức chính quyền cách mạng: Các xô viết nông dân, công nhân ở Nghệ - Tĩnh trong cao trào cách mạng 1930 - 1931; chính quyền dân chủ nhân dân sơ khai ở một số xã thuộc tỉnh Mỹ Tho trong cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ tháng 11-1940