TÁC PHẨM TÂY HỒ CHÍ QUA KẾT QUẢ KHẢO SÁT

CÁC DI TÍCH KHU VỰC XUNG QUANH HỒ TÂY[1]

Nguyễn Ngọc Phúc, Ph¹m §øc Anh

(Khoa Lịch sử, Trường Đại học KHXH&NV, Đại học Quốc gia Hà Nội)

Tây Hồ chí­- nh­ tªn gäi -lµ tËp ®Þa chÝ viết về sự tích Hồ Tây cùng những làng xã lân cận, về sản vật, di tích, sự kiện và nhân vật lịch sử… Tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Tây Hồ chí hiện có 2 bản viết tay chữ Hán (với các ký hiệu A. 3192/1 và A.3192/2).

Về mặt nội dung, ngoài mục Địa dư, những ghi chép trong Tây Hồ chí ®­îc chia thành 14 mục: hình thế, nguồn gốc, núi sông, cổ tích (di tích cũ), phần mộ, tõ viện (c¸c ®Òn, miÕu, qu¸n thê), tù am (chùa và am thê), ®Ö tr¹ch (nhà ở), sản vật, nghề nghiệp, tiểu truyện, nhân vật, tiên thích (ghi chÐp vÒ c¸c vÞ tiªn vµ s­ t¨ng ®¹o PhËt) vµ v¨n ch­¬ng (gồm mét sè bài th¬, phó vÒ Hå T©y). 

Tác phẩm Tây Hồ chí®ã ®­îc nhiều tác giả, thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau tham khảo, trích dẫn khi nghiên cứu về lịch sử và v¨n hoá khu vực Hồ Tây nói riêng, về Th¨ng Long - Hà Nội nói chung. Tuy nhiên, gần ®©y lại có ý kiến phủ nhận giá trị của Tây Hồ chí. Đối với một tài liệu đã được nhiều nhà khoa học biết đến và sử dụng trong các công trình nghiên cứu của mình, việc xuất hiện ý kiến nêu trên đòi hỏi cần phải được làm rõ. Theo đó, có hai việc quan trọng phải làm: thứ nhất là nghiên cứu về văn bản tác phẩm Tây Hồ chí và thứ hai là kiểm chứng trên thực địa những thông tin được phản ánh trong Tây Hồ chí. Việc làm thứ hai, theo chúng tôi là rất có ý nghĩa, bởi nếu chứng minh được những ghi chép trong Tây Hồ chí là phản ánh đúng tình hình thực tế thì tù nã khẳng định giá trị của tác phẩm và ngược lại.

Những thông tin có thể kiểm chứng trên thực địa trước hết và chủ yếu là các di tích tôn giáo và tín ngưỡng. Qua khảo sát nội dung tác phẩm, đây cũng là phần chiếm mét dung lượng lớn trong Tây Hồ chí, bao gồm các các ®Òn, chùa, điện, miếu, am, quán, l¨ng…, không chỉ được thể hiện trong các mục như tõ viện, tù am và cổ tích mà còn được thể hiện qua giới thiệu về các nhân vật, các truyền thuyết, sự tích, cảnh quan tự nhiên…, gắn với các di tích đó trong các phần khác