Nhà nước pháp quyền là một hỡnh thức chớnh trị - pháp lý hợp lý để quản lý, xây dựng một xó hội văn minh, công bằng và dân chủ. Trong lịch sử tư tưởng của nhân loại, tư tưởng về nhà nước pháp quyền đó xuất hiện từ thời cổ đại. nhưng đến thế kỷ XVIII mới xuất hiện học thuyết về nhà nước pháp quyền. Để quản lý nhà nước, quản lý xó hội, nhà nước nào cũng phải ban hành pháp luật làm phương tiện quản lý. Nhưng không phải mọi nhà nước đều là nhà nước pháp quyền.

Ở nước ta từ Đại hội lần VI đến Đại hội IX, quan điểm về xây dựng nhà nước pháp quyền ngày càng được làm sỏng rừ. Đảng ta xác định xây dựng nhà nước pháp quyền xó hội chủ nghĩa của dõn, do dõn, vỡ nhõn dõn là nội dung quan trọng nhằm nhà nước Cộng hũa xó hội chủ nghĩa Việt Nam trong thời kỳ quỏ độ lên chủ nghĩa xó hội ở nước ta. Xây dựng nhà nước pháp quyền là một khâu trọng yếu trong đổi mới hệ thống chính trị, là đũi hỏi bức thiết của sự nghiệp đổi mới ở nước ta hiện nay. Quỏ trỡnh đổi mới toàn diện đất nước mà trọng tâm là đổi mới kinh tế theo đường lối của Đảng Cộng Sản Việt Nam đang diễn ra sôi động, nền kinh tế nhiều thành phần vận động theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước từng bước hỡnh thành, thực hiện đường lối đối ngoại mở cửa và yêu cầu dân chủ hóa đời sống xó hội đũi hỏi phải xõy dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam.

Vấn đề xây dựng nhà nước pháp quyền ở nước ta không phải là quay lưng lại với quá khứ nửa thế kỷ tồn tại và phát triển của chính quyền nhân dân để xây dựng lại bộ máy nhà nước theo đường hướng khác mà là tiếp tục phát huy những thành tựu, ưu điểm của nhà nước ta, khắc phục những hạn chế, khuyết điểm đó phạm phải. Đó cũng là sự kế thừa và vận dụng học thuyết Mác- Lênin về nhà nước và pháp luật vào điều kiện mới của đất nước, vận dụng những tinh hoa tư tưởng của nhân loại về nhà nước, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đổi mới đất nước nhằm xây dựng thành công chủ nghĩa xó hội và bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam xó hội chủ nghĩa.