PHẦN MỞ ĐẦU

1 - Lý do chọn đề tài

Từ khi xuất hiện con người thì cũng là lúc xuất hiện các hiện tượng xã hội: lao động sản xuất, giao tiếp, giáo dục .Con người trong quá trình đấu tranh cho sự sinh tồn và phát triển đã sáng tạo ra lịch sử của mình. Tất cả mọi hoạt động xã hội của con ngưòi đều hướng tới con người, vì con người, phục vụ con người ngày một tốt hơn, tiến bộ hơn, văn minh hơn. Và ngược lại, chính những hoạt động của con người là động lực cho xã hội phát triển. Con người vừa là mục tiêu vừa là động lực phát triển của xã hội .

Một trong những yếu tố cơ bản, có tính quyết định để thúc đẩy nhanh quá trình tiến bộ xã hội đó là con người. Ngày nay con người luôn là đối tượng được quan tâm, là mục tiêu nghiên cứu của các nhà khoa học, nhất là khoa học xã hội. Từ ngày có Đảng và đặc biệt là trong thời kỳ đổi mới ở Việt Nam, nhân tố con người luôn được Đảng và Nhà nước xác định đó là trung tâm, là động lực quan trọng của sự đổi mới. Văn kiện Đại hội toàn quốc lần thứ IX của Đảng cộng sản Việt Nam đã nêu rõ định hướng chiến lược, tư tưởng chỉ đạo của Đảng về phát triển con người: “ Phát triển mạnh mẽ nguồn lực con người với yêu cầu ngày càng cao ”

Giáo dục đóng vai trò chủ yếu trong việc giữ gìn, phát triển và truyền bá văn minh nhân loại. Trong thời đại cách mạng khoa học - công nghệ ngày nay, tiềm năng trí tuệ trở thành nền móng, động lực chính cho phát triển , tăng trưởng kinh tế và tiến bộ xã hội.

GD - ĐT là môi trường có tính quyết định trong việc tạo ra chất lượng nguồn nhân lực - con người. Xu thế hiện nay trên thế giới, các nước phát triển cũng như các nước đang phát triển đều coi giáo dục là nhân tố quyết định sự phát triển nhanh và bền vững của mỗi quốc gia. Để tạo ra con người “ vừa hồng vừa chuyên ” đáp ứng ngày một tốt hơn những yêu cầu ngày càng cao trong thời đại mới – thời đại kinh tế tri thức – với văn minh tin học thì điều duy nhất là không thể không có một chiến lược tổng thể về xây dựng con người.

Chiến lược phát triển KT-XH trong thời kỳ CNH - HĐH đất nước đặt GD-ĐT: “ Thực sự coi GD - ĐT là quốc sách hàng đầu”. Nhận thức sâu sắc GD - ĐT cùng với KH - CN là nhân tố quyết định tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội.

Để Việt Nam có thể nhanh hội nhập với cộng đồng các nước trong khu vực và trên thế giới, chúng ta cần phải có những con người của thời đại mới, con người làm chủ xã hội, làm chủ tương lai. Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã nói rằng:

“ Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây

Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người ”

Thấm nhuần tư tưởng của Người, Đảng và Nhà nước đã luôn quan tâm tới sự nghiệp GD - ĐT. Điều đó được thể hiện qua đường lối, chủ trương, và các chính sách cụ thể về phát triển GD - ĐT. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 - Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII đã chỉ rõ:

“ Nhiệm vụ và mục tiêu cơ bản của giáo dục là nhằm xây dựng những con người và thế hệ thiết tha gắn bó với lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH, có đạo đức trong sáng có ý chí kiên cường xây dựng và bảo vệ tổ quốc; CNH-HĐH đất nước; giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá của dân tộc có năng lực tiếp thu tinh văn hoá nhân loại; phát huy tiềm năng của dân tộc và con người Việt Nam, có ý thức cộng đồng và phát huy tính tích cực của cá nhân, làm chủ tri thức khoa học và công nghệ hiện đại, có tư duy sáng tạo, có kỹ năng thực hành giỏi, có tác phong công nghiệp, có tính tổ chức và kỷ luật; có sức khoẻ, là những người thừa kế xây dựng CNXH vừa “ Hồng” vừa “Chuyên” như lời căn dặn của Bác Hồ . ”.

Trong chiến lược phát triển KT-XH của mỗi quốc gia, của mỗi địa phương, cũng như chiến lược về sự phát triển của mỗi ngành, mỗi lĩnh vực, một trong những yếu tố quan trọng góp phần quyết định sự thành công của việc hoạch định và thực hiện chiến lược đó là công tác dự báo, xây dựng và tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch. Trong văn kiện đại hội IX của Đảng ta nêu rõ : “ .Đổi mới hơn nữa công tác kế hoạch hoá, nâng cao chất lượng công tác xây dựng chiến lược, quy hoạch và kế hoạch phát triển KT-XH .”

