MS: LVLS- LSVN008

SỐ TRANG: 95

TRƯỜNG: ĐHSP TPHCM

NGÀNH: LỊCH SỬ

CHUYÊN NGÀNH: LỊCH SỬ VIỆT NAM

NĂM: 2008

MỞ ĐẦU

1. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

Lịch sử địa phương là một bộ phận hợp thành và làm phong phú lịch sử dân tộc. Việc

nghiên cứu lịch sử địa phương sẽ góp phần tích cực vào việc bổ sung nguồn sử liệu cho việc

xây dựng lịch sử dân tộc, làm cụ thể hóa một số nội dung cơ bản của lịch sử dân tộc, làm rõ mối

quan hệ hữu cơ giữa lịch sử của từng địa phương và lịch sử của toàn dân tộc.

Hiện nay, lịch sử địa phương là một môn học ở các cấp học phổ thông nhằm thực hiện

mục tiêu giáo dục, giáo dưỡng của nhà trường xã hội chủ nghĩa. Nó góp phần làm phong phú tri

thức của học sinh về quê hương, đất nước, giúp hình thành ở thế hệ trẻ tinh thần yêu nước trong

sáng, đồng thời qua đó giáo dục lòng yêu quý, gắn bó với quê hương cho học sinh, hình thành ý

thức về nghĩa vụ đối với quê hương, đất nước, nhận thức đúng đắn mối liên hệ giữa lịch sử địa

phương và lịch sử dân tộc.

Ngoài ra, lịch sử địa phương còn có tác dụng to lớn trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức,

thẩm mỹ và ý thức lao động cho thế hệ trẻ - chủ nhân của xã hội trong tương lai - để đưa đất

nước sánh vai cùng bè bạn khắp năm châu. Bởi lẽ, nguồn gốc của lòng yêu Tổ quốc bắt nguồn

từ tình yêu quê hương, xứ sở, nơi mình đã sinh ra và trưởng thành. Mặt khác, được học lịch sử

địa phương còn làm cho thế hệ trẻ thấy rõ ý nghĩa lịch sử tiến bộ của chế độ xã hội chủ nghĩa và

công cuộc đổi mới do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng, tổ chức và lãnh đạo đang được

thực hiện và đem lại thành tựu ở khắp mọi miền đất nước từ những địa phương cụ thể. Từ đó,

mỗi người càng thêm yêu quý quê hương, đất nước, tin tưởng vào tương lai của dân tộc, quê

hương mình.

Cà Mau, một tỉnh giàu đẹp ở cực nam Tổ quốc, trải qua hơn ba trăm năm hình thành và

phát triển, với địa thế chiến lược, vai trò kinh tế và đặc thù văn hóa của mình đã làm phong phú

thêm và độc đáo hơn lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc như trong quá trình khẩn

hoang về phương Nam của những cư dân người Việt vào thế kỷ XVI  XVII, trong quá trình

đấu tranh giành độc lập dân tộc, trong quá trình cùng cả nước xây dựng chế độ xã hội chủ

nghĩa…

Bước sang thế kỷ XXI, trong bối cảnh đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,

Nam Bộ, trong đó có Cà Mau, đã được định hướng phát triển với những nhiệm vụ, mục tiêu cụ

thể, phù hợp với thế mạnh và đặc thù của địa phương. Do đó, việc biên soạn lịch sử địa phương

tỉnh Cà Mau một cách khoa học để giáo dục lòng yêu quê hương trong thế hệ trẻ, trong cộng đồng dân cư để động viên và cổ vũ mọi tầng lớp nhân dân lao động, sáng tạo trong xây dựng và

bảo vệ đất nước là một công việc cần thiết.

