Dòng họ là một hiện tượng lịch sử nên có sản sinh,có vinh thăng,có suy thoái,thậm chí có khi không tồn tại nữa. Nhưng cũng có những dòng họ được cả vùng hay cả nước biết đến,thường những dòng họ này có nhiều đóng góp cho lịch sử dân tộc và thường có những nhân vật “tiêu biểu”. Các dòng họ ở Nghệ An vốn có truyền thống cần cù lao động và đoàn kết theo tinh thần thương thân tương ái,có ý chí mạnh mẽ và thông minh. Đã từng sát cánh bên nhau đấu tranh oanh liệt để bảo vệ Tổ quốc,quê hương xóm làng. Trong các dòng họ đó có họ Phan ở đất Đông Thành (Yên Thành - Nghệ An) trong suốt chiều dài lịch sử (từ thế kỉ XV đến nửa đầu thế kỉ XX) đã đóng góp sức người sức của,phục vụ cho chính nghĩa,cho công bằng xã hội. Truyền thống yêu nước và anh hùng của dòng họ cần được làm sáng tỏ để thế hệ con cháu được tự hào về tổ tiên mình,trên cơ cơ đó từng bước học tập và phát huy. Trong thực tế,dòng họ này có nhiều đóng góp lớn cho lịch sử dân tộc cống hiến nhiều nhân tài cho đất nước,đặc biệt ở thời kì Lê Trung Hưng. Do đó nghiên cứu về dòng họ Phan ở Đông Thành (Yên Thành - Nghệ An) giúp chúng ta nhận thức đúng đắn hơn về gia tộc,cộng đồng và mối quan hệ giữa các dòng họ. Trên cơ sở đó phát huy những mặt tích cực,hạn chế những mặt tiêu cực,góp phần củng cố mối đoàn kết toàn dân. Bởi vậy,tôi xin chọn đề tài “ Tìm hiểu về dòng họ Phan trên đất Đông Thành (Yên Thành- Nghệ An) từ thế kỉ XV đến thế kỉ XX” làm bài tiểu luận của mình.

Từ trước đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu về quá trình phát triển “Dòng họ Phan ở đất Đông Thành từ thế kỉ XV đến thế kỉ XX”. Trên thực tế,con cháu hội đồng gia tộc họ Phan và một số nhà khoa học đã có những bài viết về dòng họ Phan nhưng chỉ đề cập đến những khía cạnh riêng lẻ,cụ thể. Trong “ Hoàn châu kí” của Nguyễn Cảnh Thị,NXB Khoa học Xã hội,Hà Nội – 1988 đã tái hiện lại dấu ấn lịch sử của mảnh đất Nghệ Tĩnh. Đặc biệt sách còn đề cập đến những nhân vật trong sự nghiệp phò Lê diệt Mạc,trongđó có cá nhân Phan Công Tích. Cuốn “Danh nhân Nghệ An”,NXB Nghệ An – 1998,có đề cập đến vị thuỷ tổ của họ Phan đó là Phan Vân ở cuối thế kỉ XIV đầu thế kỉ XV. Cuốn” Lịch sử huyện Yên Thành” tập I,NXB Nghệ An do Ngô Đức Tiến làm chủ biên,đã đề cập đến tiểu sử và sự nghiệp cách mạng của Bái Dương Hầu – Phan Vân.

Kết cấu đề tài

Chương I: Quá trình hình thành và phát triển của dòng họ Phan trên đất Đông Thành từ thế kỉ XV đến thế kỉ XX

Chương II: Những đóng góp của dòng họ Phan ở Đông Thành đối với lịch sử dân tộc từ thế kỉ XV đến thế kỉ XX

Chương III: Những nét văn hoá độc đáo của dòng họ Phan ở Đông Thành