Để có được một nền giáo dục phát triển, hiện đại thì nhiệm vụ không thể thiếu được đối với chính phủ và các địa phương và đặc biệt là các cơ quan quản lý GD là phải dự báo trước được sự phát triển của giáo dục và các điều kiện phục vụ cho giáo dục, từ đó hoạch đường lối, chính sách, và xây dựng quy hoạch, kế hoạch cụ thể về quá trình phát triển GD - ĐT. Vấn đề này được hội nghị lần 2 - BCHTW khoá VIII, kết luận của hội nghi 6- BCHTW Khoá IX chỉ rõ một trong bốn giải pháp chủ yếu là: đổi mới công tác quản lý giáo dục, mà trước hết là phải “ Tăng cường công tác dự báo và kế hoạch phát triển giáo dục. Đưa giáo dục vào quy hoạch tổng thể phát triển KT - XH của cả nước và từng địa phương ”

Việc quy hoạch không chỉ tiếp cận trên bình diện lớn ở tầm quốc gia, mà nó cần được triển khai ở các cấp quản lý khác nhau trong đó có cấp huyện và được tiếp cận theo vùng và theo lãnh thổ.

Một trong những cơ sở khoa học quan trọng của công tác xây dựng quy hoạch là dự báo. Khoa học dự báo được hình thành và ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực KT - XH, đặc biệt là trong vài thập niên gần đây, trên cơ sở các dự báo, sẽ hoạch định và xây dựng chiến lược phát triển sát hợp với từng thời kỳ.

Trong lĩnh vực GD - ĐT đã có những cuộc hội thảo khoa học quốc tế và nhiều công trình khoa học nghiên cứu về dự báo giáo dục trong tương lai. Khoa học dự báo về GD - ĐT đang được quan tâm nghiên cứu, ứng dụng vào việc xây dựng chiến lược, quy hoạch, phát triển sự nghiệp GD - ĐT, đã có nhiều công trình địa phương, những công trình này được sử dụng làm cơ sở phương pháp luận và cơ sở cho việc lựa chọn phương án xây dựng chiến lược phát triển giáo dục.

Cẩm Xuyên là huyện thuộc khu vực bắc miền trung, vị trí địa lý không thuận lợi, điều kiện tự nhiên khắc nghiệt. Là một huyện thuần tuý nông nghiệp, nền kinh tế - xã hội gặp nhiều khó khăn. Nhưng sự nghiệp GD - ĐT có những bước phát triển vững chắc và đạt được những thành tựu nổi bật đó là : đơn vị hoàn thành xoá nạn mù chữ sớm nhất trong cả nước và được Bác Hồ gửi thư khen (1946), là điển hình giáo dục Cẩm Bình - lá cờ đầu trong phong trào giáo dục cả nước trong thập niên 70(Tkỷ 20), hoàn thành PCGD tiểu học 1991, hoàn thành PCGD tiểu học đúng độ tuổi 2001, hoàn thành PCGD THCS 2001 .Có được những thành tựu nổi bật đó là do sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng bộ và chính quyền huyện Cẩm Xuyên, do truyền thống hiếu học của nhân dân, do quá trình phấn đấu không mệt mỏi của cán bộ, giáo viên và các cấp quản lý GD.

Bên cạnh đó vẫn còn nhiều tồn tại, bất cập: Đó là sự mất cân đối về đội ngũ GV, chất lượng học sinh đại trà còn thấp, là việc phất triển hệ thống trường lớp, .Một trong những nguyên nhân của sự tồn tại đó là công tác xây dựng quy hoạch, kế họach về sự phát triển của hệ thống GD. Công tác quy hoạch phát triển GD - ĐT nói chung và quy hoạch phát triển Giáo dục Tiểu học và Trung học cơ sở nói riêng của huyện chưa được chú trọng. Bước vào thiên niên kỷ mới, Đứng trước yêu cầu của sự nghiệp CNH - HĐH đất nước, của việc đổi mới chưong trình giáo dục phổ thông hiện nay .GD-ĐT huyện Cẩm Xuyên cần có chiến lược và các giải pháp hữu hiệu cho phát triển GD-ĐT giai đoạn từ nay đến 2005 và 2010. Đây là một vấn đề bức xúc đặt ra cho GD-ĐT Cẩm Xuyên. Chính vì lẽ đó, tôi chọn đề tài nghiên cứu là: “ Xây dựng quy hoạch phát triển giáo dục Tiểu học và Trung học cơ sở huyện Cẩm Xuyên đến năm 2010 ”