Mười năm tuy ngắn ngủi đối với quá trình lịch sử của một địa phương, tuy nhiên đối với

Cà Mau, đó là thời kỳ có ý nghĩa quan trọng về sự nổ lực phát triển nội tại, về thời kỳ không

còn chế độ “xin cho” từ Trung ương, về việc hoạch định chiến lược phát triển kinh tế, xã hội

một cách đồng bộ, về việc giải quyết những mâu thuẫn kinh tế - xã hội phát sinh trong quá trình

phát triển tỉnh nhà, về hội nhập quốc tế… Phải nói đây là thời kỳ mà những phẩm chất tốt đẹp

vốn có của con người Cà Mau như năng động, sáng tạo, tự lập, bản lĩnh, hào hiệp được phát

huy mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Chắc chắn những phẩm chất đó cùng với tiềm năng về thiên

nhiên và sự lãnh đạo của các cấp Đảng, chính quyền, Cà Mau sẽ trở thành một vùng đất giàu

mạnh và phát triển.

Với ý nghĩa như vậy, chúng tôi chọn “Quá trình chuyển biến kinh tế - xã hội của tỉnh Cà

Mau từ năm 1997 đến năm 2007” làm đề tài luận văn thạc sĩ sử học của mình.

2. Lịch sử nghiên cứu đề tài

Theo chúng tôi được biết, những công trình nghiên cứu về tình hình phát triển kinh tế -

xã hội tỉnh Cà Mau còn rất ít, và cũng chỉ mới xuất hiện rải rác trong những năm gần đây, nhất

là sau khi tách tỉnh. Những công trình này cũng chỉ mới đề cập đến những vấn đề chung chung

mang tính chất báo cáo hoặc chỉ riêng lẻ một mảng nào đó về tình hình kinh tế hoặc xã hội của

tỉnh trong một thời gian ngắn mà thôi. Một công trình viết về quá trình chuyển biến kinh tế - xã

hội của tỉnh Cà Mau sau 10 năm tái lập thì hoàn toàn chưa có.

Tháng 12/2002 Ủy ban nhân dân tỉnh Cà Mau xuất bản cuốn Cà Mau anh hùng, Tập 1,

giới thiệu về quá trình đấu tranh vũ trang của nhân dân Cà Mau trong cuộc kháng chiến chống

Mỹ cứu nước.

Tháng 3/2006, nhà xuất bản Chính trị quốc gia phối hợp với Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân

tỉnh Cà Mau và Công ty Cổ phần Thông tin Kinh tế Đối ngoại (FEI) xuất bản cuốn Cà Mau 

Thế và lực mới trong thế kỷ XXI, giới thiệu sơ lược về lịch sử, địa lý và tiềm năng của tỉnh Cà

Mau, đặc biệt có đề cập đến tình hình phát triển kinh tế, xã hội nhưng chỉ là những con số thống

kê về các huyện cho đến năm 2005.

Tháng 7/2000, Trung tâm Thông tin và chuyển giao tiến bộ sinh học Việt Nam xuất bản

cuốn Đồng bằng sông Cửu Long đón chào thế kỷ XXI giới thiệu ngắn gọn những thành tựu,

tiềm năng, triển vọng, các chương trình kêu gọi đầu tư và khẳng định những ưu thế về nhiều lĩnh vực địa lý, kinh tế, văn hóa, lịch sử… của 12 tỉnh đồng bằng sông Cửu Long trong đó có

Cà Mau.

Ngoài ra, vào năm 2001, nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội có xuất bản cuốn Lịch

sử và địa lý Cà Mau, Tập 1 và Tập 2 do Thái Văn Long chủ biên. Nội dung giới thiệu về con

người, điều kiện tự nhiên, tiềm năng và quá trình đấu tranh cách mạng của nhân dân Cà Mau

trong hai cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ.

Như vậy, cho đến nay, chưa có một công trình nào đề cập một cách toàn diện, hệ thống

và cụ thể về quá trình chuyển biến kinh tế - xã hội của tỉnh Cà Mau từ năm 1997 đến năm 2007.

3. Các nguồn tài liệu nghiên cứu

Để hoàn thành đề tài này, chúng tôi tham khảo và sử dụng những nguồn tài liệu chủ yếu

sau:

- Những Nghị quyết các kỳ Đại hội của Đảng bộ tỉnh Cà Mau.

- Những kế hoạch và báo cáo tổng kết hàng quý, hàng năm của UBND tỉnh Cà Mau.

- Số liệu của Cục Thống kê tỉnh Cà Mau.

- Những công trình nghiên cứu đề cập đến các lĩnh vực của tỉnh Cà Mau.

- Các trang Web có liên quan đến các mặt kinh tế, xã hội của tỉnh Cà Mau.

4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu

- Về không gian: giới hạn trên địa bàn tỉnh Cà Mau.

- Về thời gian: từ năm 1997 đến năm 2007.

Sở dĩ chúng tôi lấy năm 1997 làm mốc mở đầu cho công trình nghiên cứu vì đây là năm

Cà Mau được tách ra thành lập một tỉnh riêng từ tỉnh Minh Hải (gồm Bạc Liêu và Cà Mau) theo

phê chuẩn ngày 6/11/1996 trong kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa IX, thực hiện từ ngày 1/1/1997.

Năm 2007 là mốc kết thúc của công trình nghiên cứu vì đây là năm kết thúc kế hoạch 10

năm quá trình phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Cà Mau sau khi tái lập.

Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn quá trình chuyển biến kinh tế - xã hội tỉnh Cà Mau từ năm

1997 đến năm 2007, chúng tôi kéo dài sự nghiên cứu của mình về trước năm 1997.

5. Mục đích nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu chính của đề tài là tìm hiểu quá trình chuyển biến các mặt về kinh

tế - xã hội tỉnh Cà Mau sau mười năm tái lập từ năm 1997 đến năm 2007. Qua đó nêu được

những thành tựu, hạn chế của quá trình này, đồng thời, chỉ ra được những nguyên nhân của

những thành tựu, hạn chế đó. Từ đó kiến nghị những giải pháp, dự đoán những triển vọng của

sự phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Cà Mau trong những năm sắp tới.

6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

6.1. Phương pháp luận

Để nghiên cứu đề tài, chúng tôi vận dụng, quan điểm chủ nghĩa duy vật biện chứng và

chủ nghĩa duy vật lịch sử trong việc nhìn nhận đánh giá vấn đề, đặt các vấn đề trong mối quan

hệ, tác động qua lại lẫn nhau.

6.2. Phương pháp nghiên cứu

Là một đề tài lịch sử, nên trong việc nghiên cứu chúng tôi sử dụng chủ yếu phương pháp

lịch sử và phương pháp lôgic, đồng thời chú ý kết hợp với những phương pháp hỗ trợ khác như

phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, thống kê, đối chiếu…

7. Đóng góp của luận văn

- Trước hết, đề tài trình bày một cách có hệ thống quá trình phát triển của tình hình kinh

tế - xã hội tỉnh Cà Mau trong một giai đoạn ngắn nhưng là giai đoạn có tính chất bước ngoặt,

có ý nghĩa mở đường cho giai đoạn phát triển về sau.

- Nội dung và tư liệu của luận văn có thể sử dụng vào mục đích tham khảo cho những bài

báo cáo, những công trình tổng kết, kỷ niệm những ngày truyền thống của địa phương.

- Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho việc giảng dạy lịch sử địa phương

trong các nhà trường phổ thông ở tỉnh Cà Mau nhằm giáo dục lòng yêu nước, lòng tự hào về

những truyền thống tốt đẹp của địa phương, giáo dục lòng yêu quê hương, xứ sở, ý thức bảo vệ

những truyền thống tốt đẹp, những giá trị văn hóa của quê hương.

- Đồng thời, luận văn còn có thể dùng để làm phong phú thêm nguồn tài liệu tuyên truyền

trong quần chúng, động viên nhân dân thực hiện thắng lợi các Nghị quyết của Đảng, Nhà nước

và của tỉnh nhà.

- Qua việc rút ra những bài học, những nguyên nhân của những thành tựu và hạn chế,

luận văn còn có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho việc hoạch định chiến lược phát triển kinh

tế - xã hội của tỉnh nhà trong những giai đoạn cách mạng tiếp theo.